[responsivevoice voice=”Greek Female” buttontext=”Ακούστε το κείμενο”]
Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
« H δεύτερη πιο μακρά περίοδος νηστείας μετά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η νηστεία των Χριστουγέννων, γνωστή στη γλώσσα του ορθοδόξου λαού μας και ως σαρανταήμερο. Περιλαμβάνει σαράντα ημέρες, όμως δεν έχει την αυστηρότητα της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Αρχίζει την 15η Νοεμβρίου και λήγει την 24η Δεκεμβρίου. Η εορτή « της κατά σάρκα γεννήσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού» αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη Δεσποτική εορτή του χριστιανικού εορτολογίου. Μέχρι τα μέσα του Δ’ αιώνα η Εκκλησία της Ανατολής συνεόρταζε τη γέννηση και τη βάπτιση του Χριστού υπό το όνομα τα Επιφάνεια την ίδια ήμερα, στις 6 Ιανουαρίου. Τα Χριστούγεννα ως ξεχωριστή εορτή, εορταζομένη στις 25 Δεκεμβρίου εισήχθη στην Ανατολή από τη Δύση περί τα τέλη του Δ’ αιώνα. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, που πρώτος μιλάει για την εορτή των Χριστουγέννων, την ονομάζει «μητρόπολιν πασών των εορτών» και μας πληροφορεί περί το 386 ότι «ούπω δέκατον έστιν έτος, εξ ου δήλη και γνώριμος ημίν αύτη η ημέρα (της εορτής) γεγένηται». Με τη διαίρεση της άλλοτε ενιαίας εορτής και την καθιέρωση των τριών ξεχωριστών εορτών, της Γεννήσεως την 25η Δεκεμβρίου, της Περιτομής την 1η και της Βαπτίσεως την 6η Ιανουαρίου, διαμορφώθηκε και το λεγόμενο Δωδεκαήμερο δηλαδή το εόρτιο χρονικό διάστημα από τις 25 Δεκεμβρίου ως τις 6 Ιανουαρίου. Έτσι διασώθηκε κατά κάποιο τρόπο η αρχαία ενότητα των δύο μεγάλων εορτών της Γεννήσεως και της Βαπτίσεως του Κυρίου. Η μεγάλη σημασία που απέκτησε με την πάροδο του χρόνου στη συνείδηση της Εκκλησίας η νέα εορτή των Χριστουγέννων και η ευλάβεια των πιστών και ιδιαίτερα των μοναχών, απετέλεσαν τις προϋποθέσεις για την καθιέρωση και της προ των Χριστουγέννων νηστείας. Σ’ αυτό ασφαλώς επέδρασε και η διαμορφωμένη ήδη τεσσαρακονθήμερη νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που προηγείτο του Πάσχα. Όπως η εορτή έτσι και η νηστεία, ως προετοιμασία για την υποδοχή των γενεθλίων του Σωτήρος, εμφανίστηκε αρχικά στη Δύση, όπου η νηστεία αυτή ονομαζόταν «Τεσσαρακοστή τον άγιου Μαρτίνου» επειδή άρχιζε από την εορτή του άγιου Μαρτίνου. Το ίδιο συμβαίνει και σ’ εμάς, όπου πολλοί τη νηστεία των Χριστουγέννων ονομάζουν του Αγ. Φιλίππου επειδή αρχίζει την επομένη της μνήμης του Αποστόλου. Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες, που έχουμε για τη νηστεία προ των Χριστουγέννων, ανάγονται για τη Δύση στον Ε΄ και για την Ανατολή στον ΣΤ΄ αιώνα.
.
Η νηστεία στην αρχή, καθώς φαίνεται, ήταν μικρής διάρκειας. Ο Θεόδωρος Βαλσαμών, που γράφει περί τον ΙΒ΄ αιώνα και μας πληροφορεί για τα όσα ίσχυαν στην εποχή του , σαφώς την ονομάζει «επταήμερον». Όμως υπό την επίδραση της νηστείας της Μεγάλης Τεσσαρακοστής επεξετάθη και αυτή σε 40 ήμερες, χωρίς εν τούτοις να προσλάβει την αυστηρότητα της πρώτης. Πρόκειται για μια περίοδο έντονης πνευματικής εργασίας και ψυχοσωματικής προετοιμασίας για τον εορτασμό της μεγάλης εορτής της Γεννήσεως του Κυρίου. Από τις 15 Νοεμβρίου έως τις 17 Δεκεμβρίου νηστεύουμε το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά και τρώμε ψάρι (εκτός βεβαίως Τετάρτης και Παρασκευής). Μετά τις 17 Δεκεμβρίου νηστεύουμε και το ψάρι και τρώμε μόνο λάδι. Η νηστεία όμως κατά την υπόδειξη του Κυρίου μας έχει νόημα, όταν συνδυάζεται με προσευχή και ελεημοσύνη. Για το λόγο αυτό, η Εκκλησία με την έναρξη της Νηστείας και των Χριστουγέννων μας προσκαλεί σε εντονότερη λατρευτική και Λειτουργική ζωή και σε αγαθοεργία. Η εκκλησιαστική παράδοση προβλέπει για την περίοδο αυτή την καθημερινή τέλεση της θείας Λειτουργίας, την τέλεση Σαρανταλείτουργου.
Πώς θα πρέπει να τη νηστεύουμε. Καθ’ όλη τη διάρκεια του σαρανταημέρου δεν καταλύουμε κρέας, γαλακτερά και αυγά. Αντίθετα, επιτρέπεται να καταλύουμε ψάρι όλες τις ήμερες πλην, φυσικά, της Τετάρτης και της Παρασκευής από την αρχή μέχρι και την 17η Δεκεμβρίου. Ψάρι καταλύουμε επίσης και κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει.
Από την 18η μέχρι και την 24η Δεκεμβρίου, παραμονή της εορτής, επιτρέπεται η κατάλυση οίνου και ελαίου μόνο εκτός, βέβαια, των ημερών Τετάρτης και Παρασκευής που θα παρεμβληθούν και κατά τις οποίες τηρούμε ανέλαιη νηστεία. Επίσης με ξηροφαγία πρέπει να νηστεύουμε την παραμονή της εορτής των Χριστουγέννων, έκτος βέβαια κι αν πέσουν όπως φέτος θα συμβεί Σάββατο ή Κυριακή οπότε έχουμε το Σάββατο 24/12 κατάλυση ελαίου.
ΝΗΣΤΕΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΚΑΙ ΑΠΟΧΗ ΑΠΟ ΠΑΣΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ
Επίσης οφείλουμε να μην τηρούμε μόνο την τάξη της νηστείας που αφορά τις τροφές, αλλά να απέχουμε και από κάθε αμαρτία.
Όπως νηστεύουμε ως προς την κοιλιά, να νηστεύουμε και ως προς τη γλώσσα, αποφεύγοντας την καταλαλιά, το ψέμα, την αργολογία, τη λοιδορία και τη συκοφαντία, την οργή και το θυμό και γενικά κάθε αμαρτία που διαπράττουμε μέσω του μυαλού και της γλώσσας απόρροια της απρόσεκτης ζωής μας . Επίσης χρειάζεται να νηστεύουμε ως προς τα μάτια.
Να μη βλέπουμε μάταια πράγματα. Να μην αποκτούμε παρρησία διά μέσου των ματιών. Να μην περιεργαζόμαστε κάποιον με αναίδεια. Ακόμη θα πρέπει να εμποδίζουμε τα χέρια και τα πόδια από κάθε πονηρό πράγμα. Με αυτό τον τρόπο νηστεύοντας μια νηστεία ευπρόσδεκτη στον Θεό, αποφεύγοντας κάθε είδους κακία που ενεργείται διά μέσου της καθεμιάς από τις αισθήσεις μας, θα πλησιάζουμε, όπως είπαμε, την Αγία ήμερα των Χριστουγέννων και αναγεννημένοι και διά της συμμετοχής στο Μυστήριο της Εξομολογήσεως θα μετέχουμε καθαροί και άξιοι της μεταλήψεως των Αγίων και Φρικτών του Χριστού Μυστηρίων».
Η τέλεση επίσης του Σαρανταλείτουργου την περίοδο αυτή αποτελεί πολύ μεγάλη ευλογία.
Είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για βίωση της μυστηριακής και λατρευτικής ζωής, για επαφή με τον πλούτο της Υμνολογίας και της ακροάσεως των Θείων Γραφών, για συχνότερη Θεία Κοινωνία, για συχνότερη συγκρότηση της Εκκλησιαστικής Κοινότητας.
Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος μας λέει: «Σπουδάζετε πυκνότερον συνέρχεσθαι εις ευχαριστίαν θεού και εις δόξαν. Όταν γαρ πυκνώς επί το αυτό γίνεσθε, καθαιρούνται οι δυνάμεις του σατανά και λύεται ο όλεθρος αυτού», δηλαδή « Προσπαθήστε με σπουδή να έρχεσθε όλοι μαζί στη Σύναξη της Θείας Ευχαριστίας (Θεία Λειτουργία), για να ευχαριστείτε τον Θεό και να Τον δοξολογείτε. Διότι όταν συχνά έρχεσθε στη Σύναξη της Θείας Ευχαριστίας (Θεία Λειτουργία), συντρίβονται οι δυνάμεις του Σατανά και λύεται κάθε ολέθρια ενέργεια του ».
Η δύναμη της Θείας Λειτουργίας δεν είναι μαγική. Είναι η δύναμη της αγάπης και της ενότητας εν Χριστώ. Η Θεία Λειτουργία μας μαθαίνει να συγχωρούμε, να αγαπούμε και να είμαστε ενωμένοι με όλους τους ανθρώπους. Γι’ αυτό άλλωστε προσφέρουμε τα Δώρα μας στο Θεό, τον Άρτο και τον Οίνο, προσευχόμενοι για ζώντες και κεκοιμημένους αδελφούς μας.
Η μνημόνευση των ονομάτων των ζώντων και κεκοιμημένων προσώπων -ανάγνωση των «Διπτύχων» είναι έργο πολύ σημαντικό και ιερό, που θεσμοθετήθηκε από τους Αγίους Αποστόλους και επιτελείται αδιάλειπτα μέσα στους αιώνες»
Καλό υπόλοιπο της Νηστείας των Χριστουγέννων.
† ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
Πηγή Ενοριακά Φυλλάδια 20-27 Νοε 2016
[/responsivevoice]
Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