( ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ † ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙ∆ΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑ∆ΟΥ )
Την δύναµη της µετανοίας και το µέγεθος της θείας φιλανθρωπίας τονίζει η παραβολή, που επικράτησε να ονοµάζεται «παραβολή του ασώτου», αν και πιο επιτυχηµένος ο τίτλος «παραβολή του εύσπλαγχνου πατέρα», διότι µε τρόπο µοναδικό «δηµοσιεύει την ανυπέρβλητη ευσπλαγχνία και ανείκαστον φιλοστοργίαν του ουρανίου Πατρός». Κατά τον Άγιο Κύριλλο ο Ιησούς θεώρησε αναγκαίο να διηγηθεί αυτή την παραβολή ειδικά για τους Φαρισαίους και τους άλλους κατηγόρους του, ώστε να τους διδάξει την φιλαδελφία. Η παραβολή αυτή αποτελεί «το µαργαριτάρι των παραβολών», έναν πραγµατικό θησαυρό σοφίας, ευσπλαχνίας, αγάπης και τρυφερότητας Και µόνον αυτή αρκεί για να πιστοποιήσει ότι στον Χριστό «κατοικεί παν το πλήρωµα της θεότητος σωµατικώς». ∆ικαιολογηµένα χαρακτηρίσθηκε «το Ευαγγέλιο του Ευαγγελίου». Με έναν άφθαστο συνδυασµό νοηµάτων και λιτότητας λόγου, µέσα στους 22 στίχους δίδεται η επιτοµή του Ευαγγελίου, καθώς παρουσιάζεται µε τρόπο µοναδικό, συνοπτικά, παραστατικά και συνταρακτικά το δράµα του αποστάτη ανθρώπου, του κάθε αµαρτωλού, άρα του καθενός από εµάς, γενικά της ανθρωπότητας όλης. Συγχρόνως όµως προσφέρεται και η λύση αυτού του δράµατος. Είναι το αποτέλεσµα της συνεργασίας του µετανοούντος αµαρτωλού µε την αγάπη του πολυεύσπλαγχνου Θεού. Επιγραµµατικά θα λέγαµε ότι στην περιπέτεια του ασώτου διακρίνονται οι εξής τέσσερις σταθµοί· αποστασία – καταστροφή, επιστροφή – σωτηρία. Γράφτηκε χαρακτηριστικά· «Βάλτε από το ένα µέρος της πλάστιγγας όλα όσα ο Κοµφούκιος, ο Βούδας, ο Ζωροάστρης, και ο Σωκράτης έγραψαν ή είπαν, βάλτε από το άλλο µέρος µόνη την παραβολή του ασώτου, και θα δείτε που θα βαρύνει η πλάστιγγα. Η παραβολή αυτή είναι η θεία προσαρµογή στις ανάγκες του ανθρώπου». ∆ιακεκριµένος κριτικός της λογοτεχνίας συγκρίνοντας την παραβολή µε τα αριστουργήµατα της αρχαίας ελληνικής γραµµατείας καταλήγει στο συµπέρασµα· « Από λογοτεχνικής υπεροχής αυτή η αφήγηση είναι ανυπέρβλητη. Τιποτε πιο απλό, πιο αληθινό, πιο ρωµαλέο δεν θα µπορούσε να βρεθεί µεταξύ των πιο διάσηµων κοµµατιών της ελληνικής κλασικής λογοτεχνίας. Πρόκειται για µία συγκλονιστική τραγωδία συµφιλίωσης». Η παραβολή είναι ανεξάντλητη σε νοήµατα, αφού, όπως λέγεται, ολόκληρο το έργο της Θείας Οικονοµίας ευρίσκεται µέσα σ’ αυτή. Το βαθύτερο νόηµα της παραβολής είναι τετραπλό:
α. Η απελπιστική κατάσταση στην οποία φθάνει ο αµαρτωλός.
β. Η ανάγκη µετανοίας και τα σωτήρια αποτελέσµατα της.
γ. Το µέγεθος της θείας Ευσπλαχνίας στην οποία µπορούν να στηρίζονται και οι πλέον αµαρτωλοί, ώστε να µη φθάνουν ποτέ στην απελπισία. Κανένα αµάρτηµα, όσο µεγάλο κι αν θεωρείται, δεν µπορεί να υπερνικήσει τη φιλάνθρωπη γνώµη του Θεού και
δ. Η αποφυγή του αισθήµατος της αυτάρκειας του δικαιωµένου, όπως θεωρούσε τον εαυτό του ο πρεσβύτερος υιός.
Εάν λοιπόν συναισθανθούµε την πραγµατική πνευµατική µας κατάσταση και µε ειλικρίνεια οµολογήσουµε τα λάθη και την κατασπατάληση των ταλάντων που µας χάρισε ο Θεός, θα καταλάβουµε ότι αυτή την Κυριακή όλοι εορτάζουµε και όλοι, είµαστε άσωτοι υιοί, αποµακρυνθέντες από τον «Οίκον του Ουρανίου Πατρός µας».