† Π. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΜΕΜΑΝ
«Η Γ΄ Κυριακή των Νηστειών ονομάζεται «Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης». Στον Όρθρο αυτής της μέρας, μετά από τη Μεγάλη Δοξολογία ή στο τέλος της Θ. Λειτουργίας, ο Τ. Σταυρός μεταφέρεται σε μια σεμνή πομπή στο κέντρο του κάθε Ορθοδόξου Χριστιανικού Ναού και παραμένει εκεί όλη την υπόλοιπη εβδομάδα οπότε στο τέλος κάθε Ι. Ακολουθίας γίνεται η προσκύνηση του Τ. Σταυρού. Αξίζει να σημειωθεί ότι το θέμα του Τ. Σταυρού, που κυριαρχεί στην υμνολογία αυτής της Κυριακής, παρουσιάζεται όχι μέσα στα πλαίσια του πόνου, αλλά μέσα στα πλαίσια της νίκης και της χαράς της Εκκλησίας μας. Ακόμα δε περισσότερο οι Ειρμοί του Κανόνα της Κυριακής της Σταυροπροσκηνύσεως είναι από την πασχαλινή ακολουθία «Αναστάσεως ημέρα», και ο Κανόνας είναι παράφραση του Αναστάσιμου Κανόνα (Σταυροαναστάσιμος Κανόνας). Νομίζω ότι σε όλους μας είναι εύκολο να διακρίνουμε το νόημα όλων αυτών.
Βρισκόμαστε στη μέση της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Από τη μια πλευρά η φυσική και πνευματική προσπάθεια, αν είναι συστηματική και συνεχής, αρχίζει να μας γίνεται αισθητή, το φόρτωμα να γίνεται πιο βαρύ, η κόπωση η σωματική πιο φανερή. Έχουμε ανάγκη από βοήθεια, στήριξη στον πνευματικό αγώνα μας και ενθάρρυνση. Από την άλλη πλευρά, αφού αντέξουμε αυτή την σωματική και πνευματική κόπωση και έχουμε αναρριχηθεί στο βουνό μέχρι αυτό το σημείο, αρχίζουμε να βλέπουμε το τέλος της πορείας μας και η ακτινοβολία του ανατέλλοντος Φωτός του Πάσχα γίνεται σε όλους μας πιο έντονη.
Η Μ. Τεσσαρακοστή είναι όπως, όλες τις προηγούμενες ημέρες από την Εκκλησία τονίστηκε, η σταύρωση του εαυτού μας, είναι η εμπειρία που αποκομίζουμε, ο καθένας ανάλογα με τον αγώνα που κάνει και τα πνευματικά μάτια που διαθέτει από την εντολή του Χριστού, που ακούγεται στο Ευαγγελικό Ανάγνωσμα αυτής της Κυριακής της Σταυροπροσκηνύσεως:
«ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. 8,34). Αλλά μετά λύπης και με πλήρη επίγνωση διαπιστώνουμε ότι δεν μπορούμε να σηκώσουμε το Σταυρό µας και ν΄ ακολουθήσουµε το Χριστό αν δεν ατενίσουμε το Σταυρό που Εκείνος σήκωσε για να μας σώσει. Ο δικός Του Σταυρός, όχι ο δικός μας, είναι εκείνος που μας σώζει.
Ο δικός Του Σταυρός είναι εκείνος που δίνει νόημα αλλά και δύναμη στους άλλους τους δικούς μας προσωπικούς σταυρούς. Αυτό εξηγεί και το Συναξάρι της Κυριακής αυτής:
«Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ Κυριακὴ Γ΄ τῶν Νηστειῶν, τὴν προσκύνησιν ἑορτάζομεν τοῦ Τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ». Επειδή στη διάρκεια της νηστείας των σαράντα ημερών, κατά κάποιο τρόπο, και εμείς σταυρωνόμαστε, νεκρωνόμαστε από τα πάθη, έχουμε την πίκρα της ακηδίας και της πτώσης, γι’ αυτό υψώνεται ο Τίμιος και Ζωοποιός Σταυρός του Χριστού και της Αγίας μας Εκκλησίας , για την δική μας αναψυχή και την δική μας πνευματική στήριξη και υποστήριξή. Μας θυμίζει η Εκκλησία με την σημερινή Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως τα πάθη που υπέστη για όλους τους ανθρώπους όλων των εποχών ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός και μας παρηγορεί…»
«….Είμαστε σαν τους οδοιπόρους σε δύσκολο και μακρινό δρόμο που κατάκοποι, αν βρούνε κάποιο ευσκιόφυλλο δένδρο κάθονται για λίγο να αναπαυθούν και ανανεωμένοι συνεχίζουν το δρόμο τους. Έτσι και τώρα τον καιρό της 40θήμερης πνευματικής και σωματικής νηστείας και στο δύσκολο ταξίδι της προσπάθειας, ο Τίμιος και Ζωηφόρος Σταυρός του Χριστού φυτεύτηκε στο μέσον του δρόμου, από τους Αγίους Πατέρες της Εκκλησίας μας, για να μας δώσει άνεση και αναψυχή, για να μας ενθαρρύνει στην υπόλοιπη προσπάθειά μας.
Να δώσουμε και ένα άλλο παράδειγμα. Όταν έρχεται ένας βασιλιάς, πριν απ’ αυτόν, πορεύονται τα διακριτικά του γνωρίσματα, τα σκήπτρα, τα σύμβολά του και ύστερα εμφανίζεται ο ίδιος χαρούμενος για τη νίκη και μαζί του χαίρονται και όλοι οι υπήκοοί του, κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, που σε λίγο θα μας δείξει τη νίκη Του κατά του θανάτου Του και θα εμφανιστεί μετά δόξης την ημέρα της Αναστάσεως, μας στέλνει πρώτα το σκήπτρο Του, τη Βασιλική της Εκκλησίας Σημαία, τον Τ. και Ζωοποιό Σταυρό, ώστε να μας προετοιμάσει να δεχτούμε και τον ίδιο τον Βασιλιά και να Τον δοξάσουμε για τη νίκη.
Με το ζωοποιό Σταυρό, γλυκαίνει την πικρία που νοιώθουμε από την, φυσικό είναι, παθοκτόνο πολυεπίπεδη 40θήμερη νηστεία και μας ενισχύει στην πορεία μας στην έρημο του κόσμου τούτου, έως ότου φτάσουμε στην πνευματική Ιερουσαλήμ με την ανάστασή Του. Επειδή πάλι ο Τ. Σταυρός λέγεται και Ξύλο της Ζωής και είναι εκείνο το ξύλο που φυτεύτηκε στον Παράδεισο, γι΄ αυτό και οι θειότατοι Πατέρες μας τοποθέτησαν τούτο το Ξύλο του Χριστού μας στο μέσον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, για να μας θυμίζει του Αδάμ την ευδαιμονία και την πτώση του από αυτή, να μας θυμίζει ακόμα ότι με τη συμμετοχή μας στο παρόν Ξύλο δεν πεθαίνουμε πια αλλά διά του Τ. και Ζωοποιού Σταυρού του Χριστού μας ζωογονούμαστε». ΑΜΗΝ
«Τόν Σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν σου Ἀνάστασιν δοξάζομεν»