ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
†ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΟΥ
« Η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει μια μεγάλη εορτή, για την οποία μας προετοίμασε από καιρό. Το ότι είναι μεγάλη η εορτή αυτή φαίνεται όχι μόνον από τα μεγάλα της προεόρτια, αλλά και από τα εξής δύο: Πρώτον, την ημέρα αυτή, είναι απόλυτος νηστεία. Το Ευαγγέλιο που θα ακούσουμε μας μεταθέτει στα γεγονότα της Μ. Παρασκευής. Είναι σαν Μ. Παρασκευή η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Δεύτερον, στις 14 Σεπτεμβρίου έχουμε την εορτή ενός Μεγάλου Πατέρα της Εκκλησίας, του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Αυτή την ημέρα κοιμήθηκε ο άγιος αυτός Πατέρας και χρυσός πραγματικά στον θεολογικό του λόγο και μάρτυρας της Εκκλησίας μας για τους διωγμούς του. Για να μη σκεπάσει η εορτή του Χρυσοστόμου την εορτή του Σταυρού, μετατέθηκε η εορτή αυτή στις 13 Νοεμβρίου. Είναι λοιπόν μεγάλη η εορτή του Σταυρού και παλαιά εορτή, αφού σώζονται ομιλίες παλαιών Πατέρων για την εορτή αυτή. Ο άγιος Χρυσόστομος, για παράδειγμα, έχει ομιλία στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία στα οποία εξαίρεται ο ρόλος του Τ. Σταυρού για τη σωτηρία του κόσμου. Το γεγονός ότι οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς αποδεικνύει ότι οι διωκόμενοι χριστιανοί θεωρούσαν τους εαυτούς τους τύπους του αδίκως παθόντος Κυρίου Ιησού Χριστού. Το ιερό αυτό Σύμβολο της Εκκλησίας του Χριστού, τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου.
Λίγα λόγια τώρα για το ιστορικό της εορτής. Ο Άγ. Κωνσταντίνος έστειλε την μητέρα τουΕλένη στα Ιεροσόλυμα για να προσκυνήσει τον Τάφο του Χριστού, αλλά και για να ερευνήσει με σπουδή να βρει τον Τ. Σταυρό Του. Είχε εντυπωσιαστεί πολύ ο Αγ. Κωνσταντίνος με τον Τ. Σταυρό, γιατί αυτό ήταν το σημείο, με το οποίο τον κάλεσε ο Θεός στην πίστη. Όπως ξέρουμε, όταν ο βασιλεύς βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου, για ενίσχυσή του στον πόλεμο, μέρα μεσημέρι είδε θέαμα στον ουρανό. Είδε να σημειώνεται με αστέρια ο Σταυρός και γύρω από τον Σταυρό να σημειώνονται, πάλι με αστέρια τα γράμματα «Εν τούτω νίκα». Ο βασιλιάς θαμπωθείς και εντυπωσιασθείς από το θέαμα πρόσταξε να του κατασκευάσουν λάβαρο με Σταυρό όμοιο με εκείνον που του παρουσιάστηκε στον ουρανό, για να πηγαίνει μπροστά από το στράτευμά του. Στον αγώνα του εκείνον ο Κωνσταντίνος κέρδισε μεγάλη νίκη κατά του εχθρού. Από το θαύμα αυτό κατενόησε την δύναμη του Σταυρού και εννόησε ότι ο σταυρωθείς σ αυτόν Ιησούς Χριστός είναι αληθινός Θεός. Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312.
.
