ΤΙ  ΕΙΝΑΙ  ΤΟ  ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;

Α) ΓΙΑΤΙ  ΒΑΠΤΙΖΟΝΤΑΙ       ΤΑ  ΝΗΠΙΑ

     1. Πώς καθιερώθηκε ο νηπιοβαπτισµός;

Στην αρχαία χριστιανική εποχή, οι άνθρωποι-πιστοί βαπτίζονταν σε µεγάλη ηλικία και αυτό ήταν φυσικό,  διότι οι µεγαλύτεροι στην ηλικία άκουγαν το λόγο του Χριστού από τους Αποστόλους και τους Επισκόπους και πίστευαν στο Χριστό. Το Βάπτισµα ήταν το επισφράγισµα   της πίστης τους στο Χριστό, ως Θεό και Σωτήρα.  Οι πρώτοι, όµως, Χριστιανοί,  είτε είχαν ήδη  παιδιά, είτε αποκτούσαν παιδιά µετά το βάπτισµα. Λογικό λοιπόν, ήταν να θελήσουν και τα παιδιά τους να γίνουν Χριστιανοί. Η Εκκλησία δέχθηκε ποιµαντικά και φιλεύσπλαχνα την επιθυµία αυτή και πολύ νωρίς και καθιέρωσε έτσι το θεσµό του «Νηπιο-βαπτισµού».

2. Τα νήπια δεν καταλαβαίνουν τίποτα. Γιατί η Εκκλησία δέχεται να τα βαπτίσει;

Η Εκκλησία δέχθηκε το Νηπιοβαπτισµό, υπό δύο προϋποθέσεις:

1) Oι γονείς να είναι βαπτισµένοι και να  ζητήσουν οι ίδιοι να βαπτιστούν και τα παιδιά τους.

2) H εκκλησιαστική κοινότητα, η Ενορία, µε ένα ή δύο αντιπροσώπους της, τον Ανάδοχο – Νουνό ή την Ανάδοχο – Νουνά, να εγγυηθεί ότι θ’ αναλάβει την ένταξη των παιδιών αυτών στους κόλπους Tης. Ακόµα και σήµερα, η Εκκλησία, χωρίς τη συγκατάθεση αµφότερων των γονέων και την παρουσία Αναδόχου και  µάλιστα που δεν λανθάνει στην πίστη, δε δέχεται να βαπτίσει κανένα νήπιο.

3. Τα βρέφη και τα νήπια είναι αθώα και άκακα. Τι χρειάζεται το Βάπτισµα;

Τα βρέφη και τα νήπια πραγµατικά είναι αθώα και άκακα, διότι δεν µπορούν να πράξουν κάτι κακό, επειδή η θέλησή τους δε λειτουργεί ακόµη και επειδή, ως κακό και αµαρτία, λογίζεται µόνο κάτι που ο άνθρωπος πράττει µε τη θέλησή του. Ωστόσο όµως,   τα βρέφη και τα νήπια, ως απόγονοι του Αδαµιαίου γένους, δεν κληρονοµούν µεν ενοχή των Πρωτοπλάστων,  διότι το αµάρτηµά τους ήταν προσωπικό και η προσωπική ενοχή δεν κληρονοµείται στους απογόνους,  κληρονοµούν όµως τις συνέπειες του Προπατορικού αµαρτήµατος, δηλαδή τη φθαρτότητα και θνητότητα της φύσης τους.

Το Βάπτισµα, εποµένως, παρέχει στα βρέφη και τα νήπια τη δυνατότητα υπέρβασης της φθοράς και του θανάτου της φύσης τους, από τα πρώτα ακόµα χρόνια της ζωής τους. Με την έννοια αυτή το Βάπτισµα έχει υπαρξιακή -οντολογική  και όχι ηθική σηµασία. Το Βάπτισµα αντιστοιχεί µε την πράξη της δηµιουργίας του ανθρώπου. Όπως, µε την αρχέγονη εκείνη δηµιουργία, εκ του µηδενός, ο Θεός χάρισε στον άνθρωπο το δώρο της ύπαρξης και ζωής, έτσι και τώρα µε το Άγιο Βάπτισµα, το Άγιο Πνεύµα αναδηµιουργεί και αναγεννά την ύπαρξη ενός συγκεκριµένου ανθρώπου σε µια καινούργια ποιότητα και διάσταση ζωής.

Β) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ;

1.  Εισαγωγή στην Εκκλησία του Χριστού

Το Βάπτισµα είναι µια δηµόσια, επίσηµη και εορταστική  Μυστηριακή τελετή της Αγίας µας Εκκλησίας  που γίνεται µε Σύναξη όλης  της Εκκλησιαστικής Κοινότητας, της Ενορίας, στον Ι. Ναό, κατά την οποία ένας ακόµη άνθρωπος γίνεται «Χριστιανός» µέλος δηλαδή της Εκκλησίας του Χριστού.  Με τη βάφτισή του, το βρέφος και το νήπιο γίνεται ισότιµο µέλος της Εκκλησιαστικής Κοινότητας και αποκτά όλα τα δικαιώµατα που έχουν και τα υπόλοιπα µέλη Της. Απόδειξη δε,  της ισοτιµίας αυτής είναι το γεγονός, ότι το νεοφώτιστο βρέφος και νήπιο, αµέσως µετά τη βάφτισή του, κοινωνεί την ουράνια τροφή του Μυστηριακού Σώµατος και Αίµατος του Χριστού.

2.  Έναρξη χαρισµατικής ζωής

Με τη βιολογική γέννηση του παιδιού, αρχίζει η διαδικασία της ανάπτυξης  της ψυχοσωµατικής του ζωής.  Το βρέφος σιγά – σιγά µεγαλώνει και αναπτύσσεται, περνώντας διαδοχικά από όλα τα στάδια της ηλικίας,  µέχρι τα γηρατειά. Με το Βάπτισµα, αρχίζει παράλληλα η διαδικασία ανάπτυξης της χαρισµατικής ζωής του παιδιού. Η Χάρη του Αγ. Πνεύµατος, την οποία έλαβε το παιδί µε το Βάπτισµά του, αρχίζει να ενεργεί τη σταδιακή ανάπτυξη της πνευµατικής του ηλικίας, οδηγώντας το σε υψηλότερες βαθµίδες πνευµατικής ζωής. Από την άποψη αυτή, τα βαπτισµένα βρέφη και νήπια είναι προνοµιούχα, διότι από την τρυφερή τους ηλικία,  «εξ απαλών ονύχων», αρχίζει η διαδικασία   της χαρισµατικής εν Αγίω Πνεύµατι   ζωής, που οδηγεί   στην τελείωση και ολοκλήρωση της ατελούς ανθρώπινης φύσης τους.

3.  Τροφοδοσία πνευµατική

Το βρέφος και το νήπιο δε µεγαλώνει  από µόνο του. Χρειάζεται συνεχή τροφοδοσία. Αρχίζοντας από  το καθηµερινό και απαραίτητο µητρικό γάλα, προχωρεί σιγά – σιγά σε στερεότερες µορφές διατροφής. Ταυτόχρονα, αρχίζει και η πνευµατική καλλιέργεια  και διαπαιδαγώγησή του. Τα πέντε πρώτα νηπιακά χρόνια αποτελούν τη σηµαντικότερη ηλικία της ζωής του ανθρώπου. Στα χρόνια αυτά, το παιδί αυξάνεται «σοφία και ηλικία». Η θεϊκή χάρη του Βαπτίσµατος , του Χρίσµατος και της Θ. Κοινωνίας είναι το «λογικό και άδολο γάλα», µε το οποίο η Μητέρα Εκκλησία αρχίζει να τρέφει τα βρέφη και τα νήπια. Η Εκκλησία, επίσης, την  «παιδεία και νουθεσία Κυρίου» των νηπίων, στα απαλά αυτά χρόνια, την εµπιστεύεται στους χριστιανούς γονείς. Από τη σχολική ηλικία, αρχίζει η ίδια την κατήχηση των παιδιών. Το παιδί καλείται να πληροφορηθεί το περιεχόµενο  της πίστης του. Καλείται να γίνει συνειδητός χριστιανός. Υπεύθυνο, ζωντανό και δραστήριο  µέλος της Εκκλησίας που το αναγέννησε και το τρέφει πνευµατικά.

         4. Ο ρόλος του αναδόχου

Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, κάθε βαπτισµένο παιδί έχει τον Ανάδοχό του. Ο Ανάδοχος δεν είναι  ένα διακοσµητικό πρόσωπο που πλαισιώνει απλώς το Ι. Μυστήριο του Βαπτίσµατος, αλλά καλείται να ασκήσει ένα σηµαντικό ρόλο, ως εκπρόσωπος της Εκκλησιαστικής Κοινότητας, της Ενορίας. Ειδικότερα, ως Πνευµατικός Πατέρας του αναδεκτού του, καλείται να περιλάβει στη φροντίδα και επιµέλειά του, την πνευµατική καλλιέργεια και ανάπτυξη του πνευµατικού του τέκνου. Ο ρόλος του Αναδόχου είναι σηµαντικός και έχει µεγάλη παιδαγωγική και χριστιανική σηµασία. Ο Ανάδοχος, σε συνεργασία µε τους χριστιανούς γονείς και τα άλλα µέλη της Εκκλησιαστικής Κοινότητας, καλείται να γίνει  οδηγός  «εις  Χριστόν»  στο  νεοφώτιστο,  σε  όλες  τις  φάσεις  της  ζωής  του.  Αυτό  µάλιστα, φανερώνει ότι ο βαπτιζόµενος χριστιανός    δεν αφήνεται µόνος, αλλά συντροφεύεται και παρακολουθείται   στο δρόµο της χριστιανικής πορείας και ζωής του. Η χριστιανική ζωή είναι συνοδοιπορία και συ-στράτευση µε τους χριστιανούς γονείς, τον Ανάδοχο και όλα τα µέλη της Εκκλησιαστικής Κοινότητας.  Χριστιανός µόνος δεν υπάρχει κανείς. Ο Χριστιανός  ζει και σώζεται, ως µέλος του Σώµατος της Εκκλησίας.

         5.  Η ονοµαστική εορτή

Οι Ορθόδοξοι έχουµε το προνόµιο να παίρνουµε, κατά το Βάπτισµα, το όνοµα ενός Αγίου της  Εκκλησίας µας. Το νόηµα της ονοµατοδοσίας των Ορθοδόξων είναι σηµαντικό. Έχοντας το όνοµα ενός Αγίου, αποκτούµε ταυτόχρονα ένα προσωπικό οδηγό και προστάτη.  Έτσι, ο ορθόδοξος χριστιανός δεν είναι µόνος του, έχει παντοτινό φίλο, σύντροφο και βοηθό  του τον Άγιο του οποίου φέρει το όνοµα. Η συνωνυµία µε τον Άγιο είναι τιµή, αλλά και εγγύηση προστασίας και ζωής για τον ορθόδοξο χριστιανό. Η ετήσια, εξάλλου, µνήµη του Αγίου, του οποίου φέρουµε το όνοµα, γιορτάζεται από τον καθένα µας, ως προσωπική ονοµαστική εορτή. Οι µη Ορθόδοξοι γιορτάζουν µόνο τα γενέθλια. Η γιορτή όµως αυτή είναι δευτερεύουσας σηµασίας. Γιατί συνδέεται µε την ηµεροµηνία της βιολογικής γέννησής τους, ενώ η ονοµαστική εορτή συνδέεται µε το γεγονός της αναγέννησης της φθαρτής και θνητής ύπαρξής µας, µε το Αγ. Βάπτισµα. Τα γενέθλια, επίσης, είναι ένα προσωπικό γεγονός που ελάχιστοι το γνωρίζουν. Γι’ αυτό και πολύ λίγοι γιορτάζουν  µαζί µας. Ενώ, τη γιορτή του Αγίου και το αντίστοιχο όνοµά µας το γνωρίζουν όλοι οι Ορθόδοξοι. Γι’  αυτό και η ονοµαστική γιορτή του καθενός µας είναι χαρά και γιορτή για όλους τους Ορθοδόξους.

