ΠΕΡΙ ΠΟΝΗΡΙΑΣ

ΠΕΡΙ ΠΟΝΗΡΙΑΣ

• Μη αντιστήναι τω πονηρώ. [Να μην αντιστέκεστε στον πονηρό άνθρωπο.] (Κατά Ματθαίον 5,39)
• Γεννήματα εχιδνών, πως δύνασθε αγαθά λαλείν πονηροί όντες; [Απόγονοι από φαρμακερές οχιές, πως μπορείτε εσείς ποτέ να λέτε λόγους αγαθούς, εφόσον είστε πονηροί και διεστραμμένοι;] (Κατά Ματθαίον 12,34)
• Εν τη συντελεία του αιώνος. εξελεύσονται οι άγγελοι και αφοριούσι τους πονηρούς εκ μέσου των δικαίων, και βαλούσιν αυτούς εις την κάμινον του πυρός· εκεί έσται ο κλαυθμός και ο βρυγμός των οδόντων. [Στην συντέλεια του αιώνος θα εξέλθουν οι άγγελοι από τον ουρανόν, για να συγκεντρώσουν όλους τους ανθρώπους. Και θα ξεχωρίσουν τους πονηρούς, οι οποίοι τώρα είναι ανακατεμένοι με τους δικαίους. Και θα τους ρίξουν στην κάμινο του ασβέστου πυρός, δηλαδή στην αιωνία κόλαση· εκεί θα είναι ο κλαυθμός και το τρίξιμο των οδόντων.] (ΚατάΜατθαίον 13,49-13,50)
• Και ηγάπησαν οι άνθρωποι μάλλον το σκότος η το φως· ην γαρ πονηρά αυτών τα έργα. [Αγάπησαν οι άνθρωποι περισσότερο το σκοτάδι παρά το φως, γιατί είναι πονηρά τα έργα τους.] (Κατά Ιωάννην 3,19)
• Ο κόσμος όλος εν τω πονηρώ κείται. [Όλοι οι μακράν του Θεού, οι άνθρωποι του αμαρτωλού κόσμου, είναι βυθισμένοι μέσα στην πονηριά και βρίσκονται κάτω από την εξουσίαν του πονηρού.] (Α’ Ιωάννου 5,19)
• Από παντός είδος πονηρού απέχεσθε. [Από κάθε είδος πονηριάς να φεύγετε μακρυά.](ΠροςΘεσ/νικείςΑ’ 5,22)
• Εξαρείτε τον πονηρόν εξ υμών αυτών. [Έχετε καθήκον να καταδικάσετε στην συνείδησή σας τον πονηρό και φαύλο αδελφό σας και να τον απομακρύνετε έξω από την κοινωνία σας, από το περιβάλλον σας.] (Προς Κορινθίους Α’ 5,13)
• Πονηροί δε άνθρωποι και γόητες πρκόψουσιν επί το χείρον πλανώντες και πλανώμενοι. [Οι πονηροί και οι απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο. Θα εξαπατούν τους άλλους και αυτοί θα εξαπατούνται από τους άλλους.] (Προς Τιμόθεον Β’ 3,13)
• Αποστυγούντες το πονηρόν, κολλώμενοι τω αγαθώ. [Να αποστρέφεστε και να μισείτε με όλη σας την δύναμη το πονηρό και να είστε και να μένετε πάντοτε προσκολλημένοι στο αγαθό.] (ΠροςΡωμαίους 12,9)
• Έστι πονηρευόμενος συγκεκυφώς μελανία, και τα εντός αυτού πλήρης δόλου· [Υπάρχουν πονηροί, που βαδίζουν με σκυμμένο το κεφάλι και σκυθρωπό το πρόσωπο, δήθεν από λύπη, ενώ το εσωτερικό τους είναι γεμάτο δολιότητες. (Σοφία Σειράχ 19,26)
• Ο ποιών πονηρά εις αυτόν κυλισθήσεται, και ου μη επιγνώ πόθεν ήκει αυτώ. [Τα κακά και τα πονηρά, τα οποία μηχανεύεται και πράττει εις βάρος άλλων κάποιος, θα επιπέσουν πάνω του, χωρίς ο ίδιος να γνωρίζει, από που και πως επήλθαν εναντίον του. (Σοφία Σειράχ 27,27)
• Πονηρός κακοποιεί όταν συμμίξη δικαίω. [Ο πονηρός άνθρωπος, προσεταιριζόμενος τον δίκαιο και κρυπτόμενος πίσω από το κύρου εκείνου, διαπράττει ευκολότερα το κακό.] (Παροιμίες 11,15)
