Ο ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ Η ΧΑΡΑ
ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ Α΄ ΚΛΗΡΙΚΟΛΑΙΚΗ ΣΥΝΑΞΗ 15 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017
«…..Η αλλαγή του χρόνου για το κοσμικό πρότυπο ζωής συνοδεύεται από πλήθος εκδηλώσεων που μαρτυρούν την ανάγκη του ανθρώπου να χαρεί, να ελπίσει, να φανεί αισιόδοξος. Δίνουν και παίρνουν οι ευχές. Τα αυτονόητα θα έλεγε κάποιος. Όμως το ζητούμενο είναι η χαρά την οποία ευχόμαστε να την ζούμε αληθινά και με διάρκεια. Αυτό το «καλή χρονιά» να μην είναι η ευχή των πρώτων ημερών ή της βασιλόπιττας, αλλά να είναι η έγνοια μας για όλο τον χρόνο. Όσο εξαρτάται από μας, να παλεύουμε ώστε η χρονιά να είναι όντως καλή. Να μην έχει να κάνει μόνο με την εκπλήρωση των στόχων μας, αλλά να συνδέεται με την αλλαγή της καρδιάς μας. Για να έχει διάρκεια η χαρά σε μία ύπαρξη η οποία έχει νόημα ζωής και η οποία μπορεί να διαχειριστεί και τα λυπηρά και τα ευχάριστα με το μέτρο της παρουσίας του Χριστού στη ζωή μας.
Στον εσπερινό της Πρωτοχρονιάς, της ημέρας μνήμης του Αγίου Βασιλείου, επισκόπου Καισαρείας της
Καππαδοκίας του ουρανοφάντορος, διαβάζουμε ένα μικρό απόσπασμα από τις Παροιμίες της Παλαιάς Διαθήκης, το οποίο αναφέρεται στην ενυπόστατο Σοφία του Θεού, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, το δεύτερο πρόσωπο της ΑγίαςΤριάδος. «Ἐγώ ἤμην, ἧ προσέχαιρε, καθ’ ἡμέραν δέ εὐφραινόμην ἐν προσώπῳ αὐτοῦ ἐν παντί καιρῷ» (Παροιμ.8,30). Εγώ είμαι η αιτία της χαράς Του. Κι εγώ χαίρομαι καθημερινά κοινωνώντας με το πρόσωπό Του για πάντα. Ο Υιός είναι η χαρά του Πατρός. Και ο Πατήρ η χαρά του Υιού για πάντα. Η χαρά έχει να κάνει με την κοινωνία των προσώπων. Και η χαρά είναι απερίγραπτη και αιώνια, δεν μετριέται στον χρόνο και ούτε με το χρόνο. Αν προεκτείνουμε τον λόγο αυτό στα πρόσωπα των αληθινών νικητών του χρόνου, που είναι οι άγιοί μας, τότε θα διαπιστώσουμε ότι η χαρά στη σχέση του Χριστού, της ενυποστάτου σοφίας του Θεού, με τους ανθρώπους λειτουργεί αμοιβαία. Ο Θεός χαίρεται με τους μιμητές του Υιού Του και εκείνοι με την κοινωνία με το πρόσωπο του Κυρίου. Και η χαρά του Θεού είναι τριπλή: χαίρεται διότι οι άγιοι επέλεξαν να είναι παιδιά Του. Χαίρεται διότι βλέπουν και τους άλλους ανθρώπους ως παιδιά του Θεού και αδέλφιά τους. Χαίρεται διότι εντός τους υπάρχει η προσδοκία της αιωνιότητας.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Μέγας Βασίλειος, υπάρχουν τρία κίνητρα για την σχέση του ανθρώπου με τον Θεό: 1) ο φόβος της κολάσεως, που κάνει τον άνθρωπο να θέλει να είναι δούλος του Θεού, για να μην τιμωρηθεί για τις αμαρτίες του. 2) Ο μισθός τον οποίο ο άνθρωπος προσδοκεί ότι θα λάβει, εφόσον τηρεί τις εντολές.3) Η αγάπη, η οποία κάνει τον άνθρωπο να παραδίδεται στην πατρότητα του Θεού και να εμπιστεύεται. Ο φόβος λειτουργεί ως δουλεία.