Έτσι λοιπόν έστειλε την μητέρα του Ελένη στα Ιεροσόλυμα, για να ερευνήσει και να βρει τον Τίμιο Σταυρό. Το 326 αναχώρησε για τους Αγίους Τόπους η ευσεβής χριστιανή μητέρα του, όπου άρχισε το κτίσιμο λαμπρών ναών. Επίκεντρο ο Πανάγιος Τάφος του Κυρίου. Στο σημείο εκείνο ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε κτίσει το 135, κατά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ, ναό της Αφροδίτης. Η Αγία Ελένη μετά από έρευνα βρήκε πραγματικά τον Τίμιο Σταυρό του σταυρωθέντος Χριστού. Η εύρεση του Τ. Σταυρού έγινε στις 6 Μαρτίου. Ο μήνας Μάρτιος, ως γνωστό, πέφτει τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αλλά τη Μ. Τεσσαρακοστή δεν επιτρέπεται Θ. Λειτουργία παρά μόνο την Κυριακή η και το Σάββατο. Έτσι λοιπόν η Εκκλησία μας, αντί για την 6η Μαρτίου καθόρισε την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών να προσκυνούμε τον Τ. Σταυρό και την Κυριακή αυτή τη λέμε Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως. Αρχικά βρήκε τρεις σταυρούς. Ήταν και οι δύο σταυροί των δύο ληστών που σταυρώθηκαν μαζί με τον Χριστό. Η βασιλομήτωρ βρισκόταν σε απορία ποιος από τους τρεις είναι ο Σταυρός του Κυρίου. Αλλά έγινε θαύμα. Με τον πραγματικό Σταυρό του Χριστού άγγιξαν το πεθαμένο σώμα μιας χήρας γυναίκας και η γυναίκα αναστήθηκε· ενώ δε συνέβη αυτό, όταν το νεκρό σώμα της γυναίκας το άγγιξαν οι δύο άλλοι σταυροί. Επίσης γύρω από τον Σταυρό του Χριστού υπήρχε ένα υπέροχο σε άρωμα λουλούδι ο βασιλικός. Βρέθηκε λοιπόν ο Σταυρός του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και η Αγία Ελένη μαζί με όλη την Σύγκλητο των Αρχόντων Τον προσκύνησαν με πολλή ευλάβεια και πίστη. Έπειτα παρέδωσαν τον ευρεθέντα Σταυρό του Κυρίου στον Πατριάρχη Μακάριο. Ο Πατριάρχης ήθελε όλοι οι χριστιανοί να δουν τον Τίμιο Σταυρό και να τους ευλογήσει με Αυτόν εκεί έγινε η Α΄ Ύψωση του Τ. Σταυρού.
Στη συνέχεια δέκα χρόνια αργότερα την 14η Σεπτεμβρίου επόμενη μέρα από την ημέρα της τελετής των Εγκαινίων του περίλαμπρου Ι. Ναού της Αναστάσεως του Χριστού που ήταν πλήθος χριστιανών στα Ιεροσόλυμα για την τελετή ανέβηκε στον νέο άμβωνα του περικαλλούς Ναού και σήκωσε για Β’ φορά και πάλι ψηλά με τα δύο του χέρια τον Τ. Σταυρό, για να τον δουν οι κάτω ευρισκόμενοι χριστιανοί και τους ευλόγησε. Όταν, ο λαός είδε υψούμενο τον Τ. Σταυρό φώναζε μέσα από την καρδιά του το«Κύριε ελέησον». Επειδή δε η Ύψωση του Σταυρού έγινε σε χριστιανούς συγκεντρωμένους από διάφορα μέρη του κόσμου, γι’ αυτό και την εορτή την λέμε Παγκόσμια Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Έκτοτε καθορίστηκε η 14η Σεπτεμβρίου ως ημέρα Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού για την δόξα του Ιησού Χριστού που σταυρώθηκε σ Αὐτόν.
Την αγία αυτή ημέρα εορτάζουμε και την Γ΄ Ύψωση του Τ. Σταυρού. Το έτος 613 οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τ. Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Λόγω των θαυμάτων που επιτελούνταν, οι Πέρσες τον θεώρησαν μαγικό και γι’ αυτό τον φύλασσαν και τον προσκυνούσαν, χωρίς να γνωρίζουν την πραγματική του φύση και ιδιότητα! Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τ. Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου για Γ’ και πάλι φορά στο Ι. Ναό της Αναστάσεως και ψάλθηκε για πρώτη φορά το απολυτίκιο «Σώσον Κύριε τον Λαόν Σου.» . Ήταν και πάλι 14 Σεπτεμβρίου του έτους 626. Η Εκκλησία των Ιεροσολύμων θεώρησε ότι ο Σταυρός του Χριστού ανήκει σε όλη την Χριστιανοσύνη και γι’ αυτό αποφάσισε να τεμαχίσει το Τ. Ξύλο και να το διανείμει σε όλη την Εκκλησία. Έτσι διασώθηκαν μέχρι σήμερα πολλά τεμάχια, τα οποία φυλάσσονται ως τα πολυτιμότερα κειμήλια. Να τιμούμε τον Τ. Σταυρό και να σταυρώνουμε μ’ Αυτόν το σώμα μας, το σπίτι και όλα τα πράγματά μας. Ιδιαίτερα να μάθουμε τα παιδιά, προτού να κοιμηθούν να σταυρώνουν με τα τρία δάχτυλα ενωμένα τρεις φορές το μαξιλάρι τους λέγοντας:«Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, Αμήν». Αυτήν την ωραία πράξη και συνήθεια να την κάνετε και σεις οι μεγάλοι.
†Ο Γ. και Μ. ΙΕΡΕΜΙΑΣ »
Πηγή Ενοριακό Φυλλάδιο 18 Σεπ 16
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