†ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
« Πύλη για την είσοδό μας στο στάδιο της Μεγ. Τεσσαρακοστής αποτελεί ο Εσπερινός της Κυριακής της Τυροφάγου. Όλοι οι Εσπερινοί των Κυριακών της Μεγ. Τεσσαρακοστής ονομάζονται Κατανυκτικοί, διότι κατά τη διάρκειά τους ψάλλονται κατανυκτικά τροπάρια από το Τριώδιο. Το περιεχόμενο τους διαποτίζεται από τη συναίσθηση της αμαρτωλότητας, του πένθους, της συντριβής, της μετάνοιας και της θερμής ικεσίας για άφεση αμαρτιών. Από όλους τους σαρακοστιανούς Εσπερινούς μόνο της Τυρινής λέγεται και «Εσπερινός της Συγγνώμης». Η ονομασία αυτή αποδόθηκε, διότι στο τέλος της ακολουθίας θα ασπαστούμε το Ι. Ευαγγέλιο και το χέρι των Κληρικών μας, ζητώντας συγνώμη και στη συνέχεια και μεταξύ μας, ώστε συγχωρεμένοι να αρχίσουμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Άλλο χαρακτηριστικό των Εσπερινών αυτών είναι ότι μετά την Είσοδο αλλάζει ο διάκοσμος της Αγ. Τραπέζης, οι στολές των Κληρικών και από χαρμόσυνα γίνονται πένθιμα λόγω της Μ. Τεσσαρακοστής. Στο τέλος του Εσπερινού θα ψαλλούν τα τροπάρια «Θεοτόκε Παρθένε», «Βαπτιστᾶ τοῦ Χριστοῦ» και θα ακολουθήσει η ευχή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου», όπου κλήρος και λαός θα κάνουμε μεγάλες μετάνοιες και θα ζητήσουμε με τον ασπασμό μας στο Ι. Εικόνισμα της Παναγίας την Προστασία και την ενίσχυση Της στον αγώνα μας.
Σκοπός του αποψινού Εσπερινού να συγχωρήσουμε ο ένας τον άλλο. Ο Κύριος είπε «εάν συγχωρήσετε στους ανθρώπους, ότι κακό έχουν κάνει, θα συγχωρήσει κι εσάς ο Πατέρας σας ο ουράνιος. Εάν όμως δεν συγχωρήσετε τους ανθρώπους, τότε ούτε και ο Πατέρας σας θα συγχωρήσει τα παραπτώματά σας» (Μτθ. 6,14) και πριν από αυτό είχε διδάξει στην Κυριακή Προσευχή το «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς ουρανοῖς» (Μτθ. 6,9), στην οποία όλα τα αιτήματα προς τον Θεό δεν έχουν προϋποθέσεις· λέμε να αγιάζεται το όνομά Του, να έλθει η βασιλεία Του, να γίνει το θέλημα Του. Από τα αιτήματα αυτά, μόνο το αίτημα «ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα» που σημαίνει συγχώρησε ότι κακό έχουμε κάνει, το εξαρτά από το «ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέτες ἡμῶν», δηλαδή όπως και εμείς συγχωρούμε εκείνους που μας έχουν βλάψει. Επομένως, το να συγχωρήσω κάποιον σημαίνει να βάλω ανάμεσα σε μένα και σε εκείνον την ακτινοβόλα συγχώρεση του ίδιου του Θεού. Έτσι εισερχόμεθα στην δύσκολη πνευματικά και υλικά χρονική περίοδο της ανόδου και προετοιμασίας μας για να απολαύσουμε και να συμμετέχουμε στην Εορτή του Πάσχα. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ένα Εργαστήριο αυτογνωσίας, ένα Σχολείο Αυτογνωσίας. Η αρετή αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη και αυτονόητη. «Πραγματικά, λέει ο Μέγας Βασίλειος, το δυσκολότερο από όλα είναι να γνωρίσει κανείς καλά τον εαυτό του. Οι άγιοι έχουν καθαρή αίσθηση, και συναίσθηση βαθειά. Ο αββάς Διόσκορος, έκλαιγε μέσα στο κελί του, ο δε μαθητής του, του είπε: «Τι κλαις, πατέρα;» Και εκείνος του αποκρίθηκε: Τις αμαρτίες μου κλαίω. Του λέει ο μαθητής του: «Δεν έχεις αμαρτίες, πατέρα», ο γέρων του απαντά: «Μάθε, τέκνο μου, ότι, αν αφήσω τον εαυτό μου να δει τις αμαρτίες μου, δεν αρκούν άλλοι τρεις ή τέσσερις για να τις κλάψουν». Ο αββάς Ματώης: «Όταν ήμουν νεότερος, έλεγα μέσα μου, ότι δήθεν κάτι καλό κάνω. Τώρα δε όπου γέρασα, βλέπω ότι δεν έχω κανένα καλό έργο στη ζωή μου». Στο ίδιο μήκος κύματος και άγιος κληρικός του περασμένου αιώνα, ο πατήρ Ευσέβιος, στο τέλος της ζωής του έλεγε: «Για μένα τώρα η ζωή είναι μεγάλο βάρος. Αν ζήσω ακόμη, δεν πρόκειται να κάνω τίποτα άλλο, παρά να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου. Προ ετών είχα την ιδέα ότι γνώριζα τον εαυτό μου, αλλά τα πράγματα με πείθουν ότι δεν τον έχω γνωρίσει».