Κανέναν δεν απορρίπτει ο Θεός. Ωστόσο, «μείζων δε τούτων ἡ ἀγάπη» (Α’ Κορ. 13,13). Ο Θεός χαίρεται και συνεργεί όλα σε εκείνους που επιλέγουν να είναι παιδιά Του. Να Τον αγαπούν πληρωτικά και να βρίσκουν ασφάλεια κοντά Του, ακόμη κι αν κάποτε η αγάπη είναι σκληρή, περιλαμβάνει δοκιμασίες, είτε για να μην υπερηφανεύεται ο άνθρωπος, είτε για την υπομονή του. Ο Θεός εικονίζεται στο πρόσωπο του κάθε πλησίον. Νόημα στη ζωή έχει η συνύπαρξη. Και αυτή δεν είναι αυθεντική, χωρίς την αγάπη. Η έκφρασή της είναι η προσευχή, ιδίως για τους εχθρούς, αλλά και για όλο τον πεπτωκότα Αδάμ. Η έκφρασή της είναι η ελεημοσύνη και η ευσπλαχνία. Είναι η συγχώρεση μέσα από την καρδιά που πλαταίνει και ανοίγεται. Και αναπαύεται ο Θεός σε μία τέτοια στάση ζωής. Και χαίρεται με τον άνθρωπο που αγαπά και δίδεται στον πλησίον του, αγωνιζόμενος να υπερβεί κάθε ιδιοτέλεια και ανταπόδοση. Ο Θεός χαίρεται με εκείνους οι οποίοι προσδοκούν την κοινωνία μαζί Του. Γνωρίζουν την αναξιότητά τους. Είναι εν μετανοία. Δεν φοβούνται τον θάνατο, έχουν στηρίξει το νόημα της ζωής και την ελπίδα τους στον ουρανό. Και αποτυπώνουν αυτή την προσδοκία της αιωνιότητας στο μυστήριο της Θ . Κοινωνίας της Θ. Ευχαριστίας. Η Θεία Λειτουργία είναι το έργο της Εκκλησίας, και το κύριο και βασικό έργο της Ενορίας. Η Θ. Λειτουργία όπου συναντιούνται οι καρδιές, τα βλέμματα και οι προσδοκίες με τον Χριστό και τους Αγίους όχι μόνο του ουρανού, της θριαμβεύουσας αλλά και της γης, της στρατευομένης Εκκλησίας, ο χώρος της ειρήνης, ο τόπος και ο χρόνος που ξεκινά συνεχώς η χαρά της αιωνιότητας, όχι μόνο ως ανάμνηση, αλλά και ως εμπειρία και πράξη και στάση ζωής και ευλογία που αλλάζει υπαρξιακά και τελικά όλο τον παλαιό ανθρώπου συν τοις παθήμασι και ταις επιθυμίαις αυτού.
Η Θ. Λειτουργία είναι η πηγή της ειρήνης αφού ο Χριστός είναι η Ειρήνη. Η ειρήνη μέσα μας, για να έλθει, χρειάζεται πολύς πνευματικός αγώνας πολύ ουσιαστική και συνειδητή συμμετοχή στη Θ. Λειτουργία και στη ζωή της Εκκλησίας. Και υπάρχουν πολλοί και πολλά που μας κρατούν καθημερινά ανειρήνευτους. Κάνουμε μια ευχή· τούτο το έτος, το 2017, να ξεκινήσει με την αυτοκριτική μας για όσα δεν κάναμε για την ειρήνη των ψυχικών μας δυνάμεων, και για την ειρήνη του κόσμου, για το έτος που μας πέρασε. Και είναι αλήθεια ότι δεν κάναμε όσα θα έπρεπε. Για αυτό και όλοι μας γινόμασταν μάρτυρες καθημερινά απίστευτων εικόνων γύρω μας αλλά και πιο δίπλα μας, στην Τουρκία, στη Γαλλία, στο Βέλγιο, αδειάζουμε από την ζωή και τα έργα μας τον Χριστό. Ο Χριστός όμως είναι αυτός που μέσα στην Εκκλησία Του και στο Μυστήριο της Θ. Λειτουργίας προσφέρει και προσφέρεται. Και μέσα από την δική μας συμμετοχή μπορούμε να νιώσουμε την χαρά όλων μας να είναι πεπληρωμένη με την Χάρη του Αγ. Πνεύματος. Απέναντι λοιπόν σ’ αυτήν την ευλογία της χαράς, την οποία και ο Θεός και ο άνθρωπος μοιράζονται, ο κόσμος ζητά στον προσωρινό χρόνο της ζωής, ο οποίος θα συνεχίσει την πορεία του ακόμη κι όταν ο καθένας μας θα εξέλθει από αυτόν τον φυσικό κόσμο δια του θανάτου, τις εφήμερες χαρές του πολιτισμού και της καθημερινότητας. Αντί για την υιοθεσία από τον Θεό, ο άνθρωπος διαλέγει την αυτονόμηση, τη μοναξιά και απομόνωση και κυρίως την αυτοθέωση. «Δεν μου χρειάζεται στη ζωή μου ο Θεός» είναι η ζωή των πολλών.
