†ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
«Με το γνωστό, διπλό χαρακτήρα της, ανέτειλε η μεγάλη εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της εθνικής παλιγγενεσίας. Θρησκευτικός και εθνικός ο χαρακτήρας της εορτής. Η Ελλάδα εορτάζει την θρησκευτική και την εθνική πανήγυρή Της. Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στη θρησκευτική Εορτή του Ευαγγελισμού, την πραγματοποίηση του Μυστηρίου, του “χρόνοις αιωνίοις σεσιγημένου“, όπως γράφει η Αγ. Γραφή και επαναλαμβάνει ο ποιητής της Εκκλησίας. Το Μυστήριο της Θ. Οικονομίας, την εντολή και την επιθυμία του Θεού για την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Μέσα στην ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα, την γεμάτη φως και ζωή, ο Ουρανός, με τη φωνή του Γαβριήλ, στέλνει μήνυμα χαράς, μήνυμα ελπίδας, μήνυμα αισιοδοξίας. Πριν από τόσους αιώνες στη μακρινή Ναζαρέτ, έσμιξαν το «Χαῖρε» του Ουρανού με το «γένοιτό μοι» του ανθρώπου και μια στιγμή μοναδική γεννήθηκε στην αιωνιότητα. Το μυστήριο και το μεγαλείο αυτής της στιγμής μονάχα απόλυτη σιωπή μπορεί να το μελουργήσει. Και από την ευλογημένη εκείνη ώρα η πανάσπιλη μορφή της Παναγίας ρίχνει άπλετο φως αισιοδοξίας και χαράς στις καρδιές των ανθρώπων.
«Σήμερον χαράς ευαγγέλια, πνευματική πανήγυρις», ανακράζει ο υμνογράφος. Αυτό το «σήμερον» μας αναγκάζει να παραμερίσομε για λίγο τα σύννεφα που προσπαθούν να κρύψουν τον ήλιο της χαράς με τα όσα δυσάρεστα συμβαίνουν γύρω μας. Αξιωθήκαμε να βρεθούμε στην ευχαριστιακή σύναξη του Ι. Ναού να ευχαριστήσομε την Παναγία, να ενώσουμε ευλαβικά το δικό μας «Χαίρε» με το αρχαγγελικό «Χαίρε», το μοσχολίβανο της Εκκλησιάς με τις ευωδίες των λουλουδιών της εικόνας της Θεοτόκου, με την παράκληση να μας αξιώσει να αρθρώσομε λόγο για το ουράνιο δώρο που μας έφερε ο Αρχάγγελος, το δώρο που πηγάζει μέσα από το Ευαγγέλιο του Χριστού, ΧΑΡΑ και λόγο για τη εθνική μας παλιγγενεσία. Η χαρά, μια δροσερή ανοιχτόκαρδη λέξη, το πιο πολύτιμο αγαθό. Την επιθυμούμε όλοι, καθώς ο καθένας μας λαχταρά την όαση και τη δροσιά της, ο κουρασμένος στρατοκόπος της ερήμου, που έχει φρυγανισθεί από τον ανελέητο καύσωνα των ποικίλων οικονομικών και ηθικών προβλημάτων της ζωή και όλοι εμείς νοσταλγοί της χαράς πιστεύω να προσανατολισθούμε στην αληθινή χαρά, την χριστιανική χαρά, τη χαρά της Εκκλησίας.
Αλήθεια. Ποια σημασία έχει η χαρά στη ζωή; Ποιοι είναι οι ληστές; της Ποια η μόνη πηγή της χαράς; Η δίψα της χαράς είναι παγκόσμια. Δεν υπάρχει στον κόσμο πλάσμα, από το μεγαλύτερο ως το πιο ασήμαντο που με κάθε κίνησή του να μην επιζητεί τη χαρά της ζωής. Μάλιστα, όσο τελειότερο είναι, τόσο βαθύτερα νιώθει τη δίψα της χαράς. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος, το τελειότερο δημιούργημα του Θεού, υπερέχει στο βάθος και στην ένταση της χαράς. Η χαρά είναι ό,τι είναι ο ήλιος για τα φυτά. Η απουσία του ήλιου βυθίζει τον κόσμο στο σκοτάδι, τον μαραίνει, τον οδηγεί στον θάνατο. Η απουσία της χαράς πνίγει-μαραζώνει τον άνθρωπο μέσα στη μελαγχολία γι’ αυτό και οι περισσότεροι ιατροί θεωρούν τη χαρά τον πολυτιμότερο συνεργό στο θεραπευτικό έργο. Έχει βαθύτατη επίδραση στη ψυχική ευεξία, είναι έμφυτη στον άνθρωπο και ο Θεός την ενέβαλλε πανσόφως στα έγκατα της υπάρξεώς μας, για να χαίρεται το έργο της δημιουργίας και την συντροφιά με την Κτίση, τον Θεό και τους συνανθρώπους. Για τον λόγο αυτό η πίστη μας στον Χριστό και την Εκκλησία, είναι ο κατ’ εξοχήν χώρος ευρέσεως και τόπος ασκήσεως της χαράς. Όταν ο Χριστός συναντούσε τους Μαθητές Του, τους προσφωνούσε με το «Χαίρετε». Όταν παρέδωσε το Ευαγγέλιο τη νύχτα του Πάθους, υποσχέθηκε αληθινή και αναφαίρετη χαρά, λέγοντάς: «τήν χαράν τήν ἐμήν οὐδείς αἴρει ἀφ’ Ὑμῶν».
Η χαρά ανεκτίμητος θησαυρός της ψυχής διατρέχει τον κίνδυνο να διαρπαγεί από ληστές. Ληστές της χαράς δεν είναι οι δοκιμασίες του βίου, οι ταλαιπωρίες, οι αρρώστιες, οι θάνατοι. Τις επιθέσεις όλων αυτών τις υφιστάμεθα χωρίς να μπορούμε να τις αποφύγομε. Υπάρχουν δολοφόνοι της χαράς που τους προκαλούμε εμείς οι ίδιοι. Με την αφύσικη, άτακτη πολυμέριμνη και ανερμάτιστη ζωή που ζούμε, ζωή ύλης και μηχανής, αγωνίας και θορύβου, που γεννά τρέφει και τροφοδοτεί την φρενίτιδα του άφρονος- άθρησκου, ψυχρού, αριθμητικού, τεχνολογικού πολιτισμού. Οι υπερβολικές ανάγκες, οι εξωφρενικές απαιτήσεις της πολιτισμένης ζωής προκαλούν σκέψεις, φροντίδες, εξ αιτίας των καταπονείται η σκέψη, θλίβεται η ψυχή, υποβάλλεται σε πανικό και μελαγχολία το νευρικό σύστημα σε μια φοβερή υπερκόπωση. Το αποτέλεσμα ο ορμαθός από ψυχικές παθήσεις, νευρώσεις, φόβους, αγωνίες, ψυχοπάθειες, υπερευαισθησίες. Όλες αυτές οι ερινύες μαστιγώνουν την ψυχή, την κουράζουν, δεν της απομένει δύναμη για να χαρεί, να ζήσει, να νιώσει, να βιώσει τη ζωή. Εκείνος που διψά δεν θα πιει θολό-αρμυρό νερό για να ξεδιψάσει. Πηγή αιώνια, αστείρευτη, αληθινή ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, η Παναγία Μητέρα Του και οι άγιοι, πρότυπα ζωής εντός της Εκκλησίας της οποίας τέκνα είμαστε όλοι. Μέσα στο Ι. Ευαγγέλιο από την 1η έως και την τελευταία σελίδα του θα συναντήσει κανείς τα μηνύματα που έχουν να κάνουν με αισιοδοξία με χαρά που νιώθει ως τα κατάβαθα της υπάρξεώς του, ο αληθινός μαθητής του Χριστού εκείνος που χαίρεται ακόμα και όταν βρίσκεται στο θριαμβευτικό Θαβώρ αλλά και όταν ανεβαίνει στον φριχτό Γολγοθά. Σαν σήμερα πριν από 2018 χρόνια Τη χαρά προσκόμισε ο Γαβριήλ στην Παναγία. Με το «Χαῖρε», τη χαρά έφερε στον κόσμο ο Χριστός, της χαράς αγγελιοφόρους έστειλε τους Αποστόλους και οι άγιοι της Εκκλησίας, υποδείγματα χαράς είναι για μας, με τη ζωή και τα έργα τους την χαρά έστελναν απλόχερα παντού. Σημαιοφόροι της χαράς ήταν και είναι πάντοτε όσοι νιώθουν γνήσιοι μαθητές Χριστού. Αυτή την χαρά ας αναζητήσομε κι εμείς, τη χαρά που πηγάζει μέσα από την βεβαιότητα της ελπίδος ότι δεν είμαστε μόνοι μας. Κοντά μας η Μητέρα της χαράς, η Θεοτόκος, η Μητέρα της χαρμολύπης, που πάντα κρατάει το μαντίλι της ελπίδος, της παρηγοριάς, της υπομονής και ξέρει να σκουπίζει δάκρυα, να στηρίζει, να μην απογοητεύει, να μην διαψεύδει όσους επικαλούνται την προστασία και την πρεσβεία Της.
Η σημερινή εορτή έχει και μία άλλη διάσταση-εθνική. Η επέτειος της επανάστασης των προγόνων μας, κατά την 25η Μαρτίου 1821, όταν μία δράκα αγωνιστών ηρώων Ελλήνων Χριστιανών έλαβε την απόφαση να πολεμήσει και εκδιώξει τον Τούρκο κατακτητή, να επανακτήσει την ποθητή ελευθερία. Οι ιστορικοί, οι οποίοι αναλύουν τις συνθήκες της εποχής, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η απόφαση για την επανάσταση αποτελούσε μία τρέλα, κρινόμενη με τα ανθρώπινα μέτρα. Ποιοι ήταν οι Έλληνες οι οποίοι έλαβαν την απόφαση να επαναστατήσουν; Ένας λαός μικρός, ανίσχυρος, δεν είχε όπλα, δεν είχε την διεθνή υποστήριξη. Λαός ο οποίος έπρεπε να αντιπαλέψει την Οθωμανική Αυτοκρατορία την οποία υποστήριζαν οι Κυβερνήσεις της Ευρώπης, κάτω από τη λεγόμενη Ι. Συμμαχία. Είχε να αντιμετωπίσει τη δύναμη του όγκου, τη δύναμη της ισχύος, να αντιπαλέψει και προς τον ίδιο τον εαυτόν της, τις μικρότητες και τα ελαττώματα των ανθρώπων της. Εκείνο το οποίο συνέβη, στην Αγία Λαύρα, την 25ην Μαρτίου 1821, συνιστά θαύμα πίστεως των χαριτωμένων εκείνων ανθρώπων. Ξεκίνησαν, πήραν τα όπλα στο ένα χέρι, στο άλλο τον Σταυρό και έχοντας μέσα στην καρδιά ακράδαντη πίστη για το δίκαιο του αγώνα και την βοήθειά εκ μέρους του Θεού. Είχε δίκιο ο πρόμαχος της ελευθερίας, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, με την θυμόσοφη σκέψη του, να λέει «ο Θεός υπέγραψε την ελευθερία της Ελλάδος και δεν παίρνει πίσω την υπογραφή Του». Αυτός ο ίδιος, εκφράζοντας και τους άλλους αγωνιστές, έλεγε στα παιδιά Γυμνασίου της Πλάκας μετά από την εθνική απελευθέρωση: “Εμείς όταν πήραμε τα όπλα, είπαμε πρώτα Υπέρ Πίστεως και έπειτα Υπέρ Πατρίδος“. Αυτό ήταν το ήθος των αγωνιστών του ’21. Κάνανε το σταυρό τους και άδραξαν τα όπλα για να διώξουν από το κεφάλι τους τον τύραννο κατακτητή. Το πέτυχαν έπειτα από δοκιμασίες, τις οποίες όταν διαβάζει κανείς στην Ιστορία, καταλαμβάνεται από δέος μπροστά στην ιερομυστική εκείνη εποποιία και από αηδία για τις μικρότητες των ανθρώπων, οι οποίοι, όπως συμβαίνει με εμάς τους Έλληνες, στους αγώνες είμαστε ενωμένοι και στην ειρήνη είμαστε διχασμένοι. Τότε την περίοδο του απελευθερωτικού αγώνα οι Έλληνες είχαν τους διχασμούς, τις διαφορές τους –ανθρώπινες, εγωιστικές, αμαρτωλές– ωστόσο η Χάρη του Θεού, είχε στραφεί πάνω σ’ αυτό το τυραννισμένο γένος των Ελλήνων, το οποίον καθ’ όλη τη διάρκεια των 400 χρόνων της τουρκικής σκλαβιάς δεν είχε λησμονήσει την προέλευση, την πίστη και την ιστορία του. Το μαρτυρούν περίτρανα το νέφος των νεομαρτύρων της Εκκλησίας, οι οποίοι προτίμησαν την ζωή τους να θυσιάσουν, παρά τον Χριστό να προδώσουν.
Τα Κρυφά Σχολειά τα οποία μέσα στους Νάρθηκες των Ναών, μακριά από τα μάτια του κατακτητή, στήριζαν στις καρδιές των παιδιών την αποσταμένη ελπίδα, έδιναν χαρά και φτερά στη φαντασία, τους οραματισμούς, τα όνειρα των ραγιάδων. Και επειδή στις ημέρες μας ακούγονται ψεύδη ιστορικά και ανακρίβειες, οι οποίες αποβλέπουν στο να καλύψουν με την στάχτη της λήθης αλήθειες, τις οποίες οι Έλληνες έχουμε βαθιά ριζωμένες μέσα στην καρδιά να επαναλάβω με έμφαση ότι εάν είμαστε Έλληνες και εάν έχουμε φρόνημα ελληνικό και αν μιλάμε τη γλώσσα την ελληνική και αν πιστεύουμε ορθοδόξως στον Χριστό και δεν έχουμε γίνει μουσουλμάνοι και γενίτσαροι, αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην Εκκλησία και στο Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο μας, την Μητέρα Εκκλησία . Καμία άλλη δύναμη δεν ήταν σε θέση να δράσει κατά την περίοδο εκείνη της τουρκικής σκλαβιάς. Και έτσι ανέτειλε η μεγάλη ημέρα της εθνικής παλιγγενεσίας και η Εκκλησία και τότε, αφού είχε ήδη εργαστεί επί 400 χρόνια για να διασώσει άσβεστη τη φλόγα της ελευθερίας μέσα στις καρδιές των ανθρώπων, έδωσε τα πάντα στον αγώνα της απελευθέρωσης. Έξι Οικουμενικοί Πατριάρχες,100 Αρχιερείς και 6.000 Κληρικοί είναι το κόστος-τίμημα του αγώνα μέσα στα χρόνια της δουλείας και της επαναστάσεως. Αυτή υπήρξε η συμβολή της Εκκλησίας. Οι αγωνιστές ήταν εκείνοι, οι οποίοι πρώτοι αναγνώρισαν την προσφορά της Εκκλησίας και με μεγάλη ευγνωμοσύνη διακήρυξαν προς κάθε κατεύθυνση, ποια υπήρξε η συμβολή της. Και ο λαός, ο οποίος είχε ζήσει μέσα στο πετσί του την αγάπη της Εκκλησίας, διέσωσε μέσα στη μνήμη τα αισθήματα της ευγνωμοσύνης απέναντί Της. Αισθήματα τα οποία σώζονται μέχρι τις ημέρες μας, όπου οι Έλληνες, παρά τον καταιγισμό της λασπολογίας και την μεθοδολογία, ο οποίος καταφέρεται όχι πάντα φανερά ……εναντίον της Εκκλησίας, ο λαός εξακολουθεί να πιστεύει, να θρησκεύει, να είναι συντεταγμένος κάτω από την πίστη και τις δράσεις της Εκκλησίας. Γνωρίζει ότι πουθενά αλλού δεν πρόκειται να στηριχθεί- να ευεργετηθεί. Αδελφοί, εορτάζουμε και φέτος τον Ευαγγελισμό της Παναγίας, αλλά εορτάζουμε και την Ελλάδα. Σήμερα είναι γεγονός πως αντιμετωπίζουμε προβλήματα στη ζωή. Βλέπουμε τύμπανα πολέμου να ηχούν από τα ανατολικά, μεγαλο -ιδεατισμούς από τα βόρεια και τα δυτικά της Πατρίδας αμφισβητήσεις συνόρων, περιοχών-γκρίζων ζωνών κ.λ.π. Νιώθουμε ότι υπάρχει ανάγκη εθνικής και κοινωνικής συνοχής. Οι Έλληνες πιστεύουμε στον Θεό, κατανοούμε ότι δεν μπορούμε χωρίς τον Θεό να σωθούμε και δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία ειδοποιά της πνευματικής και της εθνικής μας ταυτότητας, από τη θρησκεία, τη γλώσσα, τους θεσμούς, την οικογένειά, και που όλα αυτά συνθέτουν την ελληνορθόδοξη παράδοση. Αυτή η παράδοση έσωσε τον τόπο. Δεν θέλουμε να απομακρυνθούμε από την παράδοσή μας. Έχει δοκιμαστεί στους αιώνες, έχει δώσει καρπούς, ενότητα του Ελληνισμού, πνευματική δύναμη και ισχύ η οποία σήμερα, παρά ποτέ χρειάζεται στον τόπο. Ας ξαναφέρνουμε στο νου τη μεγάλη υπόθεση της πνευματικής μας σωτηρίας αλλά και τη μεγάλη υπόθεση της εθνικής μας σωτηρίας.
Η Ευρώπη και ο αναπτυγμένος κόσμος, έχει λεχθεί, στερούνται οράματος. Οι Έλληνες έχουμε οράματα. Τα οράματα μας είναι μέσα στην Ορθοδοξία, στην Παράδοσή, στην Ιστορία δεν χρειάζεται να ψάξουμε πολύ για να τα βρούμε. Με αυτά τα οράματα θα ζήσουμε όπως έζησαν οι Πατέρες μας και με αυτά τα οράματα θα σταθούμε όρθιοι, αν το θέλουμε τελικά, στα πόδια μας, για να αντιμετωπίσουμε την οποιαδήποτε εσωτερική και εξωτερική δυσκολία. Η Χάρις και η Χαρά της Παναγίας και οι ευχές και θυσίες των ηρώων μας, είθε να είναι μαζί με όλο το Έθνος των Ρωμιών, να φωτίζει τους Άρχοντές, να κατευθύνει τις σκέψεις όλων να ευλογεί τη ζωή μας. Αυτή η Χάρις και η ανεκλάλητος Χαρά της Παναγίας και της Εκκλησίας εύχομαι να είναι μετά πάντων υμών. Αμήν».