ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
†Οικον. π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΠΑΝΟΥ
ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940
«Σεβαστοί πατέρες Κύριε Δήμαρχε Αγαπητοί αδελφοί. 15 Αυγούστου 1940. Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και ολόκληρη η Ελλάδα πανευλαβώς κλίνει το γόνυ της ενώπιον της Βασίλισσας των Ουρανών, όταν ένα ιταλικό υποβρύχιο χτυπά άνανδρα, ύπουλα και απρόκλητα το αντιτορπιλικό “ΈΛΛΗ”, στο επίκεντρο των εορταστικών εκδηλώσεων, στο Ι. Νησί της Τήνου, και το βυθίζει. Τρεις άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους. Οι πρώτοι νεκροί ενός πολέμου, που δεν είχε καν αρχίσει. Όμως το Έθνος δεν τρομάζει. Οι Έλληνες αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι πλησιάζει η ώρα να υπερασπιστούν για μια ακόμα φορά την ελευθερία της πατρίδας τους, όπως πολλές φορές το έπραξαν στην ένδοξη Ιστορία τους. Και η ώρα αυτή δεν άργησε να έρθει.
.
28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ1940. Οι Έλληνες, γνήσιοι απόγονοι του Λεωνίδα, του Παλαιολόγου, του Κολοκοτρώνη του Παπαφλέσσα, δια στόματος του Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά, απαντούν “ΟΧΙ”, στο τελεσίγραφο, με το οποίο ο Ιταλός δικτάτορας Μουσολίνι, ζητούσε την ελεύθερη διάβαση του ιταλικού στρατού από τη χώρα μας. Ένα «ΟΧΙ» που φώναξε ο λαός μας με πρωτοφανή προθυμία και αυταπάρνηση, απλά και αυτονόητα ως φυσική εκδήλωση της Ελληνικής ψυχής, όπως αυτή διαπλάστηκε ανά τους αιώνες. Τα μεγάλα κεφάλαια της Ελληνικής Ιστορίας αρχίζουν και τελειώνουν με ένα μεγάλο «ΟΧΙ». Τα παιδιά της Ελλάδος, συνεπή με την ιστορία του έθνους, ανάμεσα σε κωδωνοκρουσίες, με το χαμόγελο στα χείλη, τραγουδώντας, ορμούν στον πόλεμο με ασυγκράτητο ενθουσιασμό. Ούτε ο βαρύς χειμώνας, ούτε η δύναμη του ισχυρού αντιπάλου, ούτε κι αυτός ο θάνατος ακόμα ανακόπτουν την ορμή τους. Η νίκη αρχίζει να φτερουγίζει πάνω από τα ελληνικά όπλα από τις πρώτες ακόμα στιγμές που έληγε το ιταλικό τελεσίγραφο. Από εκείνο το πρωινό του Οκτώβρη, αρχίζει η απογείωση της ελληνικής ψυχής, για να μεταρσιωθεί σε άφταστα ύψη δόξας και ηρωισμού. Οι αναγγελίες των νικών διαδέχονται η μια την άλλη. Την 21η Νοεμβρίου καταλαμβάνεται η Κορυτσά, ενώ ακολουθούν οι καταλήψεις της Μοσχόπολης, Πόγραδετς, Πρεμετής, Αγ. Σαράντα, Δελβίνου και Αργυροκάστρου, για να ολοκληρωθούν με την κατάληψη της Χειμάρας και της Κλεισούρας.
.
Οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα, ανεβάζοντας κατακόρυφα το ηθικό του λαού και του στρατού. Η υποδουλωμένη Ευρώπη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την Ελλάδα, που τολμά να αντισταθεί με τη μεγάλη καρδιά, αλλά και με το θάρρος το οποία γεννά η ιδέα της τιμής και της Ελευθερίας στη πολεμόχαρη βία του φασισμού. Οι νίκες των Ελλήνων, ηλεκτρίζουν πια κάθε αγνή συνείδηση της ανθρωπότητας, ενώ εκπέμπουν μια λάμψη απείρου ηθικής εκτάσεως σ’ όλη την οικουμένη. Σύσσωμος ο παγκόσμιος τύπος ασχολείται με τα Ελληνικά κατορθώματα και παρομοιάζει τους αγώνες της Ελλάδας κατά του Μουσολίνι με τον αγώνα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών κατά του Ξέρξη. Η γενναιοψυχία των Ελλήνων φωτίζει σαν ήλιος φωτεινός ένα σκοτεινό κόσμο. Ο ίδιος ο Βρετανός Πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ ομολογεί με δέος: «Οι ήρωες πολεμούν σαν τους Έλληνες». Στα χιονοσκέπαστα βουνά της Πίνδου μέσα σ’ ένα βαρύ και αδυσώπητο χειμώνα, οι λόγχες των ευζώνων ορμούν ακάθεκτα, απτόητα εμπρός στο βωμό της θυσίας με εύψυχο θάρρος και απόλυτη πίστη στα μεγάλα ιδανικά, κατατροπώνοντας τον εχθρό. Αλλά τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων ηρώων δεν περιορίζονται μόνο στη στεριά. Τα υποβρύχια Αδρίας, Παπανικολής, Λάμπρος Κατσώνης, Πρωτέας, Τρίτωνας και ο εμπορικός στόλος εκδικούνται περίλαμπρα τον εγκληματικό τορπιλισμό της «Έλλης».
.
Στο έργο τους βοηθά και η αεροπορία με τις επιτυχείς αναγνωρίσεις και τους βομβαρδισμούς. Θαυμαστή η συμβολή του άμαχου πληθυσμού και ιδίως ο ηρωισμός των γυναικών της Πίνδου, οι οποίες αψηφώντας κάθε κίνδυνο και κόπο μεταφέρουν πολεμοφόδια, τροφές και νερό σε μέρη δύσβατα, συντελώντας έτσι με την αυτοθυσία τους στην επιτυχή δράση του Εθνικού στρατού. Έτσι, η φασιστική επίθεση των Ιταλών αποτυγχάνει παταγωδώς και ο ιταλικός στρατός συντρίβεται οριστικά. Ο ρόλος όμως των ελληνικών όπλων δεν τελειώνει εδώ στα Βορειοηπειρώτικα Ελληνικά βουνά. Ένα δεύτερο « ΟΧΙ» ακολουθεί, ενάντια στο Γερμανό δικτάτορα Χίτλερ, που κλήθηκε να βοηθήσει τους Ιταλούς συμμάχους του. Πάνω στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης, στο Ρούπελ, στο Περιθώρι, στο Λίσσε, στον Εχίνο γράφονται νέες σελίδες άφταστης δόξας. Επτά μήνες η αιματοβαμμένη Ελλάδα, πάλεψε ολομόναχη σαν λιοντάρι στο μέσο ενός κολοσσιαίου και τρομερού Κυκλώνα. Ώσπου η αντοχή της εξαντλήθηκε, με αποκορύφωμα τη βεβήλωση του ναού της Δημοκρατίας, της Ακρόπολης των Αθηνών, όταν υψώθηκε η σημαία του άδικου νικητή με τη σβάστικα. Από την λάμψη του έπους των ηπειρωτικών βουνών, ο λαός μας πέρασε στο πυκνό σκοτάδι της κατοχής. Πείνασε, μάτωσε, αλλά δεν γονάτισε.
.
Οι Έλληνες οργάνωσαν στις πόλεις και στα χωριά την αντίσταση. Επί 3 μαρτυρικά χρόνια άντεξαν τους διωγμούς, τα βασανιστήρια, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις φυλακές, τις εκτελέσεις. Τα βουνά πλημμύρισαν από τους αγωνιστές της Λευτεριάς. Έτσι γράφτηκε ακόμα ένα έπος, το έπος της εθνικής αντίστασης στα βουνά και στις πολιτείες της πατρικής γης. Ένα έπος που απαίτησε βέβαια καινούριες και ακόμα βαρύτερες θυσίες. Ποιος μπορεί να λησμονήσει τη μάχη της Κρήτης; Εκεί όπου οι λεοντόκαρδοι Κρήτες με την απαράμιλλη αγωνιστικότητα τους αντιστάθηκαν γενναία στην Γερμανική βαρβαρότητα, πετυχαίνοντας έτσι να καθυστερήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις του Γερμανικού αρχηγείου.
