ΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΕΣΠΟΤΙΚΗ ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ
Είναι διάχυτη στην Αγ. Γραφή η πληροφορία ότι ο Θεός είναι Φως, και μάλιστα το «Φως το αληθινό». Αυτός δημιούργησε το αισθητό φως, αυτός φωτίζει όλη την κτίση και τον άνθρωπο. Ο Ίδιος είπε ότι είναι το «φως του κόσμου». Αυτό δεν είναι συμβολικό-ηθικό, αλλά πραγματικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο στην Αγ. Γραφή όσο και στα υμνολογικά κείμενα ο Θεός παρουσιάζεται ως Φως. Και εμείς σκοτισμένοι από τα πάθη, ευρισκόμενοι στα βάθη της αβύσσου τον παρακαλούμε να μας φωτίσει: «Φώτισον τούς οφθαλμούς μου, μήποτε ὑπνώσω εἰς θάνατον» (Ψαλμ. ιβ΄, 4).Αυτό το πραγματικό Φως της Θεότητος είδαν οι τρεις Απόστολοι στο Θαβώρ κατά την Μεγάλη ημέρα της ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ.. Εκεί λέγεται χαρακτηριστικά ότι «έλαμψε το πρόσωπον αυτού ως ήλιος, τα δε ιμάτια αυτού εγένετο λευκά ως το φως» (Ματθ. κεφ. ιζ’, παρ. 2)
Ο Απόστολος Παύλος, πορευόμενος προς τη Δαμασκό, είδε αυτό το Φως. Και η Εκκλησία γνωρίζει εκ πείρας αυτήν την αλήθεια, γι αυτό ψάλλει: «Το αληθινόν φως επεφάνη και πἀσι τον φωτισμόν δωρείται…». Μέσα στα θεουργά και φωτουργά Μυστήρια της Εκκλησίας μας αποκτούμε προσωπική εμπειρία αυτής της πραγματικότητος, γι αυτό μπορούμε να ψάλλουμε με ευγνωμοσύνη
«Εἴδομεν τό Φῶς τό ἀληθινόν…». Ο Θεός, το Θείο Φως, αποκαλύπτεται στην καρδιά του ανθρώπου. Το διαβεβαιώνει ο Απόστολος Παύλος: «ὅς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν πρός φωτισμόν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Β’ Κορ. κεφ. δ’, 6). Εδώ απαραίτητα πρέπει να κάνουμε δύο διευκρινίσεις
1) το τί ακριβώς εννοούμε όταν στην ορθόδοξη γλώσσα χρησιμοποιούμε την λέξη καρδιά. Βέβαια, ποτέ δεν εννοούμε το συναίσθημα, όπως κατέληξε να λέγεται στη σημερινή εποχή. Καρδιά στην πατερική γλώσσα είναι το κέντρο της υπάρξεώς μας. Άλλοτε νομίζεται νους και άλλοτε καρδιά. Καρδιά λοιπόν είναι το κέντρο όλης της υπάρξεώς μας. Αναλυτικότερα καρδιά είναι ο χώρος εκείνος που ανακαλύπτεται με την ἐν Χάριτι άσκηση και μέσα στον οποίο αποκαλύπτεται ο Ίδιος ο Θεός.
2) Ο χώρος αυτός, η καρδιά δηλαδή, ενεργούμενος υπό του Παναγίου Πνεύματος αισθάνεται φως μέσα του και γενικά σε όλη την ύπαρξη του. Κατά τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο αυτή η λάμψη δεν είναι μία αποκάλυψη νοημάτων, δηλαδή, δεν αισθάνεται τότε ο άνθρωπος μια φώτιση της διανοίας, ούτε μια συναισθηματική έξαρση ή φανταστική έξαψη, αλλά ύπαρξη εντός του μιας ζωής νέας, ζωής αιωνίου. διότι «ἡ ζωή ἦν τό φῶς τῶν ἀνθρώπων» (Ιω. α΄, 4). Το αντιλαμβάνεται καλά αυτό ο άνθρωπος γιατί αποκτά γνώση Θεού. Με αυτήν την έλλαμψη «πᾶσα γνῶσις ἀποκαλύπτεται καί ὁ Θεός πρός ἀλήθειαν τῇ ἀξίᾳ καί φιλουμένῃ ψυχῇ γνωρίζεται» (ἅγ. Μακάριος). Τότε «ἀνοίγεται… ἡ οὐράνιος πύλη πάσης τῆς ἰσαγγέλου καί ὑψηλῆς πολιτείας καί καταστάσεως» (Κάλλιστος και Ιγνάτιος Ξανθόπουλοι).Είναι ακριβώς αυτό που λέγει ο Απ. Παύλος «…πρός φωτισμόν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» (Β΄Κορ. δ΄,6). Στην Αγ. Γραφή και στα Λατρευτικά Κείμενα, όπως και στις συγγραφές των Αγ. Πατέρων, ο Θεός εξυμνείται ως Φως. «Φῶς ὁ Πατήρ, φῶς ὁ Λόγος, φῶς καί τό ἅγιον Πνεῦμα…».
Στο Σύμβολο της Πίστεως ομολογούμε ότι ο Χριστός είναι «Φῶς ἐκ φωτός, Θεόν ἀληθινόν». Ο Θεός αποκαλύπτεται στους ανθρώπους ως Φως. Αυτό το βλέπουμε στο όρος Σινά, και στο Θαβώριο όρος. Είναι, λοιπόν, φυσικό και ο άνθρωπος, που είναι πλασμένος κατ εικόνα και καθ̉ ομοίωση Θεού, όταν ενωθεί με το Χριστό, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, να γίνει φως. Όταν αμάρτησε ο Αδάμ και γυμνώθηκε από την Θ. Χάρη έφθασε στην κατάσταση της ζοφώσεως, «ἠμαυρώθη» το κατ εικόνα». Το έργο του Χριστού αποκατέστησε την ανθρώπινη φύση. Ο άνθρωπος της νέας δημιουργίας, ο ἐν Χριστῷ καινός ἄνθρωπος, ζωογονείται, λαμπρύνεται, φωτίζεται πάλι. Ο νους έτσι αποκτά την αληθινή γνώση του Θεού· η καρδιά φωτίζεται και αγαπά τον Θεό· η φωτισμένη θέληση υπηρετεί πλέον το θέλημα του Θεού. Οι άγιοι με πρώτη την Κυρία Θεοτόκο είναι «τά φωτόμορφα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας»· «ἀστέρες πολύφωτοι τοῦ νοητοῦ στερεώματος»· «τέκνα φωτός».
Όταν βαπτιζόμαστε λαμβάνουμε το ένδυμα του φωτός γι αυτό και ψάλλουμε: «χιτῶνά μοι παράσχου φωτεινόν ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον». Οι άγιοι είναι οι μεγαλύτεροι ευεργέτες της ανθρωπότητας, γιατί μας φωτίζουν με τις προσευχές και τη ζωή τους. Ότι αξία έχει ο ήλιος για την κτίση, τόση και ασυγκρίτως περισσότερη αξία έχουν οι άγιοι για μας. Μας δείχνουν την πραγματική πορεία. Ενωμένοι με το Χριστό, φωτισμένοι από το Φως της Τρισηλίου θεότητος, βιώσαντες το Θαβώριο Φως, έζησαν, δίδαξαν, δογμάτισαν αληθινά. Τα δόγματα, επομένως, δεν είναι φιλοσοφία, αλλά το Φως το αληθινό, απαύγασμα της αληθινής ζωής. Και εμείς, όσο είμαστε μακριά από το Χριστό, βρισκόμαστε στο σκοτάδι της πλάνης και της αγνοίας. Όσο ενωνόμαστε μαζί Του, τόσο και φωτοποιούμαστε και ακτινοβολούμε αυτό το φως. Η ζωή μας μέσα στην Εκκλησία είναι η ανάστασή μας και η ελπίδα απολαύσεως της αιωνίου ζωής.
Τί μπορούν να καταλάβουν σήμερα περί του Φωτός του Θεού όσοι είναι επηρεασμένοι να βλέπουν και να κυνηγούν το φως του κόσμου; Δηλαδή, οι άνθρωποι σήμερα ονομάζουν φως τον πολιτισμό με ότι συνεπάγεται αυτό και φωτισμένους ονομάζουν και αποκαλούν τους κατά κόσμο μορφωμένους. Όμως εμείς φρονούμε ότι, Φωτισμένοι είναι μόνον εκείνοι που είναι ενεργήματα του Παναγίου Πνεύματος, έστω και αν είναι αγράμματοι και άσοφοι κατά κόσμο. Ίσως, περισσότερο αυτοί είναι το «φῶς τοῦ κόσμου», γιατί οι μορφωμένοι στηρίζονται σε διανοητικές κατασκευές και σε λογικά σχήματα. Φως του κόσμου είναι οι άγιοι. Οι Πατέρες, μιλώντας για την «Μεταμόρφωση του Χριστού» και τη μέθεξη-συμμετοχή της Θείας δόξης, κάνουν λόγο για την προσωπική ανάβαση μας στο όρος της Θεοπτίας και συνεχής είναι η κραυγή της Εκκλησίας: «λάμψον καί ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς τό φῶς σου τό ἀΐδιον»..
Στην ευχή της Α΄ Ὥρας παρακαλούμε τον Χριστό: «Χριστέ, τό φῶς τό ἀληθινόν, τό φωτίζον καί ἁγιάζον πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον σημειωθήτω ἐφ̉ ἡμᾶς τό φῶς τοῦ προσώπου σου, ἵνα ἐν αὐτῷ ὀψόμεθα φῶς τό ἀπρόσιτον». Χρειάζεται διαρκής πνευματική άνοδος και διαρκής πνευματική εξέλιξη. Στην Εκκλησία ομιλούμε για εξέλιξη του ανθρώπου όχι από τον πίθηκο στον άνθρωπο, αλλά από τον άνθρωπο στον Θεό. Και αυτή η εκκλησιαστική θεωρία της εξελίξεως δίνει σε όλους μας το πραγματικό νόημα της ζωής και της επί της γης παρουσίας μας
.(+Αρχιμ. Σπυρ. Κατραμάδου).