Η δύναμη του μυαλού, της γνώσης, της επιστήμης, η αίσθηση της παντογνωσίας έχουν γεννήσει έναν ανθρώπινο τύπο, ο οποίος έχει στείλει τον Θεό στη γωνία. Το έξυπνο κινητό χρειάζομαι, την τεχνολογία και τα αποτελέσματα αυτής . Αλλά και ο πλησίον δεν μας χρειάζεται ως πρόσωπο, ως πηγή χαράς και κοινωνίας. Υπάρχει μόνο για να τον χρησιμοποιούμε για την εκπλήρωση των αναγκών μας, κυρίως της ηδονής, αλλά και της προσωπικής μας αυτάρκειας, της προσωπικής μας προβολής και με όποιον ο καθένας μας εσωτερικό κρυφό τρόπο θέλει και ικανοποιεί. Έτσι δεν μας ενδιαφέρει η συνύπαρξη ,αλλά όπου μπορούμε όλοι μας η εξουσία. Το ίδιο συμβαίνει και με την προσδοκία της αιωνιότητας. Δεν μας αφορά, αλλά μένουμε στο σήμερα, στο «να περνάω καλά» , «εδώ και τώρα». Τον θάνατο ζητούμε να τον ξεγελάσουμε, να τον αναστείλουμε. Προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει και γι’ αυτό είναι αδύνατον να τον διαχειριστούμε. Τα πρότυπα των Αγίων όπως ο εκ των κορυφαίων των Πατέρων Μέγας Βασίλειος, ο Αντώνιος, ο Αθανάσιος που μετά από λίγες μέρες θα εορτάσουμε μας δείχνουν πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τον χρόνο μας, αλλά και να βρούμε τελικά μέσα από ότι κάνουμε, ζούμε και διακονούμε την χαρά, μία χαρά όμως που διαρκεί. Η υιοθεσία μας από τον Θεό, η συνύπαρξη της αγάπης και η προσδοκία της αιωνιότητας νοηματοδοτούν αληθινά την ζωή, μας δείχνουν πώς μπορούμε να βιώσουμε την αγάπη του Θεού.
Και αυτή είναι που τελικά μας κάνει να χαιρόμαστε αληθινά, ότι ο χρόνος μας δόθηκε για να είμαστε παιδιά του Θεού, άνθρωποι που στοχεύουμε στην αιωνιότητα δια της αγάπης. Στον δρόμο δηλαδή της Εκκλησίας, που κάνει την χαρά να μη μένει στην γιορτή, αλλά να κρατά μόνιμα, συνεχώς και διαρκώς μέσα στην καρδιά αφού αυτός ο Χριστός εντός μας είναι η Ζωή και η Αλήθεια και το Φως και η Πάντων Χαρά και ξεκούραση. Είθε ο νέος χρόνος να μην έχει πολέμους, να μην έχει πόνους και θλίψεις, να μην έχει αδιέξοδα. Να έχει τον Χριστό οδηγό και Παντεπόπτη-Εγγυητή της χαράς και της ευτυχίας μας».
+ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΣ