ΜΗΝΥΜΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
†ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
«ΑΥΤΗ Η ΠΙΣΤΙΣ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ……ΑΥΤΗ Η ΠΙΣΤΙΣ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΝ ΕΣΤΗΡΙΞΕ!!!».
«Κυριακή της Ορθοδοξίας σήμερα. Συνηγμένοι όλοι στη λαμπρή αυτή και πανηγυρική μας Σύναξη, αφήνοντας για λίγο την κατανυκτική και πένθιμη ατμόσφαιρα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, καλούμαστε να εορτάσουμε και να πανηγυρίσουμε, κρατώντας στα χέρια μας τις Ι Εικόνες μας. Όμως, σε τι ακριβώς αναφέρεται αυτή η εορτή;
Είναι αλήθεια ότι τούτη η εορτή έχει μία ιδιαιτερότητα. Δεν αναφέρεται σε κάποιο γεγονός της ζωής του Χριστού ή της Παναγίας Μητέρας Του. Σήμερα η πανήγυρής μας έχει επίκεντρο την ίδια την πίστη μας. Αφορμή είναι η ανάμνηση ενός ιστορικού γεγονότος. Η αναστήλωση των εικόνων το 843 από την Αυγούστα Θεοδώρα που έρχεται να εφαρμόσει οριστικά τις αποφάσεις της 7ης Οικουμενικής Συνόδου, που είχε προηγηθεί το 787, και έτσι να θέσει τέρμα στην μακρά και θλιβερή περίοδο της εικονομαχικής έριδας, που ταλάνισε τη βυζαντινή αυτοκρατορία και τη ζωή της Εκκλησίας. Παράλληλα, το γεγονός αυτό κατέδειξε ότι η αλήθεια της πίστεως, τελικά, λάμπει και φωτίζει τον κόσμο, όσο κι αν ο διάβολος την πολεμά, χρησιμοποιώντας σκοπιμότητες της κοσμικής εξουσίας. Η θεολογική διαφωνία για την προσκύνηση ή όχι των εικόνων, έγινε η αφορμή να επαναδιατυπωθεί η ορθόδοξη πίστη για το πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού και να επιβεβαιωθεί η διδασκαλία της Εκκλησίας . Για τον λόγο αυτό, η αναστήλωση των Ι. Εικόνων είναι ο θρίαμβος της Ορθοδοξίας και έγινε γιορτή αλήθειας, γιορτή πίστεως, γιορτή Ορθοδοξίας.
Ποιά είναι, όμως, η αλήθεια της ορθόδοξης πίστης μας, που σήμερα εορτάζουμε; Πρέπει να υπογραμμίσουμε η πίστη μας δεν αναφέρεται σε ιδέες, σε θεωρίες και φιλοσοφίες. Γιορτάζουμε την αλήθεια ως πρόσωπο, διότι η Αλήθεια είναι ο Ιησούς Χριστός, είναι Εκείνος που είπε ότι «ἐγὼ εἰμὶ ἡ ὁδός, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωὴ». Αυτή η αλήθεια έλαβε σάρκα και οστά, έγινε άνθρωπος. Δεν έμεινε αφηρημένη ιδέα του Ουρανού. Η Αλήθεια έγινε άνθρωπος, για να μας κάνει μετόχους στον εαυτό Της. Με την αναστήλωση των εικόνων γιορτάζουμε την ενανθρώπηση της Αλήθειας. Γιορτάζουμε τη δυνατότητα να ενωνόμαστε μαζί Της, να θεωνόμαστε κατά χάριν, να θεραπευόμαστε από την πλάνη της αμαρτίας και από το αδιέξοδο του θανάτου. Προσκυνούμε την εικόνα του Χριστού γιατί υπήρξε πραγματική ιστορική ύπαρξη και μπορούμε να Τον απεικονίζουμε.
Σήμερα ζούμε στην εποχή της εικόνας. Όχι, της ορθόδοξης εικόνας. Στην εποχή της ηλεκτρονικής εικόνας. Η εικόνα έχει εισβάλει στη ζωή τόσο δυναμικά, ώστε συχνά εξοβελίζει κάθε άλλη μορφή ανθρώπινης έκφρασης. Άπειρες εικόνες κατακλύζουν τη ζωή μας, τις περισσότερες φορές, για να εξυπηρετήσουν το σκοπό της κατανάλωσης. Τα μάτια είναι η είσοδος της ψυχής. Οι αρχαίοι πρόγονοί μας έλεγαν: «ἐκ τοῦ ὁρᾶν τίκτεται τό ἐρᾶν», δηλ. μαθαίνουμε να αγαπούμε, αυτό που βλέπουμε. Η εικόνα διαμορφώνει συνειδήσεις, νοοτροπίες και επιλογές. Μοιάζει παντοδύναμη, σαν ένας θεός, που τον λατρεύουν δισεκατομμύρια άνθρωποι.