• Λούσασθε και καθαροί γίνεσθε, αφέλετε τας πονηρίας από των ψυχών υμών απέναντι των οφθαλμών μου, παύσασθε από των πονηριών υμών. [Λουστείτε, στο λουτρό της μετανοίας, γίνετε εσωτερικώς καθαροί, αφαιρέσατε τις πονηριές και τα αμαρτωλά πάθη από τις ψυχές σας, ώστε να είστε καθαροί ενώπιόν Μου. Πάψετε πλέον τις πονηριές σας.] (Ησαϊας 1,16)
• Η γαρ βουλή των πονηρών άνομα βουλεύσεται καταφθείραι ταπεινοίς εν λόγοις αδίκοις και διασκεδάσαι λόγους ταπεινών εν κρίσει. [Διότι η διάνοια των πονηρών ανθρώπων σκέπτεται πάντοτε τα πονηρά και τα παράνομα· να καταστρέψει με λόγια άδικα τους ταπεινούς και απλοϊκούς ανθρώπους.] (Ησαϊας 32,7)
• Οι πονηρευόμενοι εξολοθρευθήσονται. [Οι πονηροί θα εξολοθρευτούν] (Ψαλμοί 36,9)
• Ο πονηρός λογισμός αποτελεί τον σπόρο, από τον οποίο φυτρώνει η αμαρτία. (ΜέγαςΑθανάσιος)
• Όπως δεν είναι δυνατόν να βόσκουν μαζί πρόβατα και λύκοι έτσι είναι αδύνατο να βρει έλεος εκείνος που αντιμετωπίζει με δόλο τον πλησίον. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
• Όπως από τον καπνό καταλαβαίνουμε, τι είναι εκείνο που καίγεται, έτσι και από καρδιά που τρυφά και ζει ηδονικά, γεννιούνται λογισμοί και λόγοι πονηροί και θανατηφόροι. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
• Ρίζες των πονηρών λογισμών είναι οι ολοφάνερες κακίες τις οποίες με τα χέρια, με τα πόδια και με το στόμα υπερασπιζόμαστε κάθε φορά. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
• Μην θέλεις να ακούς ξένες πονηρίες, γιατί έτσι σου εντυπώνονται, τα περιστατικά και τα χαρακτηριστικά των ξένων πονηριών. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
• Όπως δεν είναι δυνατόν, από μια πηγή αγαθή να βγαίνουν θολά και βρωμερά νερά, έτσι δεν είναι δυνατόν, από μια αγαθή καρδιά, να βγαίνουν πονηρά νοήματα. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
• Κανένα άλλο ελάττωμα δεν κάνει τους ανθρώπους τόσο ανόητους και μωρούς, όσο η πονηριά. Υπάρχουν βέβαια και πολλοί που θαυμάζουν τους πονηρούς, επειδή είναι επιτήδειοι στο να αδικούν και να βλάπτουν δεν γνωρί­ζουν όμως, ότι αυτούς περισσότερο από όλους πρέπει να τους ελεεινολογούν, γιατί, ενώ νομίζουν ότι βλάπτουν άλλους, στρέφουν το ξί­φος εναντίον του εαυτού τους. Αυτό βέβαια είναι απόδειξη της πιο μεγά­λης ανοησίας, το να χτυπάει δηλαδή κανείς τον εαυτό του και να μην είναι σε θέση να το καταλάβει, αλλά να νομίζει, ότι αδικεί τους άλλους, την στιγμή που κατασφάζει τον εαυτόν του. Εκείνος που η ψυχή του κυριεύθηκε από την πονηριά, γίνεται ανοητότερος από όλους. Η πονηριά δεν είναι συστατικό της φύσεώς μας, αλλά αποτέλεσμα της προαιρέσεώς μας. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Τέτοιο πράγμα είναι η πονηριά. Σκοτίζει τον λογισμό και οδηγεί στον γκρεμό, εκείνον που παρεκτράπηκε από το σωστό δρόμο, έστω και μια φορά. Είναι πραγματικά τυφλή η πονηριά και δεν μπορεί να αντιληφθεί γρήγορα κανένα από τα πρέποντα. Κρύβοντας (οι πονηροί) τον εαυτόν τους μέσα στις τρύπες ή στις φωλιές ή στις σπηλιές της πονηριάς, αδυνατούν να ρίξουν το βλέμμα τους προς την ακτίνα του φωτός, λόγω της ασθένειας των ματιών της ψυχής τους. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Ο πονηρός βίος γεννάει και πονηρές δοξασίες. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Δεν υπάρχει τίποτα ασθενέστερο από άνθρωπο ύπουλο. Δεν χρειάζεται τα όπλα των άλλων για να φονευτεί, αλλά πέφτει από τα ίδια του τα χέρια και καταστρέφεται από τον δικό του δόλο. Γιατί, όπως ακριβώς αυτοί που κλωτσούν πάνω στα καρφιά, εκείνα μεν δεν τα βλά­πτουν καθόλου, τα δικά τους όμως πόδια τα καταματώνουν, έτσι λοι­πόν και αυτοί. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Τίποτα δεν είναι ισάξιο, από το να πέσεις σε δόλιο άνθρωπο. Αυτός είναι πιο επικίνδυνος και από θηρίο, γιατί το θηρίο, όπως είναι, έτσι και παρουσιάζεται. Ο δόλιος όμως πολλές φορές καλύπτεται και κάνει την ενέδρα πιο επικίνδυνη, ώστε αυτός που παραπλανιέται, να πέσει κυριολεκτικά σε βάραθρο, δίχως να φυλαχθεί καθόλου. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Η ψυχή του πονηρού είναι πάντοτε γεμάτη από λύπη και οι λογισμοί του είναι πάντοτε συμπλεκόμενοι. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Η πονηριά είναι ο ίκτερος της ψυχής. Από το ρήμα πονώ, παράγεται η λέξη πονηρός. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όπως τα αστέρια λάμπουν τη νύχτα, ενώ την ημέρα δεν φαίνονται τόσο πολύ, έτσι και εσύ ακτινοβολείς περισσότερο, καθώς παραμένεις δίκαιος, όταν βρίσκεσαι ανάμεσα στους πονηρούς (παρά ανάμεσα στους δικαίους). (Ιερός Χρυσόστομος)
• Με άλυτα δεσμά δένονται οι πονηροί. Η υπουλία και η αχαριστία, είναι είδη της πονηριάς. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Έχεις πονηρές σκέψεις; Μην τις προφέρεις με λόγια· άφησέ τες να ησυχάζουν μέσα σου και γρήγορα εξαφανίζονται. Είμαστε άνθρωποι και πολλές φορές κάνουμε πολλές πονηρές, απρεπείς και αισχρές σκέψεις. Αλλά ας μην αφήνουμε να γίνονται οι σκέψεις λόγια, ώστε, πιεζόμενες προς τα κάτω, να εξασθενίζουν και να χάνονται. Γιατί, όπως ακριβώς όταν ρίξει κανείς μέσα σε λάκκο διάφορα άγρια θηρία και τον φράξει από πάνω, τα πνίγει εύκολα, ενώ αν αφήσει κάποιο άνοιγμα, για να αναπνέουν λίγο, τα ανακουφίζει πολύ και δεν τα αφήνει να χαθούν, αλλά αντίθετα τα εξαγριώνει περισσότερο, έτσι γίνεται και με τις πονηρές σκέψεις. Όταν γεννηθούν μέσα μας, αν φράξουμε το δρόμο τους προς τα έξω, τις εξαφανίζουμε γρήγορα. Αν όμως τις εξωτερικεύσουμε με λόγια και αυτές τις κάνουμε πιο δυνατές, αφού επιτρέψαμε να αναπνεύσουν με την γλώσσα και γρήγορα πέφτουμε από τη συνήθεια των αισχρών λόγων στα βάραθρα των παράλογων πρά­ξεων. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Τίποτε δεν είναι πιο κουραστικό και πιο δύσκο­λο από τη συναναστροφή με πονηρούς ανθρώπους. Γιατί συνήθως δεν ενοχλεί τα μάτια τόσο ο καπνός και η ακαθαρσία, όσο ταράσσει τις ψυ­χές η συναναστροφή με πονηρούς ανθρώπους. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Η πονηριά δεν είναι συστατικό της φύσεώς μας, αλλά αποτέλεσμα της προαιρέσεώς μας. Κατ’ εξοχήν ο διάβολος καλείται πονηρός, λόγω της υπερβολικής κακίας του και επειδή χωρίς καθόλου να αδικηθεί από εμάς, μάς κρατάει ανειρήνευτο πόλεμο. Γι’ αυτό δεν είπε ο Κύριος: «Ρύσαι ημάς από των πονηρών», αλλά: «Από του Πονηρού». Διδάσκοντας και παιδαγωγώντας εμάς, να μην αποστρεφόμαστε καθόλου τους συνανθρώπους μας για ό,τι κακό μας κάνουν, αλλά να μεταθέτουμε την έχθρα μας από αυτούς προς εκείνον, επειδή ο διάβολος είναι αίτιος όλων των κακών. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όπως αυτός που είναι προσηλωμένος στην ευλάβεια, δεν μετακινείται εύκολα, έτσι και εκείνος που ναρκώθηκε από την πονηριά, δεν μεταβάλλεται εύκολα. Νάρκωση λοιπόν, τίποτε άλλο δεν είναι, παρά η αδυναμία να μετακινηθεί κάποιος από μία κατάσταση. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Ο πονηρός άνθρωπος, δεν μπορεί να υποφέρει με ηρεμία, την ευτυχία των άλλων. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Δείγμα της φιλανθρωπίας του Θεού, είναι και τούτο: Συνδύασε έτσι τα πράγματα με όσους σκέπτονται πονηρά και έχουν κακούργα σχέδια, ώστε να καταστούν να τυλίγονται στα δίχτυα εκείνου που επιβουλεύονται τους άλλους και να σταματούν τα όσα τεχνάσματα και οι όσες μηχανορραφίες τους. Αυτό συνέβηκε και στην περίπτωση του Μωϋσή. Εκείνος που επρόκειτο να φονευτεί, διασώθηκε, ενώ ο Φαραώ οδηγήθηκε στην καταστροφή και μάλιστα δια της οδού, που μηχανεύτηκε εναντίον των παιδιών. Έδωσε εντολή να φονευτούν τα παιδιά και ανάγκασε την μητέρα του Μωϋσή, να εγκαταλείψει από το φόβο της το βρέφος. Η κόρη όμως του Φαραώ, ανέσυρε το καλάθι από τον ποταμό και βρήκε το βρέφος και το ανέθρεψε. Και εκείνος ο Μωϋσής, αφού μεγάλωσε, κατέστρεψε τον Φαραώ. Με το γεγονός αυτό διαλάμπει κατεξοχήν η σοφία του Θεού, που εξευρίσκει τρόπους. Έτσι αφενός μεν οι κακοί παίρνουν γερό μάθημα, αφετέρου οι καλοί αισθάνονται μεγάλη ευχαρίστηση, που δια του Θεού, διαφεύγουν τις παγίδες. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Ο πονηρός ομοιάζει με τον χαμαιλέοντα, που αλλάζει τόσα χρώματα ανάλογα με το περιβάλλον του, για να μπορεί να κρύβεται. Μπορεί να πάρει όλα τα χρώματα εκτός από ένα: το λευκό. Έτσι και ο πονηρός άνθρωπος, όλα μπορεί να τα κάνει, εκτός από ένα: Δεν μπορεί να γίνει ευθύς. (ΆγιοςΦίλωνας)
• Τίποτε άλλο δεν σκοτίζει τον νου τόσο, όσο η πονηριά. (Μέγας Βασίλειος)
• Όπως με τα αγαθά έργα δοξάζεται ο Θεός, έτσι και με τα πονηρά έργα δοξάζεται ο διάβολος. (Μέγας Βασίλειος)
• Η Αγία Γραφή, εγκρίνει την πονηριά που γίνεται προς ωφέλεια, γιατί είναι τρόπο τινά όπλο στις περιστάσεις της ζωής και διασφαλίζει μ’ αυτήν τη ζωή των απλοϊκοτέρων ανθρώπων. Γιατί αν η Έυα, είχε αυτήν την πονηρία δεν θα είχε αιχμαλωτιστεί (ξεγελαστεί), από τις απάτες του φιδιού. (Μέγας Βασίλειος)
• Οι πονηροί λογισμοί, γεννιούνται στην ψυχή, από το στολισμό των ενδυμάτων, τον χορτασμό της κοιλίας και τις βλαβερές συναναστροφές. (ΆγιοςΘεόδωροςΕδέσσης)