.
Ο αγώνας της ηρωικής Ελλάδας ήταν η αρχή της νίκης των ελεύθερων εθνών. Σε όλα τα μέτωπα ο εχθρός δέχεται θανάσιμα χτυπήματα. Η ποθητή ειρήνη αρχίζει να διαφαίνεται. Και τότε ο κατακτητής εγκατέλειψε την Ελλάδα. Στο βράχο της Ακρόπολης υψώθηκε και πάλι η γαλανόλευκη. Το τέλος της τραγωδίας του πολέμου βρήκε τους Έλληνες πληγωμένους αλλά όρθιους. Ο Ελληνικός λαός πρωτοπόρος έλαμψε στην ιστορία των αιώνων με το θάρρος και τη ζωτικότητά του. Απέδειξε για μια ακόμα φορά σ’ όλη την οικουμένη ότι όταν ένα έθνος μπορέσει να κινηθεί ολόψυχα για το αναφαίρετο αγαθό της ελευθερίας, τότε πραγματοποιεί τον θρίαμβο της Αρετής και θεμελιώνει το λαμπρότερο εγκόσμιο μεγαλείο. Εκεί τοποθετείται η ιστορική αξία της 28ης Οκτωβρίου του 1940. Αδελφοί μου, Όσοι κατέχουν το βαθύτερο νόημα της ιστορίας γνωρίζουν ότι το Ελληνικό «ΟΧΙ» του “40 δεν ήταν συμπωματική εκδήλωση περιστάσεων, αλλά συνειδητή έκφραση πεποιθήσεων, ριζωμένων από μακρούς αιώνες στα σπλάχνα της Φυλής μας. Αυτή η βραχώδης, κυματόδαρτη Ευρωπαϊκή γωνιά της Μεσογείου, κατέστη στάδιο των μεγαλύτερων αγώνων του πολιτισμού. Εδώ υψώθηκαν δια μέσου των αιώνων τα λαμπρότερα τρόπαια του πνεύματος, του θριάμβου της δημοκρατίας.
.
Τα ωραιότερα σύμβολα που γαλουχούν τις πολιτισμένες ψυχές όλου του κόσμου, φέρνουν τα ονόματα του Μαραθώνα, των Θερμοπυλών, της Σαλαμίνας, φέρνουν το όνομα του Μεσολογγίου. Στα βουνά της Αλυτρώτου Ελληνικής Βορείου Ηπείρου το όνομα της ΠΙΝΔΟΥ υψώθηκε ιερό σύμβολο των ελεύθερων λαών και των ελεύθερων ανθρώπων, σε στιγμές αγωνίας και απόγνωσης. Ο μεγάλος ποιητής Κωστής Παλαμάς τονίζει: «Των Εθνών η μεγαλοσύνη δε μετριέται με το στρέμμα. Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με αίμα». Έτσι η Ελλάδα εμψύχωσε την αποθαρρυμένη ως τότε Ευρώπη και με το λαμπρό παράδειγμά της και με το αίμα των παιδιών της άλλαξε τις τύχες του πολέμου και την πορεία της ιστορίας. Η σημερινή επέτειος δεν είναι μόνο μια υπέροχη ελληνική στιγμή, αλλά ημέρα με παγκόσμια ακτινοβολία και πανανθρώπινη απήχηση.
.
Σε μια στιγμή που οι λαοί της Ευρώπης κι ανάμεσά τους κάποιοι ισχυροί παραδίνονταν πανικόβλητοι στο φασισμό, η μικρή Ελλάδα είχε την τόλμη να υψώσει το ανάστημά της και να προτάξει τα στήθη της. Και με τη σθεναρή τους αντίσταση οι Έλληνες δίδαξαν στο κόσμο πως δεν αξίζουν τίποτα τα σύνεργα του αφανισμού μπρος στο μεγάλο όπλο που λέγεται ελληνική ψυχή. Άραγε μήπως η εποποιΐα του 1940 είναι τυχαίο γεγονός; Μήπως οι τεράστιες αυτές επιτυχίες οφείλονται σε δύναμη ανθρώπινη; Δεν χωράει αμφιβολία, το έπος του 1940 αποτελεί θαύμα, ένα από τα πολλά στην ιστορία των Ελλήνων. Δεν είναι όλα αυτά καρπός ανθρώπινου αγώνος. Η θεϊκή χάρη συνεργάσθηκε με την ανθρώπινη προσπάθεια. Είναι δίκαιο μαζί με τα σαλπίσματα του θριάμβου πάνω από τους τάφους των ηρώων, να σημαίνουν δοξαστικές οι καμπάνες της Εκκλησίας για ένα Ευχαριστώ! Στην Κυρία Θεοτόκο, την Υπέρμαχο Στρατηγό του Έθνους μας.
.
Σε Εκείνη, στην οποία η εθνική συνείδηση απέδωσε για μια ακόμα φορά τα Νικητήρια! Στη Σκέπη των αγωνιστών, στην Ελευθερώτρια των σκλαβωμένων. Στα κρίσιμα χρόνια του πολέμου, οι Έλληνες εμπιστεύθηκαν τον αγώνα τους στην Παναγία. Ζήτησαν τη μητρική προστασία Της, για να υπερασπιστούν τα δίκαιά τους. Ηταν τόση η πίστη τους, ώστε την έβλεπαν να τους εμψυχώνει και να τους σκεπάζει, καθώς πολεμούσαν. Η Υπέρμαχος Στρατηγός των Ρωμιών και του Βυζαντίου, γίνεται η Αγ. Σκέπη των αγωνιστών, και έτσι το θαύμα επαναλαμβάνεται. Χάρη στην πίστη που θερμαίνει τις ψυχές οι μαχητές περιφρονούν τη λογική των αριθμών, και αντιστέκονται. Για τους λόγους αυτούς σήμερα στην Εκκλησία ανυμνούμε τη Σκέπη της Παναγίας, και την παρακαλούμε να μας σκεπάζει πάντα με την αγάπη Της, μα και να στέκεται πάντα δίπλα, βοηθός και συμπαραστάτης στο έθνος μας, σε κάθε καλό αγώνα, γιατί τη βοήθειά της την έχουμε το ίδιο ανάγκη και στον καιρό της ειρήνης.
.
Σήμερα, μπορεί να μην υπάρχει ο Χίτλερ ή Μουσολίνι, υπάρχουν όμως άλλοι εισβολείς, οι οποίοι ίσως να είναι και πιο επικίνδυνοι, αφού προσπαθούν να αλώσουν τις συνειδήσεις μας. Στο παρελθόν τα όπλα του εχθρού ήταν συμβατικά. Τα σημερινά όπλα είναι ύπουλα, αόρατα αλλά εξίσου καταστροφικά. Σήμερα ο πόλεμος είναι οικονομικός, πνευματικός και ηθικός. Είναι πόλεμος κατά των αρχών, ιδεών και αξιών της φυλής μας. Πόλεμος που χτυπά τις ρίζες της. Η προπαγάνδα του εχθρού έχει εισβάλει –με τη δική μας συγκατάθεση και ευθύνη- μέσα στα σπίτια μας από όλα τα μέσα ενημέρωσης.
.
Μέσα σ’ ένα τέτοιο κλίμα η διαστρέβλωση της αλήθειας βασιλεύει αλαζονικά. Οι έννοιες έχουν χάσει το νόημα τους. Οι λέξεις κακοποιημένες έγιναν όπλα κατά της αλήθειας. Η αρετή, το φιλότιμο, η ανθρωπιά έγιναν απαξία, ενώ η ευτέλεια, το χρήμα και ό,τι ανήθικο, αποτελούν κυρίαρχη δύναμη στο παγκόσμιο στερέωμα. Η αγάπη στην Πατριδα βαφτίστηκε μισαλλοδοξία και συντηρητισμός. Την παράδοση της χώρας στους εχθρούς της την ονομάσαμε «πρόοδο και ανάπτυξη» και την προδοσία των αρχών και αξιών «συναίνεση στην ειρηνική συνύπαρξη των λαών», τη στιγμή που οι ίδιοι εχθροί στήνουν πολέμους σε διάφορα μέρη της γης.
.
Η έννοια «Έλληνας» τείνει να αντικατασταθεί με την μοντέρνα έννοια «πολίτης του κόσμου», λες και το δεύτερο δεν μπορεί να συνυπάρξει με το πρώτο. Με τη δικαιολογία της δημόσιας ασφάλειας στραγγαλίσαμε την ελευθερία του προσώπου και του πολίτη. Η ελληνική σημαία, την οποία υπερασπίστηκαν οι στρατιώτες του ’40 δίνοντας ακόμα και τη ζωή τους δεν αποτελεί για κάποιους τιμημένο σύμβολο. Αντίθετα όποιος την προβάλλει χαρακτηρίζεται «εθνικιστής» και “φασίστας” και «κωλύει την πρόοδο».
.
Αδελφοί μου, σήμερα που η Πατρίδα μας απειλείται τόσο από εξωτερικούς, όσο και εσωτερικούς κινδύνους, ο καθένας μας ας δώσει το δικό του αγώνα. Ας αντισταθούμε σ’ αυτήν την ηθική, πνευματική και πολιτισμική κατάπτωση και ας φωνάξουμε και πάλι «ΟΧΙ»! Δεν θα ποδοπατηθούν οι αρχές της Ελευθερίας, Δικαιοσύνης, Αξιοπρέπειας. Δεν θα σιωπήσουμε στην προσβολή των Ι. Συμβόλων της πίστεώς και στον διωγμό που υφίσταται η Εκκλησία και η πίστη, στην παραχάραξη και το σφετερισμό της ένδοξης Ιστορίας και της αιματοβαμμένης Ηπείρου και Μακεδονίας. ΟΧΙ στην προσπάθεια διάλυσης του θεσμού της οικογένειας, προβάλλοντας την ανηθικότητα και ανωμαλία ως κάτι το φυσιολογικό! Μη λησμονήσουμε όμως ο καθένας από εμάς και τη δική μας ατομική ευθύνη.
.
Μέσα σ’ αυτήν τη λαίλαπα, ας μιμηθούμε τους προγόνους μας κι ας στραφούμε στην Αγ. Σκέπη της Παναγίας μας. Ας κλείνουμε ταπεινά το γόνυ της καρδιάς μας στην Εικόνα Της και ας την παρακαλούμε να μας συγχωρέσει για τον εγωισμό, τη φιλαυτία και όλα τα λάθη μας. Να μας φωτίζει κάθε στιγμή ώστε να πορευόμαστε με σύνεση, με ενότητα, με καθαρότητα. Να την παρακαλέσουμε να φυλά υπό την Σκέπη της την Πατρίδα μας, την Εκκλησία αλλά και την οικογένεια που κάποιοι έχουν βαλθεί να διαλύσουν. Ας είναι ευλογημένες οι στιγμές εκείνης της ημέρας και η ανάμνησή τους ας αποτελέσει για το Έθνος το αιώνιο έμβλημα αδιάσπαστης ενότητας και σύμπνοιας και αιώνια πηγή των υψηλότερων και ευγενέστερων υπέρ της ανθρωπότητας εμπνεύσεων. Αμήν»
Πηγή Ενοριακά Φυλλάδια 28 Οκτ 18 και 04 Νοε 2018
.