Η Εκκλησία τιμά τις εικόνες που ζωγραφίζουν την Αλήθεια. Η μόνη όμως απόλυτη Αλήθεια είναι ο Σωτήρας Χριστός, ο ενανθρωπήσας Θεός. Προσκυνούμε την εικόνα Του, και μαζί με αυτή, τις εικόνες της Παναγίας Μητέρας Του και των Αγίων, που αγωνίστηκαν να Του ομοιάσουν, με τον τρόπο αυτό ομολογούμε την πίστη μας. Η ορθόδοξη εικόνα καθιστά ορατό το αόρατο, γίνεται γέφυρα επικοινωνίας με την αιώνια Βασιλεία του Θεού, μας μεταφέρει από την ιστορία στην αιωνιότητα, στα έσχατα που είναι ήδη λειτουργικά παρόντα! Η Ι. Εικόνα είναι πάντοτε μέρος της Συνάξεως, της Θ. Λατρείας και η προσευχή διαβαίνει μέσω της Ι. Εικόνας στα εικονιζόμενα πρόσωπα. Ο σκοπός της δεν είναι να απομονώσει τον πιστό, αλλά να τον θέσει σε κοινωνία με τον Θεό, τους Αγίους, αφού πρώτα βρεθεί ο ίδιος στην κοινωνία της κοινότητας, δηλ. όλων μας που είμαστε εδώ τώρα σήμερα και πάντα μαζί συγκεντρωμένοι και ενωμένοι στο όνομα του Χριστού. Η Ι. Εικόνα αποτυπώνει με χρώματα τη μόνη Αλήθεια, σε αντίθεση με τις εικόνες του κόσμου που βασίζονται στο ψέμα. Η Αλήθεια, πρόσωπο, δεν μας καλεί να την υπερασπιστούμε σαν να επρόκειτο για μία ιδεολογία, αλλά να τη γνωρίσουμε και να τη βιώσουμε. Και εμείς οι πιστοί. Πώς θα βιώσουμε την Αλήθεια, που είναι ο Χριστός;
Αποδίδοντας μόνο την τιμητική προσκύνηση στις Ι. Εικόνες; Δεν φτάνει αυτό. Όποιος με αγαπά, είπε ο Χριστός, θα τηρεί τις εντολές μου. Και η 2η εντολή Του, μετά την προς τον Θεό αγάπη, είναι η προς τον πλησίον συμπάθεια- αγάπη. Βιώνουμε την Αλήθεια, τηρώντας τις εντολές Του και αναγνωρίζοντας την βασική εικόνα του Χριστού στους άλλους ανθρώπους, που είναι δικές Του εικόνες στο κόσμο. ο Ίδιος άλλωστε μας είπε: θα Τον συναντήσουμε στα πρόσωπα των ταπεινών- ελάχιστων. Στρέφουμε τα βλέμματά μας για να δούμε την εικόνα του Σωτήρα Χριστού, για να ειρηνεύσουμε και να παρηγορηθούμε. Ας μην αποστρέφουμε τα μάτια, όταν αυτά συναντούν τους συνανθρώπους μας. «Είδες τον αδελφό σου, είδες Κύριο τον Θεό σου», διδάσκουν οι Πατέρες.
Η συνάντηση- γνωριμία με τον Χριστό δεν είναι ανεξάρτητη από τη συνάντηση με τον άλλο άνθρωπο. Αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη μας, που εορτάζουμε σήμερα. Αυτή στηρίζει ουσιαστικά όλη την Οικουμένη. Δεν είναι θεωρία, αλλά βίωμα εκκλησιαστικό. Ας μη μείνουμε μόνο στην προσκύνηση των Ι. Εικόνων. Ας μας θυμίζουν την πίστη μας και συνάμα την κλήση και αποστολή μας. Καλούμαστε να αναγνωρίσουμε στα πρόσωπα των ανθρώπων την εικόνα του Χριστού και να την διακονήσουμε. Δίχως εξαιρέσεις και διακρίσεις. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος για όλους τους ανθρώπους. Αναγέννησε και θεράπευσε την ανθρώπινη φύση στο σύνολό της. Έσωσε όλους τους ανθρώπους.