• Πονηριά έχει η ψυχή του ανθρώπου που ειρωνεύεται. Πονηρός είναι αυτός που εξαπατά τον άλλον με την ψευδολογία και που φαντάζεται ότι αντιλαμβάνεται τους λογισμούς των άλλων από τα λόγια τους και τα μυστικά των καρδιών τους από τις εξωτερικές κινήσεις (συμπεριφορά). Η πονηριά προέρχεται από την οίηση και την οργή. Όπως τα σύννεφα αποκρύπτουν τον ήλιο, έτσι και οι πονηρές σκέψεις σκοτίζουν και καταστρέφουν τον νου. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
• Ο πονηρός είναι συνόμιλος και συνώνυμος του διαβόλου. Γι’ αυτό και ο Κύριος μας εδίδαξε, έτσι να τον αποκαλούμε τον διάβολο, λέγοντας: ”Ρύσαι ημάς από του πονηρού”. Η πονηριά είναι μία επιστήμη ή καλύτερα είναι ασχημοσύνη των δαιμόνων, η οποία ενώ είναι στερημένη από αλήθεια, προσπαθεί να το κρύβει και να εξαπατά πολλούς… (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
• Είδα ανθρώπους ευθείς που έμαθαν από τους πονηρούς να πονηρεύονται και θαύμασα πως τόσο γρήγορα κατόρθωσαν να χάσουν το φυσικό τους ιδίωμα και προτέρημα. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
• Όταν ο άνθρωπος δεν τροχίζει το μυαλό με το Θείο, αλλά το τροχίζει με την πονηριά, παραδίνει τον εαυτό του στον διάβολο. Καλύτερα να το είχε χάσει το μυαλό, για να έχει ελαφρυντικά την ημέρα της Κρίσεως. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όποιος παριστάνει τον απλό για να πετύχει κάτι, μέσα σ΄αυτήν την απλότητα υπάρχει η πιο χοντρή πονηριά. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν πάει κανείς με τον διάβολο, με πονηριές, δεν ευλογεί ο Θεός τα έργα του. Ό,τι κάνουν οι άνθρωποι με πονηριά, δεν ευδοκιμεί. Μπορεί να φαίνεται ότι προχωράει, αλλά τελικά θα σωριάσει. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Πρέπει ο άνθρωπος να γίνει απονήρευτος, να μην δέχεται τους πονηρούς λογισμούς, για να αποκτήσει πνευματική υγεία. Ένας που δεν έχει εξαγνιστεί, σκέφτεται πονηρά και βλέπει όλα τα πράγματα πονηρά. Ακόμη και τα καλά τα μολύνει με την πονηριά του. Δεν ωφελείται ούτε και από τις αρετές των άλλων, γιατί είναι σκοτισμένος από την μαυρίλα του ανθρωποκτόνου (διαβόλου), οπότε και αυτές τις ερμηνεύει με το πονηρό του λεξικό. Πάντα είναι στενοχωρημένος και πάντα στενοχωρεί τους συνανθρώπους του με την πνευματική του αυτή μαυρίλα. Αν θέλει να ελευθερωθεί, πρέπει να καταλάβει, ότι έχει ανάγκη από εξαγνισμό, για να έρθει και η πνευματική διαύγεια, η κάθαρση του νου και της καρδιάς. Να πάνε οι άνθρωποι σε έναν Πνευματικό να εξομολογηθούν, να φύγει η δαιμονική επίδραση (που έχουν), για να μπορούν να σκέφτονται λιγάκι. Τώρα δεν μπορούν, ούτε να σκεφτούν από την δαιμονική επίδραση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Η πονηριά είναι διάθεση της ψυχής, κατά την οποία ο άνθρωπος με την θέλησή του πράττει τα αντίθετα από το Θείο θέλημα. Η πονηριά είναι έμπνευση του πονηρού, για να υποδουλώσει την καρδιά και τον νου του ανθρώπου. Όσοι κυριεύονται από την πονηριά, εξολοθρεύονται. Η πονηριά είναι αντίπαλος του Αγίου Πνεύματος και ζητάει παθιασμένα να επικρατήσει στη γη η βασιλεία του πονηρού. Η πονηριά είναι τέχνη διαβολική, για την επικράτηση του κακού. Ο πονηρός έχει βρώμικη καρδιά και νου και η ψυχή του αποπνέει αφόρητη δυσωδία. Ο πονηρός είναι εχθρός του Θεού, γι’ αυτό είναι καταδικασμένος στον όλεθρο. (Άγιος Νεκτάριος)
• Η πονηριά γεννά την υποκρισία, την διπροσωπία και την ψεύτικη ευλάβεια, με σκοπό την εξαπάτηση των αγαθών ανθρώπων. (Άγιος Νεκτάριος)
• Ο πονηρός άνθρωπος αγαπά την πλεονεξία και περιφρονεί τη δικαιοσύνη και την αρετή και ούτε την αβεβαιότητα και την ακαταστασία και το λιγόχρονο της ζωής συλλογίζεται, αλλά και ούτε τον θάνατο που είναι αναπόφευκτος και δεν μπορεί κανείς με δώρα να τον δελεάσει. Αν είναι γέροντας αισχρός και ασυλλόγιστος, τότε είναι σαν το σάπιο ξύλο που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε τίποτε. (ΜέγαςΑντώνιος)
• Η ψυχή του εμπαθούς είναι εργαστήριο πονηρών σκέψεων. Και από το δικό της απόθεμα βγάζει έξω τα πονηρά. (Όσιος Θαλάσσιος)
• Η πονηρή υπόνοια σκοτίζει τη διάνοια και την κάνει να βλέπει εκείνα που είναι δίπλα στον δρόμο και όχι το δρόμο. (ΌσιοςΘαλάσσιος)
• Συγκράτησε το θυμό σου και τις επιθυμίες σου με γενναιότητα και γρήγορα θα απαλλαγείς από τους πονηρούς λογισμούς. (ΌσιοςΘαλάσσιος)
• Η πονηρή επιθυμία είναι κόρη του διαβόλου. Πρέπει να απέχετε από τις πονηρές επιθυμίες, για να ζήσετε κατά Θεό. Όσοι όμως κυριευτούν και δεν αντισταθούν σ’ αυτές, θα πεθάνουν στο τέλος, γιατί αυτές, οδηγούν στον θάνατο. (Άγιος Ερμάς ο Απόστολος)
• Ρώτησα τον Κύριο, από ποιού είδους πονηριές πρέπει να συγκρατιέμαι; Και με είπε Εκείνος: Από την μοιχεία και την πορνεία, από τη ζάλη της ασέβειας, από την εξεζητημένη συμπεριφορά, σπό τις πολλές τροφές, από την πολυτέλεια του πλούτου, από την καύχηση, την αλαζονεία και την υπερηφάνεια και από το ψέμα, την συκοφαντία, την υποκρισία, την μνησικακία και από κάθε βλασφημία… (Άγιος Ερμάς ο Απόστολος)
• Μην αντιμετωπίσεις με πονηριά κανέναν άνθρωπο, για να μην αχρηστέψεις τους (πνευματικούς) κόπους σου. Με όλους τους ανθρώπους να κρατάς την καρδιά σου καθαρή, και θα δεις την ειρήνη του Θεού (να βασιλεύει) μέσα σου. Γιατί όπως ακριβώς, όταν ο σκορπιός χτυπήσει κάποιον, το δηλητήριο του διατρέχει ολόκληρο το σώμα και προσβάλλει την καρδιά του ανθρώπου, έτσι προσβάλλει την καρδιά η κακία και η πονηριά την ψυχή. Όποιος λοιπόν λυπάται τους κόπους του και δεν θέλει να χαθούν, πετάει από πάνω του, την πονηριά και την κακία. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
• Όποιος συμπεριφέρεται στον συνάνθρωπό του με πανουργία και απάτη, δεν θα του λείψει η λύπη. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
