«ΝΥΝ ΤΟ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑ ΕΠΙ ΠΑΣΑΝ ΣΑΡΚΑ ΕΚΚΕΧΥΤΑΙ»
Η μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, την οποία η Εκκλησία μας εορτάζει και πανηγυρίζει λαμπρά, φέρνει στη σκέψη όλων ημών το Γ΄ Πρόσωπο της Τριαδικής Θεότητας, τον Παράκλητο, ως Πρωτοστάτης της εορτής. Η κάθοδός Του στον κόσμο την ημέρα της Πεντηκοστής σήμανε μια νέα εποχή για την πορεία του κόσμου και την ιστορία της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Για τον πολύ κόσμο και για πολλούς πιστούς ο Κύριος και Θεός μας Άγ. Πνεύμα είναι o «μεγάλος άγνωστος» και δυσχερής η κατανόησή Του. Δεν είναι άμοιρη ευθυνών, βεβαίως, η δυτικής εμπνεύσεως εικονογραφία της Αγίας Τριβάδος. Επί τη ευκαιρία είναι ανάγκη να εικονίζεται σωστά στην Ορθόδοξο Λατρεία μας η συμβολική Βυζαντινή παράσταση των τριών αγγελικών μορφών, της Φιλοξενίας του Αβραάμ. Αυτή είναι η γνήσια ορθόδοξη εικονογράφηση του Τριαδικού Θεού.
.
Το Άγ. Πνεύμα δεν είναι κάποια απρόσωπη δύναμη του Θεού, όπως δίδασκαν και διδάσκουν οι ανά τους αιώνες πνευματομάχοι αιρετικοί. Είναι το Γ’ πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, Θεός αληθινός, μετέχει της θείας ουσίας ισότιμα με τον Πατέρα και τον Υιό. Πρόσωπο αληθινό, προσωπικότητα ενσυνείδητη, ξεχωριστή και μοναδική χωρίς να συγχέεται με τα άλλα πρόσωπα της Θεότητος. Το Άγιον Πνεύμα ήταν πάντοτε και παραμένει πάντοτε παρόν, μαζί με τα άλλα δύο Θεία Πρόσωπα της Τριάδος, στην διαδικασία της δημιουργίας του κόσμου και την επεξεργασία της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. «Πνεῦμα Κυρίου πεπλήρωκε τὴν οἰκουμένην». Είναι το Πνεύμα του Θεού, το Οποίο επισκιάζει, διαπερνά και ζωογονεί τα πάντα. Τακτοποιεί και ωραιοποιεί την δημιουργία του Θεού. «Ἑξαποστελεῖς τὸ πνεῦμα σου, καὶ κτισθήσονται, καὶ ἀνακαινιεῖς τὸ πρόσωπον τῆς γῆς» αναφωνεί ο ψαλμωδός.
.
Το «Πνεύμα του Κυρίου»μεταμορφώνει ανθρώπινες προσωπικότητες της προχριστιανικής αρχαιότητος ώστε να γίνουν όργανα της θείας βουλήσεως για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους, όπως οι Προφήτες, οι οποίοι έγιναν οι διαμηνυτές του θελήματος του Θεού στον κόσμο. Η ενανθρώπιση του Υιού και Λόγου του Θεού έγινε τῇ συνεργείᾳ του Αγ. Πνεύματος. «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι» ανήγγειλε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στην Θεοτόκο τη στιγμή του Ευαγγελισμού Της και «Τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ (τῇ Παρθένῳ) γεννηθὲν ἐκ Πνεύματος ἐστὶν Ἁγίου» διαβεβαίωσε ο άγγελος Κυρίου στον Ιωσήφ. Το Άγ Πνεύμα αναπαύεται στον Χριστό, παρίσταται στην Βάπτισή Του. Τον στηρίζει ως άνθρωπο στο έργο της σωτηρίας του κόσμου. Μέσω του Πνεύματος του Κυρίου ευαγγελίζεται τους πτωχούς, ιατρεύει τους ασθενείς, κηρύσσει την ελευθερία στους αιχμαλώτους και δίνει την ανάβλεψη των τυφλών. «Ἑν Πνεύματι Θεοῦ» διώχνει τα δαιμόνια. Το Άγιο Πνεύμα είναι ο σύνδεσμός Του με τον Πατέρα.