Η ορθόδοξη πίστη εδώ στον τόπο μας βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μία ιστορική πρόκληση. Η Πατρίδα μας γίνεται το πέρασμα χιλιάδων ανθρώπων. Άνθρωποι ανέστιοι, αλλόθρησκοι, άγνωστοι, ξένοι, πρόσφυγες, ταλαιπωρημένοι, για λόγους που μόνο τα μυστικά συμφέροντα των ισχυρών της γης μπορούν να εξηγήσουν, διασχίζουν ή θα παραμείνουν στη χώρα μας. Τί στάση πρέπει να κρατήσουμε; Η λύση του προβλήματος του μεγάλου αυτού ξεριζωμού δεν περνά από το χέρι μας. Εμείς καλούμαστε πρωτίστως να μαρτυρήσουμε την ορθόδοξη πίστη μας. Έτσι θα συνεχίσουμε να δεχόμαστε όλους αυτούς τους ανθρώπους ορθόδοξα, δείχνοντας την ευαγγελική αγάπη και το αληθινό χριστιανικό ήθος. Αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη μας, που εορτάζουμε σήμερα. Και σήμερα θα ήθελα, να σας καλέσω όλους να προσευχηθούμε έτι περισσότερο. Να αφιερώσουμε τον εαυτό μας στην προσευχή και τη νηστεία, να συναγόμαστε συχνότερα εν προσευχή, να αναλογισθούμε την κατεύθυνση της ζωής μας, αν αυτή βρίσκεται εν μετανοία, όπως εύστοχα και αγιοπνευματικά τονίστηκε την περασμένη Κυριακή από τον Πατριάρχη του Γένους μας, και να ενδυναμώσουμε την πίστη μας με την ελπίδα του Φωτός του Παρακλήτου και της μελλούσης ζωής.
Η πνευματική επίδραση της Μ. Τεσσαρακοστής είναι τεραστία εάν αφιερώσουμε το είναι μας – καρδιά, σώμα, ψυχή και διάνοια – στο Θεό. Όταν προσερχόμαστε ενώπιον του Θεού εν μετανοία, βιώνουμε την μεγάλη αγάπη Του για μας και η άφθονη και λυτρωτική Χάρις Του αποκαλύπτεται και αναγνωρίζεται από όλους καθ’ όλη τη διάρκεια της Μ. Τεσσαρακοστής, καθώς οδηγούμεθα στην πλήρη και απόλυτη πράξη αγάπης του Πάθους του Κυρίου μας. Ευλογημένοι από τη χάρη και την παρουσία Του, αποκτούμε μέσα από τον αγώνα και την παθοκτόνα άσκηση την σωτήρια διάκριση και μπορούμε πάντα να διακρίνουμε πλέον το αγνό και το ιερό. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή και η σημερινή Κυριακή της Ορθοδοξίας αποτελούν μαζί και με τις άλλες Κυριακές που εύχομαι να τις ζήσουμε, την καλύτερη προετοιμασία για την υποδοχή του Αναστάντος Κυρίου. Η περίοδος αυτή, η σημερινή γιορτή της Εκκλησίας και γενικά η Μ. Τεσσαρακοστή πρέπει να επιδράσουν καταλυτικά στη ζωή μας και στην προετοιμασία μας για την αιωνιότητα. Μέσα από τη μετάνοια και την συγχώρηση του Θεού μας δίδεται η δυνατότητα να διακρίνουμε τους δρόμους και τις οδούς προς την σωτηρία. Δια της Χάριτος και της Πίστεως γινόμαστε και εμείς Εικόνες Θεού – Νέοι φωτισμένοι και χαριτωμένοι άνθρωποι εν Χριστώ.
Στη διάρκεια της περιόδου που εδώ και μία εβδομάδα έντονα ήδη ζούμε, δια της προσευχής, λατρείας και νηστείας βιώνουμε ευλογίες και βλέπουμε τους πνευματικούς καρπούς οι οποίοι παράγονται. Βλέπουμε πως αυτό το ταξίδι είναι ταξίδι της ζωής μας κορυφούμενο στις ευλογίες της αιώνιας ζωής και κοινωνίας με τον Θεό. Βλέπουμε τις ευλογίες αυτές μέσα από την μαρτυρία και διακονία και προς τους άλλους και ευλαβώς προσμένουμε μαζί με την σημερινή νίκη των Ι. Εικόνων, το φως και τη χαρά του Πάσχα. Και σήμερα σας ζητώ να αφιερώσουμε χρόνο στις πνευματικές ευκαιρίες της Μεγ. Τεσσαρακοστής. Ας μείνουμε πιστοί στην προσευχή και τη Θ. Λατρεία. Ας συνεχίσουμε όσο μπορούμε την τήρηση της ποικιλόμορφης νηστείας. Ας προσφέρουμε μέσα για να βοηθήσουμε και τους έχοντες ανάγκη, ας αναζητήσουμε την Χάρη του Θεού, ώστε η αγάπη μας προς Εκείνον και προς αλλήλους να αφθονεί και τις άφθονες ευλογίες και τους πνευματικούς καρπούς που θα λαμβάνουμε να προσφέρουμε την ευχαριστία, την δόξα και τον αίνο και την υμνολογία της ζωής μας σε Εκείνον!
Ευχηθείτε η σημερινή μεγάλη ημέρα της Εκκλησίας μας να γίνει η αφορμή, ώστε να εδραιώνεται μέσα μας συνεχώς η ενότητα μας στην Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία και με μία φωνή και μια καρδιά να διατρανώνουμε με έργα και λόγια την αληθινή Ορθόδοξη πίστη μας, δίνοντας παντού και πάντα προς όλους μήνυμα ελπίδος, μήνυμα σωτηρίας, μήνυμα καταλλαγής σε όλο τον παραπαίοντα κόσμο μας. ΑΜΗΝ