ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΥΡΟΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΗΣ
Ἡμέρα χαρᾶς καὶ ἱερῶν πανηγυρισμῶν γιὰ τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία ἀποτελεῖ ἡ ἡμέρα τῆς ἑορτῆς κάθε Ἁγίου, ποὺ ταυτίζεται συνήθως μὲ τὴν ἡμερομηνία τῆς κοιμήσεώς του – ἐφ’ ὅσον τὴν γνωρίζουμε ἀκριβῶς. Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἡμέρες ἑορτάζουμε μὲ εἰδικὴ λαμπρότητα ξεχωριστὰ μέσα στὸν ἁγιολογικό – ἑορτολογικὸ κύκλο καὶ θαυμαστὰ γεγονότα καὶ ἀναμνήσεις ὅπως ἀνακομιδὴ ἢ εὕρεση ἱερῶν Λειψάνων τῶν Ἁγίων καὶ ἄλλα. Ἕνα τέτοιο γεγονὸς ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας ἑορτάζει μέσα στὸ καλοκαίρι στὶς 28 Ἰουνίου. Πρόκειται γιὰ τὴν ἑορτὴ τῆς εὑρέσεως τῶν τιμίων Λειψάνων ἑνὸς ἀπὸ τὰ ζεύγη τῶν τόσο δημοφιλῶν ἁγίων Ἀναργύρων, τοῦ Κύρου καὶ τοῦ Ἰωάννου.
Γιὰ τοὺς ἁγίους μας αὐτοὺς δὲν ἔχουμε πολλὲς μαρτυρίες. Ἔζησαν καὶ μαρτύρησαν κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ (284-305 μ.Χ.).
Ὁ ἅγιος Κῦρος κατήγετο ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια. Καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἀπὸ τὴν Ἔδεσσα τῆς Μεσοποταμίας. Ὅταν ξέσπασε ὁ διωγμὸς τοῦ Διοκλητιανοῦ, ὁ Κῦρος ἔφυγε ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια, ἔγινε μοναχὸς καὶ παρέμεινε γιὰ κάποιο διάστημα σὲ παραθαλάσσια περιοχὴ τῆς Ἀραβίας. Ὁ δὲ Ἰωάννης κατέφυγε στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ μετὰ ἦρθε στὴν Ἀλεξάνδρεια.
.
Καὶ οἱ δύο Ἅγιοι ἦσαν ἰατροί. Σύντομα τοὺς βλέπουμε μαζὶ στὴν Ἀλεξάνδρεια. Τοὺς ἕνωνε βαθειὰ ἰσχυρὴ πνευματικὴ φιλία καὶ κοινὸς ἱερὸς στόχος. Ἔθεσαν καὶ οἱ δύο ὡς σκοπό τους νὰ περιοδεύουν σὲ πόλεις καὶ χωριὰ καὶ νὰ θεραπεύουν τὸν ἀνθρώπινο πόνο, νὰ σκύβουν μὲ στοργὴ σὲ κάθε ἄρρωστο ἀδιακρίτως, νὰ προσφέρουν ἀφιλοκερδῶς τὶς ἰατρικές τους ὑπηρεσίες καὶ νὰ ἀνακουφίζουν τοὺς ἀνθρώπους. Σὲ κάθε ἄρρωστο ἔβλεπαν τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Δὲν παρέλειπαν ποτὲ νὰ ὁμιλοῦν σὲ ὅλους γιὰ τὸν μεγάλο Ἰατρὸ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, νὰ ἀναλύουν τὴν θεία του διδασκαλία καὶ νὰ ρίχνουν φῶς στὰ σκοτάδια τῶν ψυχῶν τους. Μὲ τὴ διπλῆ αὐτὴ ἰδιότητα τῶν ἰατρῶν καὶ ἱεραποστόλων οἱ Ἅγιοι βοήθησαν πλῆθος κόσμου νὰ ἀνακαλύψει τὸν Χριστόν!
Πολλοὶ εἰδωλολάτραι μετεστράφησαν στὴ χριστιανικὴ πίστι. Ἐπείθοντο, γιατὶ ἔβλεπαν μπροστά τους δύο ὡλοκληρωμένες προσωπικότητες ποὺ θυσιάζονταν γι’ αὐτούς, ποὺ ἀγαποῦσαν χωρὶς συμφέροντα ὅλο τὸν κόσμο, ποὺ παρέμεναν πτωχοὶ καὶ ἦσαν οἱ ἀληθινὰ «ἀνάργυροι» (=χωρὶς «ἀργύρια», χρήματα).
Εἶχαν ὅμως οἱ δύο αὐτοὶ Ἅγιοι καὶ ἄλλη ἀποστολή: νὰ ἐνισχύουν τὴν πίστι τῶν Χριστιανῶν, καὶ πιὸ πολὺ κατὰ τὶς δύσκολες ὧρες τῶν μαρτυρίων τους. Ἔτσι, ὅταν πληροφορήθηκαν ὅτι κάποια εὐσεβὴς χήρα, ἡ ἁγία Ἀθανασία, συνελήφθη μὲ τὶς τρεῖς κόρες της Θεοδότη, Θεοκτίστη καὶ Εὐδοξία, ἔτρεξαν καὶ ἦρθαν κοντά τους καὶ τὶς ἐνίσχυσαν στὸν δρόμο τῆς ὁμολογίας καὶ τοῦ μαρτυρίου. Καὶ ἔτσι αὐτὲς δὲν δειλίασαν. Προχώρησαν μὲ θάρρος μητέρα καὶ τρεῖς κόρες καὶ μαρτύρησαν ὅλες μαζὶ στὶς 31 Ἰανουαρίου τὸ 292 μ.Χ. Τὴν ἴδια ἡμέρα ἐπεφύλαξε ὁ Κύριος καὶ στοὺς δύο ἰατρούς μας Κῦρο καὶ Ἰωάννη τὸ ἔνδοξο στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. Ἡ πλούσια χριστιανικὴ δρᾶσις τους μὲ τὶς τόσο θαυμαστὲς νῖκες τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ κίνησαν τὸν φθόνο τῶν εἰδωλολατρῶν, οἱ ὁποῖοι τοὺς συνέλαβαν καὶ τοὺς θανάτωσαν τελικῶς μὲ ἀποκεφαλισμὸ στὶς 31 Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 292 μ.Χ. Οἱ πιστοὶ Χριστιανοὶ μὲ ἱερὸ δέος παρέλαβαν τὰ μαρτυρικά τους σώματα καὶ τὰ ἔθαψαν. Τὰ ἔκρυψαν στὴν βασιλικὴ τοῦ ἁγίου Μάρκου στὴν Ἀλεξάνδρεια, γιὰ νὰ μὴ βεβηλωθοῦν, καὶ παρέμειναν ἐκεῖ κρυμμένα. Ἐπὶ βασιλέως Ἀρκαδίου καὶ Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας Θεοφίλου (400 μ.Χ.), ὁ πανάγαθος Θεὸς φανέρωσε τοὺς τιμίους αὐτοὺς θησαυρούς. Ἀναρίθμητα πλήθη πιστῶν ἀνθρώπων καὶ ἀσθενῶν κατέφθασαν γιὰ νὰ ἀποδώσουν τιμητικὴ προσκύνηση στοὺς ἁγίους αὐτοὺς Μάρτυρας. Πολλὰ θαύματα ἔγιναν τότε. Δαιμονισμένοι ἐλευθερώθηκαν ἀπὸ πονηρὰ πνεύματα, τυφλοὶ ἀνέβλεψαν, χωλοὶ περιεπάτησαν… Καὶ ὅλοι δόξαζαν τὸν Θεό.
Ἀργότερα ὁ ἅγιος Κύριλλος ἔκαμε μετακομιδὴ τῶν ἱερῶν Λειψάνων σὲ Ναὸ τῆς Μανουθέ. Ὁ τόπος αὐτός (ἀπὸ τὸν ΣΤ΄ αἰῶνα) ἔγινε προσκυνηματικὸ κέντρο καὶ πηγὴ πολλῶν εὐλογιῶν καὶ πολλῶν θαυμάτων ἀπὸ τοὺς Ἁγίους.
.
Ἐντυπωσιακὸ εἶναι καὶ τὸ θαῦμα ποὺ συνέβη στὸν ἅγιο Σωφρόνιο Πατριάρχη Ἱεροσολύμων (580-638). Εὑρισκόμενος ὁ ἅγιος Πατὴρ στὴν Ἀλεξάνδρεια κατὰ τὸ 620 μ.Χ., προσεβλήθη ξαφνικὰ ἀπὸ ἀνίατη ἀσθένεια τῶν ὀφθαλμῶν. Κατέφυγε λοιπὸν μὲ πίστι στὸ Ναὸ τῶν ἁγίων Ἀναργύρων Κύρου καὶ Ἰωάννου στὸ Ἀμπουκίρ (κωμόπολι τῆς Κάτω Αἰγύπτου) καὶ θεραπεύθηκε τελείως. Μὲ πολλὴ εὐγνωμοσύνη ὁ ἅγιος Σωφρόνιος (ἑορτάζει 11 Μαρτίου) κατέγραψε τότε τὸ γεγονὸς αὐτό. Συνέλεξε καὶ ἔγραψε ἀκόμη 70 θαύματα τῶν ἁγίων. Καὶ συνέταξε ἀκόμη καὶ ἐγκώμιο συγκινητικὸ πρὸς τοὺς εὐεργέτας του ἁγίους αὐτοὺς Ἀναργύρους.
Ἂς εὐχαριστήσουμε τὸν ἅγιο Θεό, διότι χάρισε στὴν ἁγία μας Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία τόσους πολύτιμους θησαυρούς: ἑκατοντάδες χαριτοβρύτων ἱερῶν Λειψάνων Ἁγίων καὶ Μαρτύρων.
Ἂς καταφεύγουμε μὲ πίστι σ’ αὐτούς. Ἂς τοὺς ἀσπαζώμαστε μὲ εὐλάβεια, μὲ συναίσθηση ὅτι εἶναι οἱ πιὸ ἀγαπητοί μας – μετὰ τὸν Θεό – φίλοι καὶ συμπαραστάται, οἱ θερμότεροι πρεσβευταί μας πρὸς τὸν Θεὸ στὰ δυσκολώτερα προβλήματά μας.
Ἂς τοὺς ἱκετεύουμε μὲ πίστι καὶ τότε θὰ λαμβάνουμε, «κατὰ τὸ συμφέρον τῆς ψυχῆς» μας, πολλὰ δωρήματα, πολλὲς ἰάσεις.
«Θαυματουργοὶ καὶ ἰατροί, ἰατρεύσατε ἡμῶν τὰς ἀσθενείας, Κῦρε καὶ Ἰωάννη· καὶ τὰς ὁρμὰς τῶν παθῶν, εἰς τρίβους ἐνθέους ἰθύνατε, ὅπως κατὰ χρέος, ὑμᾶς ἀνευφημῶμεν». Ἰατροὶ καὶ θαυματουργοί, Κῦρε καὶ Ἰωάννη, θεραπεύσατε τὶς ἀσθένειές μας. Καὶ τὶς ὁρμὲς τῶν ἀδυναμιῶν καὶ παθῶν μας νὰ τὶς μετατρέψετε σὲ ἀρετὲς καὶ νὰ ὁδηγήσετε τὰ βήματά μας σὲ ἄλλη κατεύθυνση, στοὺς δρόμους τῶν ἐνθέων καὶ ἐναρέτων πράξεων. Κι ἐμεῖς γεμᾶτοι εὐγνωμοσύνη θὰ σᾶς ὑπερευχαριστοῦμε.
Ἡ μνήμη τῶν Ἁγίων τελεῖται τὴν 31η Ἰανουαρίου καὶ ἡ μνήμη τῆς εὑρέσεως τῶν τιμίων Λειψάνων των τὴν 28η Ἰουνίου.
Εορτάζει στις 31 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Ιερά Λείψανα: Η Κάρα του Αγίου Κύρου βρίσκεται στη Μονή Τιμίου Προδρόμου Λουτρακίου Κορινθίας.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Κύρου βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων και Κύκκου Κύπρου.
Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου Ιωάννη βρίσκονται στις Μονές Μεγ. Λαύρας και Παντοκράτορος Αγίου Όρους και Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’.
Τά θαύματα τῶν Ἁγίων σου Μαρτύρων, τεῖχος ἀκαταμάχητον ἡμῖν δωρησάμενος, Χριστέ ὁ Θεός, ταῖς αὐτῶν ἱκεσίαις, βουλάς ἐθνῶν διασκέδασον, τῆς Βασιλείας τά σκῆπτρα κραταίωσον, ὡς μόνος ἀγαθός καί φιλάνθρωπος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ὡς Ἀθλοφόροι εὐκλεεῖς τοῦ Σωτῆρος, καὶ ἰατῆρες τῶν ψυχῶν καὶ σωμάτων, Ἀνάργυροι ἐκλάμπετε ἐν πάσῃ τὴ γῆ, νόσων μὲν ἰώμενοι, ἀνωδύνως τὰ βάρη, χάριν δὲ πορίζαντες, τοὶς βοώαιν ἀπαύστως χαίρετε κρήναι θείων δωρεῶν, Κῦρε θεόφρον, καὶ Ἰωάννη ἔνδοξε.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἐκ τῆς θείας χάριτος, τήν δωρεάν τῶν θαυμάτων, εἰληφότες Ἅγιοι, θαυματουργεῖτε ἀπαύστως, ἅπαντα ἡμῶν τά πάθη, τῇ χειρουργίᾳ, τέμνοντες, τῇ ἀοράτῳ, Κῦρε θεόφρον, σύν τῷ θείῳ Ἰωάννῃ· ὑμεῖς γάρ θείοι ἱατροί ὑπάρχετε.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τὰς χαμαιζήλους ἡδονὰς συμπατοῦντες, πρὸς μαρτυρίου Ἀθληταὶ θεῖον ὕψος, περιφανῶς ἐπήρθητε ἐν χάριτι, Κῦρε Ἰωάννη τε, οἰκουμένης φωστῆρες· ὅθεν ἱκετεύομεν, σκοτασμοῦ ἁμαρτίας, καὶ νοσημάτων ῥύσασθαι ἡμᾶς, τὸν ἐπὶ πάντων Θεὸν ἱκετεύοντες.
Ὁ Οἶκος
Ἑαυτοὺς τῷ Θεῷ ἀναθέμενοι Ἅγιοι, πᾶσαν πεῖραν δεινῶν δι᾿ αὐτὸν ὑπεμείνατε, θανόντες προθύμως Μάρτυρες γενναῖοι, καὶ μετὰ τέλος, πᾶσι πηγάζετε τὰ θεῖα χαρίσματα, τοῖς ἐν ποικίλαις νόσοις ὑπάρχουσι, καὶ ὑπὸ πολλῶν ἐταζομένοις κακῶν, ὧν εἷς καὶ πρῶτος εἰμὶ ἐγὼ ὁ τάλας· τὸ σῶμα γὰρ καὶ τὴν ψυχὴν ὑπὸ τραυμάτων χαλεπῶν ὀδυνῶμαι, καὶ πίστει ὑμῖν βοῶ, ἰάσασθέ με· ὑμεῖς γὰρ θεῖοι ἰατροὶ ὑπάρχετε.
.