• Ο πονηρός άνθρωπος ποτέ δεν ειρηνεύει, αλλά πάντοτε είναι ταραγμένος. Πάντοτε είναι γεμάτος από θυμό, δόλο και οργή. Πάντοτε αποστρέφεται τον πλησίον του, πάντοτε μουρμουρίζει, πάντοτε φθονεί, πάντοτε εξοργίζεται. Πάντοτε αντιμιλά, αποστρέφεται αυτούς που προοδεύουν, υποτιμά τις νουθεσίες, βλάπτει τους απονήρευτους, εμπαίζει αυτούς που δείχνουν μακροθυμία, κατηγορεί τον ένα στον άλλο, εναντιώνεται στον καθένα, συμμετέχει στις διαμάχες. Είναι πρόθυμος στις κακολογίες, εύκολος στις προσβλητικές εκφράσεις, ανδρείος στις πολυλογίες, οκνηρός στους πνευματικούς λόγους. Γι’ αυτός σας παρακαλώ, να φυλαχθείτε από την πονηριά. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
• Ένας καλοπροαίρετος άνθρωπος, δεν μπορεί εύκολα να διακρίνει την πονηριά και την κακία ενός κακοπροαίρετου ανθρώπου. (ΆγιοςΝικόλαοςΒελιμίροβιτς)
• Οι σημερινοί άνθρωποι δεν έρχονται προς το φως, γιατί είναι πονηρά τα έργα τους, όπως έλεγε και ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. Και όταν πηγαίνουν να μιλήσουν με κάποιον και ν’ ακούσουν λόγο Θεού, πάλι μπερδεύονται πιο πολύ, επειδή τα έργα τους είναι πονηρά… (ΓέρονταςΑμβρόσιοςΛάζαρης)
• Η τωρινή γενιά είναι πονηρή και προς τους πονηρούς ο Κύριος στέλνει ανάλογες τιμωρίες, για να μετανοήσουν… (Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος)
• Η πονηριά είναι η καλύτερη άμυνα εναντίον της πονηριάς. (Πλούταρχος)
• Η πονηριά δεν είναι τίποτα άλλο, από μια φθηνή απομίμηση της σοφίας. (Πλάτωνας)
• Τα κέρδη των πονηρών φέρνουν βραχυχρόνια ηδονή, αργότερα όμως φέρνουν διαρκή λύπη. (Αντιφάνης)
• Ούτε τον κάβουρα μπορείς να τον κάνεις να περπατάει ίσια, ούτε το φίδι μπορείς να το κάνεις να πετάει, αλλά και ούτε τον πονηρό άνθρωπο, μπορείς να τον μεταβάλλεις. (Αριστοφάνης)
• Τον πονηρό χαρακτήρα του ανθρώπου, δεν είναι εύκολο να τον αλλάξεις. (Μένανδρος)
• Να αποφεύγεις πάντοτε την συντροφιά του πονηρού ανθρώπου. (Μένανδρος)
• Όταν η πονηριά εκτιμάται και η χρηστότης περιφρονείται, όταν το δίκαιο και το συμφέρον νικάται από το φθόνο, τότε πρέπει να νομίζει κανείς, ότι τα πάντα έγιναν άνω-κάτω. Πρόστυχο πράγμα είναι η πονηριά! (Δημοσθένης)
• Ευκολότερα προφυλάσσεται κανείς από μια οξύθυμη γυναίκα, παρά από ένα πανούργο και σιωπηλό άνδρα. (Ευριπίδης)
• Η πονηριά μπορεί να αποκτήσει περιουσία, αλλά δεν μπορεί να κερδίσει φίλους. (Μπαλζάκ)
• Η πονηριά είναι το σκοτεινό καταφύγιο της ανικανότητας. (Τσέστερφιλντ)
• Ο πονηρός άνθρωπος αντί να τον κάνει η καλοσύνη να χαίρεται, αυτός πικραίνεται, επειδή τον κάνει να νοιώθει τον εαυτό του νικημένο.
• Ο δόλιος άνθρωπος στην γλώσσα έχει μέλι και στην καρδιά φαρμάκι.
• Όπως δεν είναι δυνατόν να βόσκουν μαζί πρόβατα και λύκοι, έτσι είναι αδύνατον να βρει έλεος εκείνος που α­ντιμετωπίζει με δόλο τον πλησίον του.
• Η πανουργία και η δολιότητα είναι παιδιά της ανικανότητας.κείνος που σκέφτεται πονηρά για τους δικούς του ανθρώπους, ποτέ δεν θα ενεργήσει ευνοϊκά για τους ξένους.
• Ό,τι κάνετε πίσω από τους ανθρώπους, να θυμάστε ότι το κάνετε μπροστά στον Θεό.
• Βλέμμα χαμηλό, βλέμμα πονηρό.
• Όπου δεν χωρεί η ανδρεία και η λεβεντιά, έρχεται η πονηριά.
• Η αλεπού όταν πεινάει, κάνει πως κοιμάται.
• Η αλεπού είναι πονηρή, αλλό πιο πονηρός είναι αυτός που την πιάνει.
• Κάνει την αλεπού σε άλλη αλεπού.
• Με τις αλεπούδες, πρέπει να παίζεις την αλεπού.
• Η αλεπού δεν πιάνεται με το κυνήγι, αλλά με την παγίδα.
• Η αλεπού κοιτάζει πίσω της και όταν ακόμα δεν την κυνηγάνε.
• Και να πονηρευτεί το πρόβατο, την αλεπού δεν την φτάνει.
• Ο λύκος τρώει τα άχυρα και η αλεπού τον καρπό. (Οι πονηροί αδικούν τους συντρόφους τους)
• Δύο κοιτάζει τρία βλέπει. (ικανός-πονηρός)
• Η ανοησία εκ φύσεως είναι αδελφή της πονηριάς.
• Όποιος πονηρεύεται, στο τέλος εξολοθρεύεται.
• Πες μου το όνομά σου, να σου πω πως σε λένε.
• Το δαγκανιάρικο σκυλί δεν γαυγίζει.
• Από μουλωχτά σκυλιά να φοβάσαι.
• Ρίχνει άδεια να πιάσει γεμάτα.
• Κάνει τον ψόφιο κοριό.
• Κάποιο λάκκο έχει η φάβα.
• Προτιμώ να είμαι το τελευταίο από τα λιοντάρια, παρά ο πρώτος από τις αλεπούδες. (Αραβικόγνωμικό)
• Μια μέρα πήγε στον Άγιο Παϊσιο τον Αγιορείτη ένας νεαρός και τον παρακαλούσε, να τον πάρει για υποτακτικό του. Ο Άγιος του είπε: ”Εγώ εδώ στο κελλί μου, δεν κρατώ υποτακτικούς. Εξάλλου και από τα καλά θα βλάπτεσαι (νηστείες, αγρυπνίες), γιατί δεν θα μπορείς να τα ακολουθήσεις και από τις αδυναμίες μου θα βλάπτεσαι, γιατί δεν θα μπορείς να κάνεις υπομονή. Γι΄αυτό λοιπόν, δεν μπορώ να σε πάρω για υποτακτικό”. Τελικά ο νεαρός έφυγε. Μετά από λίγες μέρες και ενώ καθόμουν στην αυλή και έτρωγα ντομάτες χωρίς λάδι, διηγείται ο Άγιος Παϊσιος, σκεφτόμουνα τις ευεργεσίες του Θεού σε μένα. Σκεφτόμουνα ότι ο Θεός, μου χάρισε ένα ωραίο σπιτάκι, σε ένα τόσο όμορφο μέρος, που θα το ζήλευαν πολλοί πλούσιοι! Ότι δεν πληρώνω κάθε μήνα ενοίκιο, για το οποίο άλλοι άνθρωποι, τόσο δυσκολεύονται. Έβλεπα ότι έχω την καθημερινή μου τροφή, χωρίς να δουλεύω σε εργοστάσια γι΄αυτήν. Γενικά είχα τέτοιους λογισμούς και με είχε πιάσει ένα γλυκό παράπονο, για τη δική μου αχαριστία, στις πολλές ευεργεσίες του Θεού και έκλαιγα, μη μπορώντας άλλο να φάω. Ενώ λοιπόν βρισκόμουν σε αυτήν την κατάσταση, ήρθε ξαφνικά έξω από το φράχτη, ο νεαρός εκείνος, που ήθελε πριν λίγες μέρες να τον κρατήσω για υποτακτικό. Αμέσως, για να μην με δει κλαμμένο, μπήκα μέσα στο κελλί, άφησα το πιάτο και έπλυνα λίγο το πρόσωπο μου, σκουπίστηκα και μετά πήγα να του ανοίξω. Ο νεαρός πειραγμένος μου είπε: ”Ώστε έτσι λοιπόν και κάνεις τον ασκητή; Κρέας έτρωγες και μόλις με είδες, αμέσως κρύφτηκες, για να μην σε δω! Τώρα κατάλαβα ποιός είσαι!”… Έβαλα τα γέλια και δεν δικαιολογήθηκα, συνέχισε την διήγηση ο Άγιος Παϊσιος, αλλά θαύμασα το πως σκέφτηκε και το πως καλλιεργούσε ο νέος, τους κακούς – πονηρούς λογισμούς.

Πηγή