Πρωτότοκο παιδί της αυτογνωσίας φυσικά είναι η αυτομεμψία. Οι άγιοι μέμφονταν και στηλίτευαν τον εαυτό τους εύκολα! Δείτε αυτομεμψία του αγίου Κοσμά του Αιτωλού «Μην λέγεις πως είσαι ταπεινός, μέσα είναι το γουρουνόπουλο της υπερηφάνειας. Με βλέπεις και εμέ με τούτα τα γένεια; Όλο υπερηφάνεια είναι γεμάτα, και ο Θεός νά μας την ξεριζώσει από την καρδιά μας». Διαβάστε τώρα και το χαρτί της Εξομολόγησης του Αγίου Γέροντα π. Φιλοθέου Ζερβάκου που βρέθηκε στις σημειώσεις του μετά την κοίμησή του:
1. Δεν αγαπώ το Θεό με όλη μου την ψύχη, την καρδιά και την διάνοια. Δεν έχω υπακοή στις εντολές του Κυρίου…
2. Δεν προσεύχομαι και δεν μελετώ με προσοχή. Στις Ακολουθίες και αγρυπνίες, ακόμη και την ώρα της Θ. Λειτουργίας, παρίσταμαι στο Ναό, χωρίς όμως να έχω φόβο, προσοχή, συναίσθηση και ευλάβεια. Πολλές φορές έχω απρεπείς, αισχρούς, ακάθαρτους και βλάσφημους λογισμούς.
3. Δεν έχω μετάνοια αληθινή, ούτε πένθος ούτε δάκρυα.
4. Δεν εξομολογούμαι καθαρά και με συντριβή καρδιάς· ούτε έχω αίσθηση ότι η εξομολόγησή μου γίνεται ενώπιον του Παντογνώστη Θεού, που είναι Πανταχού παρών.
5. Δεν αγαπώ τον πλησίον όπως τον εαυτό μου.
6. Είμαι υπερήφανος, αντίλογος, κενόδοξος, αθρωπάρεσκος, φίλαυτος, φλύαρος, αργολογώ, πολυλογώ, αστεΐζομαι και γελώ για ανόητα πράγματα, καταλαλώ, κατακρίνω, κατηγορώ, ψεύδομαι, συκοφαντώ, θυμώνω, οργίζομαι και μνησικακώ.
7. Δεν έχω εγκράτεια, υπομονή, πραότητα, ταπείνωση. Είμαι κοιλιόδουλος, γαστρίμαργος, λαθροφάγος, ιδιόρρυθμος, ακατάστατος.
8. Αμαρτάνω με λόγια και έργα, με τη θέλησή μου και χωρίς αυτή, με γνώση ή άγνοια, είμαι αμελής και οκνηρός και για αυτό έχω πολλές φορές κακές και αισχρές επιθυμίες, άτοπους, αισχρούς ακάθαρτους, υπερήφανους λογισμούς. Για αυτές τις αμαρτίες που εξομολογήθηκα, πάτερ, ενώπιον του Θεού και ενώπιόν σου, και για άλλες αναρίθμητες που από λήθη ή άγνοια παρέλειψα να εξομολογηθώ ζητώ από το Θεό συγχώρηση».
Αν εκείνος έλεγε αυτά τι θα έπρεπε να πούμε εμείς;…»
Σχετική ομιλία παρακολουθήστε στον σύνδεσμο https://kimisitheotokouilioup.gr/2020/03/02