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ

Η ακολουθία του Μυστηρίου του Βαπτίσµατος διακρίνεται σε τρία (3) µέρη:

Στο πρώτο µέρος, που λέγεται Κατήχηση και γίνεται στο Νάρθηκα  ο Ιερέας προσκαλεί τον Βαπτιζόµενο µε τον ανάδοχό το να αρνηθεί οριστικά το διάβολο και να συνταχθεί στο στρατόπεδο του Χριστού (Απόταξη του Σατανά και Σύνταξη µε το Χριστό). Μετά τη Σύνταξή του µε το Χριστό, ο Βαπτιζόµενος   και ο Ανάδοχος οµολογεί επίσηµα την πίστη του στο Χριστό, απαγγέλλοντας το Σύµβολο της Πίστεως («Το Πιστεύω»).

Στο  δεύτερο  μέρος  που  γίνεται  στο  κέντρο  του  Σολέα  του  Ι  Ναού,  τελείται  το  κυρίως  Μυστήριο του Βαπτίσματος. Ο Ανάδοχος, σε συγκεκριμένη στιγμή που θα του υποδείξει ο τελών το  Ι. Μυστήριο Πρεσβύτερος ή Επίσκοπος,   αλείφει όλο το σώμα του Βαπτιζομένου με ευλογημένο έλαιο  και ο Ιερέας-Επίσκοπος  βαπτίζει το βρέφος  ή το νήπιο στο αγιασμένο νερό της κολυμβήθρας, πραγματοποιώντας τρεις καταδύσεις  και αναδύσεις, απαγγέλλοντας αντίστοιχα το Τριαδικό Όνομα του Θεού: « Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγ. Πνεύματος».

Στο τρίτο μέρος  που ακολουθεί γίνεται:

α) το Χρίσμα. Ο Ιερέας χρίει τα κυριότερα σημεία του σώματος του παιδιού με Αγ. Μύρο, το οποίο μεταδίδει στο νεοφώτιστο τα χαρίσματα του Αγ. Πνεύματος

β) Η τριχοκουρία. Ο Ιερέας κόβει σταυροειδώς τα μαλλιά του παιδιού, σε ένδειξη αφιέρωσής του στο Θεό

γ) Η ένδυση με λευκά ρούχα, που συμβολίζουν το φως και τη λαμπρότητα της νέας ζωής του Χριστιανού.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ

1. Αποφασίστε να βαπτίσετε το παιδί σας μέσα στους πρώτους δώδεκα (12)  μήνες της ζωής του.

Μην αναβάλλετε το Βάπτισμα. Προτιμάτε την Ενορία σας για τη βάπτιση του παιδιού σας και μην πηγαίνετε αλλού, για κοσμικούς λόγους. Έχει μεγάλη σημασία για την πνευματική εξέλιξη του παιδιού  να βαπτιστεί στο Ναό της Ενορίας του. Επισκεφθείτε τον Ενοριακό σας Ναό  και ορίστε έγκαιρα  τον ακριβή χρόνο (ημέρα και ώρα) της Βαπτίσεως.