.
Ο Παράκλητος, «το Πνεύμα της αληθείας», θα γίνει ο συνεχιστής του απολυτρωτικού έργου του Χριστού «εις τον αιώνα» Αυτός θα πάρει τη θέση Του στο έργο της σωτηρίας, «ἐὰν δὲ πορευθῶ, πέμψω αὐτὸν (τὸν Παράκλητον) πρὸς ἡμᾶς καὶ ἐλθῶν ἐκεῖνος ἐλέγξει τὸν κόσμον περὶ ἁμαρτίας καὶ περὶ δικαιοσύνης καὶ περὶ κρίσεως. Ὅταν ἔλθη ἐκεῖνος, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὁδηγήσει ὑμᾶς εἰς πάσαν τὴν ἀλήθειαν») διαβεβαίωσε ο Χριστός τους μαθητές Του, λίγο πριν το εκούσιο πάθος Του. Σε ερώτηση των μαθητών προς τον Κύριο Ιησού Χριστό, μετά την ανάστασή Του: «Κύριε ἐν τῷ χρόνῳ τούτῳ ἀποκαθιστάνεις τὴν βασιλείαν τῷ Ἰσραὴλ;», τους απάντησε πως «οὒχ ὑμῶν γνῶναι χρόνους ἢ καιροὺς οὖς ὁ πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἴδιᾳ ἐξουσίᾳ, ἀλλὰ λήψεσθε δύναμιν ἐπελθόντος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐφ’ ὑμᾶς, καὶ ἔσεσθε μοὶ μάρτυρες ἐν τε Ἱερουσαλὴμ καὶ ἐν πάση τὴ Ἰουδαία καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς» Με την έμμεση αυτή απάντησή Του ο Κύριος δήλωνε πως η Βασιλεία του Θεού είναι η παρουσία του Αγ. Πνεύματος στην Εκκλησία Του. Η ημέρα της Πεντηκοστής είναι η ημέρα που πραγματοποιήθηκε η επαγγελία του Χριστού.
.
Πενήντα ημέρες μετά τη λαμπροφόρο Ανάστασή Του το Πανάγιο Πνεύμα κατήλθε στο υπερώο της Ιερουσαλήμ, όπου «ἤσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτὸ» συνηγμένοι οι άγιοι Απόστολοι. Ο ερχομός Του ήταν «ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας» και η ορατή παρουσία Του ήταν ως «γλῶσσαι ὡσεὶ πυρὸς», το Οποίον «ἐκάθισε τὲ ἐφ’ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν (τῶν μαθητῶν)». Σύμφωνα με τις Πράξεις των Αποστόλων, το «Εὐαγγέλιον τοῦ Πνεύματος», όπως αποκαλείται αυτό, ο Παράκλητος μεταμόρφωσε τους αγράμματους μαθητές σε νέες δυναμικές προσωπικότητες, με πρώτο ορατό σημείο το φαινόμενο του «λαλεῖν ἐτέραις γλῶσσες καθῶς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι» εκπληρώνοντας την προφητεία του Ιωήλ, πως στους έσχατους καιρούς θα γίνει η έκχυσις των δωρεών του Αγ. Πνεύματος «ἐπὶ πάσαν σάρκαν» σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, υπερνικώντας το εμπόδιο της γλωσσικής και οποιασδήποτε άλλης διαφοράς.
.
Έτερο απτό φαινόμενο της προσωπικής μεταμορφώσεως των Αποστόλων υπήρξε η θαρραλέα ομιλία του Πέτρου προς τους εκστατικούς, μπροστά στο παράδοξο φαινόμενο, όχλους της Ιερουσαλήμ. Το αποτέλεσμα συγκλονιστικό. Ο εμπνευσμένος από το Πνεύμα του Θεού λόγος του Αποστόλου «κατενύγησε τήν καρδίαν» των όχλων με αποτέλεσμα αμέσως να ζητούν από τους Αποστόλους: «τί ποιήσομεν ἄνδρες ἀδελφοί;». Ο Πέτρος τους προέτρεψε: «μετανοήσατε, καὶ βαπτισθήτω ἕκαστος ὑμῶν ἐπὶ τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν, καὶ λήψεσθε τὴν δωρεὰν τοῦ Ἄγ. Πνεύματος». Εκείνοι «ἀσμένως ἀποδεξάμενοι τὸν λόγον αὐτοῦ ἐβαπτίσθησαν, καὶ προσετέθησαν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνη ψυχαὶ ὡσεὶ τρισχίλιαι». Έτσι γεννήθηκε το ορατό επί γης στρατευόμενο μέρος της Εκκλησίας του Θεού. Η Πεντηκοστή θεωρείται η εν Αγίω Πνεύματι γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας. Η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού και Αυτός η κεφαλή του σώματος. Το Άγ. Πνεύμα είναι η ψυχή του Εκκλησιαστικού Σώματος.
.
Όπως στο φυσικό σώμα η ψυχή ζωοποιεί το σώμα, τι ίδιο και ο Παράκλητος ζωοποιεί την Εκκλησία, κάνει το εκκλησιαστικό σώμα εύρωστο, δυνατό και αθάνατο. Τα μέλη του σώματος ζούμε, μέσα στην Εκκλησία, χάρις στο Αγ. Πνεύμα που ζει υπάρχει και κινεί την ζωή της Εκκλησίας. Μέσα στην Εκκλησία υπάρχουμε, τρεφόμαστε με ουράνια τροφή, κεχαριτωνόμαστε, αγιαζόμαστε, σωζόμαστε και θεωνόμαστε. «Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν διὰ Πνεύματος Ἁγίου τοῦ δοθέντος ἡμῖν» λέει ο Απ. Παύλος και τονίζει πως «Οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν εἰ μὴ ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ».Ο Παράκλητος είναι πλέον ο κύριος της Εκκλησίας και του κόσμου, μετά την Ανάληψη του Χριστού. Αυτός μας κάνει γνωστό τον Χριστό και ενεργοποιεί το έργο Του σε κάθε άνθρωπο. Κατά συνέπεια, η άρνηση του έργου του Χριστού, και η άρνηση της συμμετοχής του Αγ. Πνεύματος στη λυτρωτική διαδικασία του κόσμου, αποτελεί την πρωταρχική αιτία απώλειας της σωτηρίας πολλών.
.
Η παρουσία του Αγ. Πνεύματος στον κόσμο εκδηλώνεται ποικιλότροπα, με «διαιρέσεις χαρισμάτων», με «διαιρέσεις διακονιών», με «διαιρέσεις ενεργημάτων» με καρποφορία πνευματικών καρπών Κάθε αγαθό και δωρεά που δίνεται στους ανθρώπους είναι προϊόν του Αγίου Πνεύματος. Σε κάθε άνθρωπο «δίδεται ἡ φανέρωσις τοῦ Πνεύματος πρὸς τὸ συμφέρον» αυτού. Μοιράζει χαρίσματα στους πιστούς τα οποία είναι χρήσιμα για τη σωτηρία τη δική τους, αλλά και για το σωστικό έργο της Εκκλησίας. Σε άλλον «δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, ἐτέρῳ δὲ πίστις ἐν τῷ αὐτῳ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ χαρίσματα ἰαμάτων ἐν τῷ αὐτῳ Πνεύματι, ἄλλῳ δὲ ἐνεργήματα δυνάμεων, ἄλλῳ δὲ προφητεία, ἄλλῳ δὲ διακρίσεις πνευμάτων, ἐτέρῳ δὲ γένη γλωσσῶν, ἄλλῳ δὲ ἑρμηνεία γλωσσῶν. Πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ αὐτὸ Πνεῦμα, διαιροῦν ἴδια ἐκάστῳ καθὼς βούλεται».
.
Το Άγιο Πνεύμα μοιράζει διακονίες στο λαό του Θεού, οι οποίες υπάρχουν για να διακονούν καθολικά τις πνευματικές και υλικές ανάγκες του, εις τρόπον ώστε να ζει ο πιστός αποκλειστικά μέσα στην χάρη του Θεού και να μην έχει ανάγκη από τα «σκύβαλα» του κόσμου Η Εκκλησία του Θεού υπάρχει για να μεταλλάσσει ολοκληρωτικά και καθολικά τον άνθρωπο της αμαρτίας και της φθοράς σε νέα αναγεννημένη και χαριτωμένη ύπαρξη. Πρώτ’ απ’ όλα το «Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους ποιμαίνειν τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ» (Πραξ.20:28). Ακολούθως όρισε «ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἴτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν» (Α’ Κορ.12:28). Επίσης το Πνεύμα του Θεού «ἔδωκε τοὺς μὲν τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστᾶς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ» (Εφ. 4:11-12).
.
Το Άγιο Πνεύμα καρποφορεί στις καρδιές των πιστών υπέροχους και σπανίους πνευματικούς καρπούς, ως αποτέλεσμα επίπονης καλλιέργειας. Ο θεόπνευστος απόστολος αφού αναφέρει τα βδελυρά έργα τη σαρκός, τα οποία είναι οι καρποί της αμαρτίας, παραθέτει στη συνέχεια του καρπούς του Πνεύματος, οι οποίοι είναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια» (Γαλ.5:22-23). Οι καρποί της σαρκός καταδεικνύουν τον άνθρωπο της πτώσεως, της αμαρτίας και της φθοράς, οι δε καρποί του Πνεύματος φανερώνουν, «ὡς πόλις ἐπάνω ὅρους κειμένη» (Ματθ.5:14), τον αναγεννημένο εν Χριστώ άνθρωπο της χάριτος και της σωτηρίας. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός μας είχε πει πως «ἐκ γὰρ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώσκεται» (Ματθ.12:33), έτσι και ο πνευματικός αναγεννημένος άνθρωπος ξεχωρίζει από τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, που είναι στολισμένος.
.
Το Άγιο Πνεύμα συνεχίζει το απολυτρωτικό έργο του Χριστού μας μετά την εις Ουρανούς Ανάληψή Του. Αυτός διαχέει τις άκτιστες δωρεές του Θεού στους ανθρώπους και ολόκληρη τη δημιουργία. Αυτός είναι ο πραγματικός τελετουργός των Ιερών Μυστηρίων της Εκκλησίας μας, μέσω των οποίων οι πιστοί αγιαζόμαστε και σωζόμαστε. Αυτός καθιστά τους λειτουργούς της Εκκλησίας μας κεχαριτωμένα όργανά Του, για την επιτέλεση του σωστικού έργου του λαού του Θεού. Αυτός εμπνέει πνεύματα προφητείας και σοφίας. Αυτός διαφυλάσσει την Εκκλησία από τις επιβουλές των οργάνων της πλάνης και του ψεύδους.
.
Αυτός μοιράζει χαρίσματα στους πιστούς και πραγματοποιεί την υιοθεσία μας στο Θεό. Αυτός συγκροτεί όλον τον θεσμό της Εκκλησίας. Η παρουσία λοιπόν του Κυρίου μας Παρακλήτου στην Εκκλησία είναι τόσο σημαντική ώστε «Εἰ μὴ Πνεῦμα παρήν, οὐκ ἂν συνέστη ἡ Ἐκκλησία» τονίζει ο ιερός Χρυσόστομος. Χάρις στην παρουσία Εκείνου βιώνουμε το μυστήριο της Βασιλείας του Θεού και γευόμαστε τις ακένωτες σωτήριες δωρεές Του. «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον, εὔρομεν πίστιν ἀληθῆ, ἀδιαίρετον Τριάδα προσκυνοῦντες αὔτη γὰρ ἠμᾶς ἔσωσεν». Δεν έχουμε παρά να κλείνουμε γόνυ λατρείας και προσκυνήσεως προς Αυτόν και να Του ζητήσουμε έτι φωτισμό γνώσεως και ψυχοσωματική κάθαρση από κάθε ρύπο αμαρτίας. Αμήν.
† ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
Από το Ενοριακό Φυλλάδιό μας 28 Μαϊ 2018