2. Κατά την  ημέρα  της  Βαπτίσεως  πρέπει  να  φροντίσετε  να  προσκομίσετε  στον  Ιερέα  το Πιστοποιητικό γεννήσεως από το Ληξιαρχείο, στο οποίο δηλώσατε τη γέννηση του παιδιού. Εάν  το πιστοποιητικό είναι ξενόγλωσσο, πρέπει να προμηθευτείτε επικυρωμένη ελληνική μετάφραση, από την αρμόδια δημόσια Υπηρεσία (Υπουργείο Εξωτερικό). Εάν θα τελέσετε το Βάπτισμα σε άλλη Ενορία, τότε ο Ιερέας της δικής σας Ενορίας θα πρέπει να εκδώσει σημείωμα μεταβίβασης, βάσει του οποίου  ο Ιερέας της άλλης Ενορίας θα πρέπει να τελέσει το Βάπτισμα. Στην περίπτωση Ενηλίκου-αλλοθρήσκου  που θέλει να βαπτιστεί, πρέπει να προηγηθεί Κατήχηση, από Ιερέα που ορίζει η Ι. Αρχιεπισκοπή ή Μητρόπολη. Μετά το Βάπτισμα, ο Ιερέας θα σας χορηγήσει Πιστοποιητικό Βαπτίσεως, το οποίο πρέπει να παραδώσετε στο Ληξιαρχείο του Δήμου, εντός ενός (1) μηνός, οπωσδήποτε.
3. Να βρίσκεστε στο Ναό λίγο  νωρίτερα από την καθορισμένη ώρα. Φροντίστε, όσο εξαρτάται από σας, να επικρατήσει τάξη και ησυχία κατά τη διάρκεια του Ι. Μυστηρίου. Όταν το παιδάκι κλαίει, προσπαθήστε να το καθησυχάσετε, χωρίς να κάνετε μεγαλύτερο θόρυβο. Συστήστε στους διακοσμητές και φωτογράφους να ενεργούν με διακριτικότητα και σεβασμό προς το Ι. Μυστήριο  και να μη γίνονται ενοχλητικοί. Μετά το Βάπτισμα να κοινωνείτε το παιδί σας πολύ συχνά  και όχι μόνο τρεις φορές. Η Θ. Κοινωνία ενεργεί μυστικά και απεργάζεται την πνευματική πρόοδο   του παιδιού. Για άλλες πρακτικές ανάγκες οι γονείς να συνεννοούνται με τους Ιερείς και το Νεωκόρο του Ι. Ναού.
4. Προτιμάτε να δίνετε στο παιδί  σας όνομα Αγίου της Εκκλησίας μας. Με αυτόν τον τρόπο το

παιδί αποκτά έναν Άγιο Προστάτη, αλλά και μια ετήσια ονομαστική εορτή. Ονόματα από την αρχαία ελληνική Ιστορία μόνο κατ’ εξαίρεση γίνονται δεκτά από την Εκκλησία. Ονόματα που δεν έχουν τα πιο πάνω γνωρίσματα  δεν πρέπει να δίνονται. Αποφεύγετε να δίνετε στο παιδί σας δυο ή τρία ονόματα. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η προσωπική σημασία του ονόματος.

5.        Ο  Ανάδοχος  πρέπει  να  είναι  Χριστιανός  Ορθόδοξος.  Παρίσταται  στο  Ι.  Μυστήριο  ως εκπρόσωπος της Εκκλησιαστικής κοινότητας   και ομολογεί την εν Χριστώ πίστη, λόγω της φυσικής αδυναμίας του νηπίου να πράξει αυτό. Αυτό σημαίνει, ότι ο Ανάδοχος  εγγυάται  ότι το βαπτιζόμενο νήπιο με  την  προσωπική  του  πνευματική φροντίδα και  το  ποιμαντικό ενδιαφέρον    σε  συνεργασία με  την Ενοριακή Κοινότητα και τους φυσικούς γονείς, θα γίνει συνειδητό μέλος  της Εκκλησίας του Χριστού. Με το Βάπτισμα, επίσης, δημιουργείται ένας δεσμός πνευματικής πατρότητας ανάμεσα στον Ανάδοχο και την αναδεκτή του ή την Ανάδοχο και τον αναδεκτό της, γεγονός που αποκλείει το Γάμο μεταξύ τους. Ανάδοχοι δεν μπορούν να γίνουν: αλλόθρησκοι ή ετερόδοξοι ή άθεοι, καθώς και όσοι τέλεσαν πολιτικό γάμο.

† ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΣ

Πηγή Ενοριακά Φυλλάδια 8,15,22 Νοε 2015

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;  ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;   ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ;