ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ Α’ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟ ΕΣΠΕΡΙΝΟ : “Η ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΖΩΗ”
Του Πανοσιολωγιωτάτου Σπυρίδωνος Κατραμάδου
ΚΥΡΙΑΚΗ 14 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021
Η περίοδος, της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής που ανοίγεται με τον αποψινό Α΄Κατανυκτικό εσπερινό, μπροστά μας, φαίνεται ξεκάθαρα ότι είναι μια τελείως διαφορετική περίοδος μέσα στην ετήσια εκκλησιαστική μας ζωή. Οι έννοιες που μας δίνει, μηνύματα, τα κείμενα, το τυπικό, το τελετουργικό, διαφέρουν όλα ακόμη και τα χρώματα!
Ανοίγει προπαρασκευαστικά με το Τριώδιο, περισσότερο δυναμικά με την Καθαρά Εβδομάδα και ολοκληρώνεται, την Μεγάλη Εβδομάδα, με την Ανάσταση. Όλη αυτή η περίοδος μας προσκαλεί να την ζήσουμε. Όπως, κάθε βρέφος, όταν γεννιέται, θέλουμε να βλέπουμε ότι έχει μπροστά τον μια μακρά ζωή για να την ζήσει, Όπως, κάθε πιστός, όταν είναι ετοιμοθάνατος, βλέπει να στέκεται στο κατώφλι της άλλης ζωής που τον προσκαλεί να την κληρονομήσει.
Η Μεγ. Τεσσαρακοστή δεν νοηματοδοτείται μόνο από το κορυφαίο γεγονός της, ούτε καταξιώνεται μόνο στην Ανάσταση. Έχουν τεράστια σημασία τόσο ο δρόμος που οδηγεί μέχρις εκεί, όσο και ο βηματισμός. Οι χριστιανοί, καλούμεθα να μεταχειριστούμε τον άσφαλτο αυτό δρόμο, περπατώντας με σωστό και υγιή βηματισμό, προκειμένου να φτάσουμε στο σκοπό μας, να βρούμε τον στόχο μας.
Ποιός είναι ο στόχος μας των χριστιανών; Να συναντήσουμε στη ζωή μας τον αναστημένο Κύριο και στη συνέχεια να αναληφθούμε μαζί Του.
Ίσως διερωτηθεί κάποιος: Σ’ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΣΤΟΧΟ ΜΑΣ, ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΜΕ ΤΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ;
Ένδεχομένως κάποιες μεγάλες φύσεις ίσως να τα καταφέρνουν, δεν το αποκλείω αν είναι άνθρωποι εξαιρετικής αγιότητος και κλίσεως τίποτε δεν είναι αδύνατο για το Θεό. Όμως: σ’ εμάς δόθηκε δώρο, αυτή η εύκολη διαδικασία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Σκεφθείτε ένα παράδειγμα: ότι είναι μεγάλη ανάγκη να προλάβω το τραίνο. Άργησα, τρέχω με τις βαλίτσες μου στα χέρια, εκείνο φεύγει, το χάνω και προκειμένου να το προλάβω πετώ τις βαλίτσες μου καί τρέχω πιο γρήγορα, οπότε άρπάζω μιά λαβή και ανεβαίνω. Πρόλαβα! Ανέβηκα! Δεν λυπάμαι τον κόπο, ούτε τις βαλίτσες (βαλίτσες είναι όσα «στερούμαστε» την Μεγ. Τεσσαρακοστή). Σημασία έχει ότι πρόλαβα το τραίνο (που είναι ο Χριστός, ο στόχος που είπα). Αυτή η επιτυχία, μου δίνει τεράστια αυτοπεποίθηση και χαρά.
Καταλαβαίνετε, αγαπητοί μου;
Τελικά, η Μεγ. Τεσσαρακοστή δεν μας προτείνει στερήσεις και κόπους. Μας προτείνει νίκες! Αυτό μας το σύστησε ο ίδιος ο Χριστός! Να μην παραιτούμαστε, να μην εγκαταλείπουμε, να τρέχουμε, να παλεύουμε, να διεκδικούμε και να στοχεύουμε στην νίκη. Αυτή, ακριβώς είναι, ή «κατά Χριστόν ζωή».
Το επαναλαμβάνω να μην παραιτούμαστε, να μην εγκαταλείπουμε, να τρέχουμε να παλεύουμε, να διεκδικούμε, να στοχεύουμε στην νίκη. Τα λόγια του Χριστού ήταν: «… κουράγιο! εγώ τον νικήσει τον κόσμο», εννοούσε: για χάρη μας.
ΜΑ! ΘΑ ΜΟΥ ΠΕΙΤΕ: Η ΖΩΗ …ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΙΚΕΣ! Δίκιο έχετε! Γι’ αυτό, η «Κατά Χριστόν» ζωή, δεν προτείνεται ως παραμυθένια ζωή, δεν είναι ψευδαίσθηση. Μας διδάσκει να αγωνιζόμαστε, να παλεύουμε, να ματώνουμε νά πέφτουμε και να σηκωνόμαστε, διαρκώς, Ο κανόνας της «κατά Χριστόν» ζωής, είναι ένας και μοναδικός: να μην μένουμε πεσμένοι αλλά να σηκωνόμαστε όρθιοι και να ξανασυνεχίζουμε, Βεβαιωμένοι απόλυτα, ότι σε όλη αυτήν την πορεία δεν θα είμαστε μόνοι μας, θα έχουμε συντροφιά μας τον Χριστό. Γι’ αυτό λέγεται ζωή «κατά Χριστόν».
ΤΙ ΔΙΑΦΕΡΕΙ Η ΖΩΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΑΣ, ΤΗΝ «ΚΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΖΩΗ»;
Mα! ακριβώς σ’ αυτό. Και οι άλλοι άνθρωποι αγωνίζονται, παλεύουν, ματώνουν, πέφτουν και σηκώνονται όμως μόνοι τους, χωρίς τον Χριστό! Αυτό το «μαζί με τον Χριστό» ή «χωρίς τον Χριστό» είναι η ειδοποιός διαφορά του άνθρώπου με τα άλλα έμβια όντα, που κι εκείνα τρώνε, πίνουν, αναπαράγονται και ψοφούν. Κι εκείνα πλάσματα του Θεού είναι, αισθάνονται, αγαπούν ενστικτωδώς, θυμούνται, θλίβονται όμως ο Χριστός σ’ εμάς, έδωσε όχι μόνο αυτήν, την στοιχειώδη ζωή, έδωσε, κατά πώς μας είπε: «… και περισσσόν ζωής».
Τι θα πει «περισσόν ζωής»; Σε τι συνίσταται αυτό το «παραπάνω από Ζωή»; Σημαίνει το δώρο που μας δόθηκε από τον Θεό να διαχειριζόμαστε εμείς οι ίδιοι την ζωή μας με δύο τρόπους: με υπευθυνότητα και με ελευθερία.
Τι θα πουν αυτά τα δύο;
Διαχειρίζομαι την ζωή μου υπεύθυνα, σημαίνει ότι δεν καταργώ την λογική μου. Ελέγχω τα αισθήματά μου και δεν εγκαταλείπω τις υποχρεώσεις μου. Έτσι, ο καθένας μας αποφασίζει, ρυθμίζει, τροποποιεί, βελτιώνει, προσαρμόζει λογικά τις πράξεις του και τις σκέψεις του σε δυναμική συνεργασία με τα δεδομένα της εποχής μας, με την οικογένειά μας, με τον πνευματικό μας κ.ο.κ Διαχειρίζομαι την ζωή μου ελεύθερα, σημαίνει ότι μελετώ, ρωτώ, μαθαίνω από την πείρα των άλλων και την δική μου εμπειρία, παίρνω γνώμες πολλών, αλλά στο τέλος αποκρυσταλλώνω δική μου άποψη και ελεύθερα την ακολουθώ, χωρίς να μου την επιβάλλει κανένας άλλος άνθρωπος ή καμμιά ανάγκη. Η άποψή μου αυτή, δεν σημαίνει ότι είναι αλάνθαστη, όμως είναι η…δική μου! Αν κάποτε διαπιστώσω ότι η άποψή μου υπήρξε λαθεμένη, τότε πάλι ελεύθερα την αλλάζω. Μπορεί στο μεταξύ να πόνεσα, όμως ο πόνος αυτός είναι εμπειρία, μεγάλος πλούτος. Όταν λοιπόν, λέμε ότι ένας άνθρωπος αποφασίζει να ζήσει «κατά Χριστόν», αυτό σημαίνει ότι αποφασίζει να δημιουργήσει υπεύθυνη και ελεύθερη σχέση με το Χριστό.
Το λέω συχνά και το επαναλαμβάνω επειδή το θεωρώ απαραίτητο, ότι στην Εκκλησία δεν ερχόμαστε για να κατανοήσουμε μια έννοια, αλλά ερχόμαστε για να δημιουργήσουμε μια σχέση. Κατά την οικοδόμηση αυτής της σχέσεως χρειάζεται να συμπεριφερθούμε υπεύθυνα και ελεύθερα.
Εδώ χρειάζεται να ανοίξω μια παρένθεση:
(Η «κατά Χριστόν» ζωή δεν είναι ένας και στερεότυπος τρόπος ζωής. Σύμφωνα με το θέλημα του Θεού έζησαν βασιλείς, στρατηγοί, σοφοί, άγράμματοι, οικογενειάρχες, μοναχοί, κληρικοί, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, άλλοι σε βούρκο αμαρτωλότητος, άλλοι σε παρθενία και αγνότητα, σε παλάτια, σε πόλεις, σε σκήτες, σε ερήμους, σε ελεύθερα πολιτεύματα, σε σκλαβιές, σε μαρτύρια κλπ. Όλοι αυτοί έζησαν «κατά Χριστόν», όμως, με διαφορετικό τρόπο και καθένας τους, οικοδόμησαν ξεχωριστή σχέση μαζί Του, τήρησαν το θέλημά Του, ή Έκκλησία τους ανακήρυξε αγίους της και μας τους προβάλει σαν παραδείγματα).
Οπότε, ποιανού την σχέση με το Χριστό να μιμηθουμε; Ποιον από τους παραπάνω θα αντιγράψουμε; Με ποιόν απ’ όλους θα ταυτιστεί ο καθένας μας;
Εδώ χρειάζεται να αναπτύξουμε την υπευθυνότητα και την ελευθερία που προανέφερα. Οι ζωές των άλλων, των όποιωνδήποτε άλλων, δεν αντιγράφονται. Δεν μπορούμε να μιμηθούμε τις πράξεις τους. Αν το προσπαθήσουμε, θα πελαγοδρομήσουμε και θα μπερδευτούμε. Θα κλονιστούμε συθέμελα και τότε θα ρθει ο πονηρός και θα μας ρίξει στην αμφιβολία, στην απόγνωση, μέχρι και στην απιστία. Όμως, υπάρχει κι άλλος σοβαρός κίνδυνος: όταν νομίσουμε ότι μιμούμεθα επαρκώς τις ζωές κάποιων αγίων της πίστεώς μας, που έζησαν την «κατά Χριστόν» ζωή, τότε κινδυνεύουμε να ρθει πάλι ο πονηρός και να μας ρίξει στην υπερηφάνεια και στην έπαρση, για το τάχα κατόρθωμά μας. Και ξέρουμε καλά, οι χριστιανοί, ότι η υπερηφάνεια είναι εωσφορική αμαρτία. Λοιπόν, τι θα κάνουμε;
Νά! τι θα κάνουμε. Πρώτα-πρώτα θα μάθουμε καλά και υπεύθυνα το θέλημα του Θεού. Όχι, εξ ακοής, ούτε από τις κινηματογραφικές ταινίες της Μεγ. Έβδομάδος, αλλά από την Αγία Γραφή, την Καινή Διαθήκη. Έπειτα θα βρούμε στους βίους των Αγίων, πώς βιώθηκε το θέλημα του Θεού σε διαφορετικές εποχές, από διαφόρους χριστιανούς. Η Αγία Γραφή, από την μια και πως την έζησαν διαχρονικά οι χριστιανοί, από την άλλη, έτσι θα καταλάβουμε την τεράστια δυναμική της ιεράς μας Παραδόσεως. Μέσα σ’ αυτήν την ιερά μας Παράδοση αναπνέουμε κι εμείς, σήμερα. Οπότε θα προσαρμόσουμε την «κατά Χριστόν» ζωή στα μέτρα μας. Θα σκεφθώ λογικά και ελεύθερα: τι μπορώ να κάνω εγώ, από όση ποικιλία παραδειγμάτων μου δίνει η Εκκλησία; Τί ταιριάζει στην εποχή μου; Τι αρμόζει στο χαρακτήρα μου; Πόσες είναι οι αντοχές μου; Τι δέχεται η οικογένειά μου; Όμως, προσοχή: στην προσπάθειά μου αυτή δεν θα αυτενεργήσω, ούτε θα αυθαιρετήσω, επειδή τότε, θα βγω έξω από την ιερά μας Παράδοση. Θα κόψω άνθη μέσα από τον κήπο της Παραδόσεώς μας, αλλά με υπευθυνότητα επιλογής και ελευθερία και σε σχέση πάντα και πνευματική εξάρτηση με τον Πνευματικό Οδηγό μου, τον Πνευματικό Πατέρα μου που δεν είναι απλά ο κάδος που ρίχνω τις αμαρτίες μου αλλά ο οδηγός στην εν Χριστώ Ζωή και αγιασμό μου.
Ένας σοφός άγιος, έλεγε: «όλες οι πράξεις των αγίων είναι αξιοθαύμαστες, αλλά δεν είναι όλες αξιομίμητες». Εμείς, δεν ζούμε στις Κατακόμβες, ούτε στα βυζαντινά χρόνια, ούτε στα αγιορείτικα μοναστήρια, ούτε στην τουρκοκρατία, Η εποχή μας απομακρύνθηκε από τις αρετές, δεν προβάλει την τιμιότητα, περιφρονεί την αγιότητα, μάλλον κάνει και κάτι χειρότερο: εκτροχιάζει την αγιότητα σε προγνωστικό καζαμία και παράλογη θαυματουργία διαιτιτικά και γυμανστικά αποτελέσματα τύπου γιόγκα και διαλογισμών. !
Οπότε είναι εξάπαντος ανάγκη, την διδασκαλία της Εκκλησίας μας, την εμπειρία των αγίων μας και την ποικιλότροπη «κατά Χριστόν» ζωή, να τα προσαρμόσουμε στην δική μας εποχή και στην δική μας ζωή με υπευθυνότητα και ελευθερία.
Τί θέλω να πώ:
Είπαμε ότι η Μεγ. Τεσσαρακοστή είναι η διαδικασία που θα μας οδηγήσει σε συνάντηση με τον Αναστημένο Κύριο. Η διαδικασία αυτή προβλέπει νηστεία, εγκράτεια, ελεημοσύνη, προσευχή και μελέτη Καινής Διαθήκης. Στόχος μας ποιός είναι; είπαμε να διορθώσουμε την συμπεριφορά μας, να βελτιώσουμε τον χαρακτήρα μας, να καθαρίσουμε τον νου μας. Οπότε τι θα κάνουμε; Εδώ χρειαζόμαστε την βοήθεια του Πνευματικού Πατρός Διδασκάλου και Ιατρού στην πνευματική μας ζωή και πορεία.
Θα αντλήσουμε από την ιερά μας Παράδοση ό,τι μας βοηθάει, ό,τι μας ταιριάζει, ό,τι μας εξυπηρετεί προκειμένου να πετύχουμε τον στόχο μας ακολουθώντας τον βηματισμό της Μεγ. Τεσσαρακοστής, σήμερα. Όχι υπερβολές, όχι ακρότητες, όχι αντιγραφές, αλλά δημιουργικές συνθέσεις, Όχι αυθαιρεσίες, ούτε πειραματισμούς, αλλά από τον πλούτο της Παραδόσεώς μας. Με σύνεση, με σοβαρότητα, με υπευθυνότητα, με ελευθερία,
Πόσο μπορώ να νηστεύσω κι από τι; πόσο είναι εφικτό να εγκρατευθεί το ζευγάρι;
πόσο μπορώ να προσευχηθώ και πώς; ποιά ιερά μας Κείμενα μπορώ να μελετήσω και με ποιόν τρόπο; Στη συνέχεια, πώς μπορώ να διορθώσω την συμπεριφορά μου; Πώς μπορώ να βελτιώσω τον χαρακτήρα μου, πώς μπορώ να καθαρίσω τον νου μου; Δηλ. πώς μπορώ να αρχίσω να ζω «κατά Χριστόν». Τι σημαίνει να ζήσω «κατά Χριστόν»; Σημαίνει να συζήσω με τον Χριστό, αυτό σημαίνει! Κι όταν οι άνθρωποι αρχίσουμε να συζούμε με το Χριστό, τότε Εκείνος έρχεται και κατασκηνώνει μέσα μας και αρχίζει την διαδικασία της θεώσεώς μας, Επιμένω, μην ξεχνάμε! όλα αυτά τα εκτελούμε με υπευθυνότητα και ελευθερία. Και γιατί επιμένω σε αυτό με υπευθυνότητα και ελευθερία ; Επειδή, πολλές φορές ζούμε τόσο λαθεμένα την «κατά Χριστόν» ζωή μας, που μας δημιουργείται η εντύπωση ότι κάνουμε αγγαρεία.
Νομίζουμε ότι ο Θεός θέλει να στερούμαστε κι όταν στερούμαστε ικανοποιείται. Νομίζουμε ότι η Εκκλησία εφευρίσκει εξιλεωτικές ποινές για τα παιδιά της. Ότι τάχα, υπάρχει στην πίστη μας ένας μακρύς κατάλογος με «μη», που οφείλουμε να αποφεύγουμε. Κι ένας τεράστιος κατάλογος με «πρέπει», που χρωστάμε να εκπληρώνουμε. Και όλα αυτά, χωρίς λογική και χωρίς κανένα δικαίωμα ελεύθερης επιλογής. Έ! λοιπόν, σας το λέω απερίφραστα, ότι αυτά δεν είναι η «κατά Χριστόν» ζωή. Η «κατά Χριστόν» ζωή δεν είναι αγγαρεία. Ό Θεός δεν θέλει να στερούμαστε, δεν ικανοποιείται όταν υποφέρουμε. Η Εκκλησία δεν έχει ποινές Στην Πίστη μας δεν υπάρχουν «μή», δεν υπάρχουν «πρέπει». Φοβάμαι, ότι τώρα, κάποιοι από σας θα μου πείτε: την ψυχή μας έβγαλες! Θα μας πεις, τελικά, τι είναι η «κατά Χριστόν» ζωή;
Αγαπητοί μου, Πατέρες, αδελφοί και αδελφές μου, Ζωή «κατά Χριστόν» είναι ό,τι φέρνει χαρά στον άνθρωπο! Ο Χριστός επέμενε και το επανέλαβε πολλές φορές το βράδυ της Μεγ. Πέμπτης, λίγο πριν παραδοθεί στους σταυρωτές του: «Σας αφήνω την χαρά μου, …εγώ ήρθα για να χαίρεσθε, με τέτοια χαρά και τόση χαρά, που κανείς ποτέ δεν θα μπορεί να σας την πάρει».
Τι είδους χαρά εννοούσε ο Κύριός μας;
Και που την είχε Εκείνος την χαρά, λίγες ώρες πριν την σταύρωση του, την οποία μάλιστα προγνώριζε ότι θα συμβεί;
Κάθε χαρά, είναι «κατά Χριστόν»;
Υπάρχει χαρά μακρυά από τον Χριστό;
Αυτά είναι αδυσώπητα ερωτήματα που χρειάζεται ν’ απαντηθούν. Πρώτα ν’ αποφύγουμε μια παρεξήγηση: υπάρχει, άραγε, χαρά στην αμαρτία;
Είπα ότι ζωή «κατά Χριστόν» είναι οτιδήποτε φέρνει χαρά στον άνθρωπο.
Μπορεί, λοιπόν, κάποιος να πει, ‘ εγώ χαίρομαι που άμαρτάνω’; Σας απαντώ κατηγορηματικά: όχι! Δεν ακούστηκε ποτέ άνθρωπος να λέει χάρηκα στη ζωή μου που αμάρτανα’, ποτέ! Αντίθετα, πολλοί είπαν ‘άδικα χαράμισα χρόνια βουτηγμένος σε αμαρτίες’. Ξέρετε γιατί επειδή, η αμαρτία ποτέ δεν φέρνει χαρά, αληθινή χαρά στον άνθρωπο. Χαίρεται, με τις αμαρτίες του, έστω για λίγο, ξέρετε ποιός, αυτός, που ποτέ δεν βίωσε την μοναδικά εξαιρετική νίκη, που είναι η νίκη κατά της αμαρτίας. Όποιος νοιώσει αυτή την νίκη, δεν ξαναγυρίζει ποτέ στην αμαρτία του.
Να σας πω ένα παρεμφερές παράδειγμα: οι άνθρωποι ..ζούμε! όταν λέμε ότι ζούμε, εννοούμε ότι χτυπάει η καρδιά μας και τρέχει το αίμα στις φλέβες μας: όμως, η Αγία Γραφή λέει το αντίθετο, ότι δεν ζούμε όλοι. Πολλοί «νομίζουν ότι ζούν, όμως στ’ αλήθεια είναι νεκροί». Όταν η Εκκλησία λέει ζω εννοεί: γνωρίζω που βρισκόμουν πριν γεννηθώ, γιατί γεννήθηκα, γιατί υπάρχω, ποιος είναι ο ρόλος μου στην ζωή και τι θα συμβεί στο τέλος μου. Όλα αυτά τα αμείλικτα ερωτήματα βρίσκουν τις απαντήσεις τους μέσα στο αναπόφευκτο γεγονός της Αναστάσεως, Όποιος δεν πιστεύει στην Ανάσταση, η ζωή του δεν έχει προοπτική. Ζωή χωρίς προοπτική δεν έχει αξία, οπότε δεν έχει και νόημα ύπαρξης.
Το ίδιο συμβαίνει και με την αμαρτία: συνεχίζει να αμαρτάνει όποιος δεν αντικατέστησε την αμαρτία με καθαρότητα του νου, των πράξεων και των προθέσεών του. Οι άνθρωποι είμαστε «εκ της φύσεώς μας» πλασμένοι για το καλό, για το καθαρό, για το όμορφο. Ή άμαρτία είναι «παρά φύσιν» κατάσταση, μάς βλάφτει, μάς αμαυρώνει, μάς άλαφιάζει, μας πονάει και μας κακογερνάει.
Λοιπόν, γιατί νηστεύουμε;
Γιατί έγκρατεύονται τα ζευγάρια;
Γιατί διορθώνουμε το χαρακτήρα μας;
Γιατί βελτιώνουμε την συμπεριφορά μας;
Γιατί προσπαθούμε να καθαρίσουμε τον νου μας;
Μά! για την δική μας …«πνευματική ευζωία». Μας τα συστήνει ο Χριστός επειδή θέλει να επιστρέψουμε στην παραδείσια κατάστασή μας, όπου η καλωσύνη, η ευπρέπεια, ή αρετή, ή άγιότητα ήταν φυσικά μας ιδιώματα. Μάς τα προτείνει η Εκκλησία για να καταλάβουμε ότι αξίζουμε περισσότερο από τις απαιτήσεις μας. Για να μην μας ρίχνουν χαμηλά τα πάθη μας, για να μην μας σέρνουν οι ορέξεις μας, τα νεύρα μας, οι εγωϊσμοί μας και οι αδυναμίες μας, Στερούμαστε από μόνοι μας ότιδήποτε μας σκλαβώνει, ώστε να σταθούμε ψηλότερα απ’ αυτό. Για ν’ αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση, δυναμισμό, αντοχή, επιβολή στον εαυτό μας και τελικά, για να νικήσουμε την ζωή. Δεν μας τα επιβάλλει ο Θεός, δεν μας τα ορίζει στανικά ή Εκκλησία, μόνοι μας ξέρουμε που πάσχουμε και γυρεύουμε το ανάλογο αντίδοτο. Όχι αυθαίρετα φάρμακα ούτε αμφίβολα βοτάνια, αλλά μέσα από την ιερά μας Παράδοση, σύμφωνα με όσα μας φανέρωσε το Ευαγγέλιο.
Έτσι η «κατά Χριστόν» ζωή, φέρνει χαρά, ομορφιά, αυτοπεποίθηση, δυναμισμό και ρεαλισμό. Δίνει παρρησία, όχι άγχος: πατάει στέρεα- όχι σε ψευδαισθήσεις. Η «κατά Χριστόν» ζωή είναι ταπεινή, οπότε διώχνει τους φαρισαϊσμούς» είναι αληθινή, οπότε ελευθερώνει από ενοχές- έχει παρρησία, δεν είναι δειλή, εκπέμπει σοβαρότητα και υγιές φρόνημα, όχι αρρωστημένες θρησκοληψίες, γεροντισμούς και ανυποληψίες.
Στην «κατά Χριστόν» ζωή δεν με υποκαθιστά ό Χριστός, δεν εξαφανίζει ο Πνευματικός μου Πατέρας και οδηγός την προσωπικότητά μου, δεν με εξουθενώνει με ποινές ή Εκκλησία. Εγώ αποφασίζω να ζήσω «κατά Χριστόν», εγώ αποφασίζω να Τον προσκαλέσω όποτε θέλω στη ζωή μου και να Τον κρατήσω κοντά μου όσο θέλω. Δεν μου επιβάλλεται τίποτε. Καμμιά στέρηση, κανένα «πρέπει», κανένα «μή». Δεν μου ζητά τίποτε ο Θεός, παρά μόνο τις αμαρτίες μου για να τις διαγράψει, ώστε, χωρίς τύψεις να συνεχίσω ελεύθερα, λογικά και με αξιοπρέπεια την ζωή μου. Μόνος μου αποφασίζω να στερηθώ τις αμαρτίες μου, τα πάθη μου, τις αδυναμίες μου, τα λάθη μου, επειδή έχω πεισθεί ότι αυτά μου στερούν την χαρά από την ζωή μου.
Μόνος μου εμπιστεύομαι τον Χριστό και καταθέτω στα χέρια του τον κακό μου εαυτό, για να με αλλάξει, να με διορθώσει, να φωτίσει με το φως Του την ζωή μου. Είπα: «μόνος μου …καταθέτω στα χέρια του τον εαυτό μου…» ναι! καλά το είπα, όπως ακριβώς καταθέτω τα χρήματά μου σ’ όποια Τράπεζα μου δίνει μεγαλύτερο επιτόκιο! Δική μου είναι η απόφαση να ζήσω «κατά Χριστόν», λογική και ελεύθερη επιλογή μου. Όπότε η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή που από απόψε μπάινουμε δεν είναι στέρηση, δεν είναι υποχρέωση, μία μοναδική και ανεπανάληπτη ευκαιρία είναι, το συμφέρον μου είναι. Επιδίωξη είναι, ζητώ εγώ ο ίδιος να με πάρει ο Χριστός στην αγκαλιά Του, επειδή ξέρω καλά, έχω πεισθεί απόλυτα ότι χέρια του Θεού, είναι χέρια καλά. Τα μόνα καλά και τρυφερά χέρια.
Τότε, και μόνο τότε αυτός ο τεσσαρακοστιανός βηματισμός μου δεν βαστάει μόνο όσο η Σαρακοστή, διαρκεί όλο το χρόνο. Αλλά γίνεται μόνιμος τρόπος ζωής μου. Και είναι η δική μου, ή προσωπική «κατά Χριστόν» ζωή. Και είναι τόσο όμορφη ζωή. Επειδή, τότε είναι που ο άνθρωπος αποκτά μοναδική και προσωπική σχέση με τον Θεό. Συζεί μαζί Του. Κάθε φορά ρωτά: «αυτό που επιθυμώ, το θέλεις, Θεέ μου; αν ναι’, το πράττω. Άν αυτό που επιθυμώ δεν το θέλεις, εμπιστεύομαι την κρίση σου, ας γίνει το θέλημά Σου».
Όδηγώντας το αυτοκίνητο, περπατώντας στο δρόμο, κολυμπώντας στη θάλασσα, η γονατιστός ή ξαπλωμένος, προσεύχομαι: «ευχαριστώ Θεέ μου για όσα μου δίνεις και για όσα, από αγάπη, μου στερείς, …φανέρωσέ μου το θέλημά Σου, …δός μου εσύ την δύναμη να το εφαρμόσω, μόνος μου δεν τα καταφέρνω, προσπάθησα, το …ξέρεις»!
Αυτό σημαίνει «ζω συνεταιρικά» με το Χριστό, με εμπιστοσύνη και σιγουριά. Δέν Του λέω: «γιατί σε μένα, Θεέ μου»! αλλά λέω: «καλύτερα σε μένα, που Σε ξέρω και σ’ αγαπώ, αν το έδινες σε άλλον, μπορεί να μην το άντεχε». Δεν Του λέω: «πάρε το σταυρό μου»! αλλά λέω: «δυνάμωσε την πλάτη μου και τα μπράτσα μου για να τον σηκώσω…».
Έτσι οι άνθρωποι γινόμαστε ανθεκτικοί, όχι ψεύτικοι! Χαιρόμαστε την ζωή μας, όσο κι αν μας πονάει, την απολαμβάνουμε με ήττες και νίκες. Δεν ευτελίζουμε την προσωπικότητά μας, επειδή την χτίζουμε διαρκώς. Δεν τεμπελιάζουμε. Τα χέρια μας, την ημέρα δουλεύουν ακατάπαυστα και την νύχτα υψώνονται στον ουρανό, Είπα, «υψώνονται…» άρα λοιπόν, σ’ αυτόν τον βηματισμό της «κατά Χριστόν» ζωής, δεν είμαστε μόνοι. Τραγικό να ζει κανείς χωρίς Θεό. Ούτε την χαρά του ξέρει ν’ απολαύσει, μόνος, αλλά ούτε και τις δυσκολίες του μπορεί να σηκώσει, μονάχος, Στην «κατά Χριστόν» ζωή δεν είμαστε μόνοι, ποτέ. Προπονητής, αθλητικός γιατρός, σύντροφος, συνοδοιπόρος, συνεργός και συναθλητής είναι ο ίδιος ο Χριστός, μέσω της λειτουργικής και μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας, έτσι όπως αυτή εντείνεται στην περίοδο της Μεγ. Τεσσαρακοστής.
Λειτουργίες «τετελειωμένες», Λειτουργίες προηγιασμένες, Χαιρετισμοί, Μεγάλα Απόδειπνα, καρδιακή ευχή με το κομποσχοίνι (δεν είναι μόνο φυλαχτό στον καρπό), περισσότερη ποιοτικά προσευχή, λίγες μετάνοιες, καθαρή εξομολόγηση, ευχέλαιο, αρκετή μελέτη της Αγίας Γραφής, ανάγνωση των βίων των αγίων μας, ψυχωφέλιμα βιβλία πνευματικού περιεχομένου με την υπόδειξη του Πνευματικού κ.ά., περιορισμένη και ανάλογα με τις σωματικές ανάγκες μου τροφή, τι είναι όλα αυτά; βήματα είναι, της «κατά Χριστόν» ζωής, που όμορφαίνουν την περίοδο αυτή της Μεγ. Τεσσαρακοστή της ζωής μας και μας οδηγούν στο τέλος της Μεγ. Εβδομάδος, για να συναντήσουμε εκεί «τον εραστή της ψυχής μας» τον Αναστημένο Κύριό μας,
Είπα, «εραστή της ψυχής μας…»! Θα μου πείτε, τώρα, τί ξέρει η εποχή μας από έρωτα και αγάπη; Δεν μιλώ για τον έρωτα και την αγάπη που τα συναντάμε στο δρόμο, που ντρεπόμαστε όταν τα βλέπουμε κάθε στιγμή και σε κάθε τηλεοπτική ταινία στην τηλεόραση και που κλαίμε όταν τα διαβάζουμε κουρελιασμένα στά διαζύγια. Όμως, αυτό το θέμα θα το θίξουμε σε άλλη ευκαιρία. Τότε, λοιπόν, μόνο όταν συναντήσουμε «τον εραστή της ψυχής μας», μόνο τότε μαλακώνει η καρδιά μας, κατανύσσεται η ψυχή μας, γαληνεύει η σκέψη μας, συμφιλιωνόμαστε με τους συνανθρώπους μας, αγαπάμε τους δικούς μας, κλείνουμε το μάτι στους εχθρούς μας, ερμηνεύουμε όλα όσα μας συμβαίνουν (είτε καλά είτε κακά), τα προσπερνάμε όλα, δεν φοβόμαστε τίποτε, όμορφαίνει ο κόσμος γύρω μας, χαιρόμαστε τα πάντα, διαφεντεύουμε την ζωή με τα χέρια μας, αισθανόμαστε φίλοι του Χριστού, «οικείοι» του Θεού και κληρονόμοι της βασιλείας Του. Αυτή είναι η «κατά Χριστόν» ζωή, αγαπητοί μου.
Κάτι ξέχασα…! Δεν είπα τίποτε για την κόλαση! Μά! τι να πω; την κόλαση την ζούμε κάθε μέρα, από εδώ ακόμα. Μια απλή περιήγηση στα δελτία ειδήσεων φανερώνει την κόλαση στην οποία ήδη ζούμε. Η Εκκλησία μιλάει για παράδεισο, για ζωή, για χαρά, για Χριστό. Έλεγε ένας πονεμένος σοφός, άγιος άνθρωπος: «αν μου έλεγαν ότι ο Χριστός είναι έξω από τον παράδεισο, θα προτιμούσα να πάω στο Χριστό κι όχι στον παράδεισο». Και κατέληγε: «Κύριε, κι αν δεν υπήρχε παράδεισος θα σ’ αγαπούσα κι αν δεν υπήρχε κόλαση θα σε λογάριαζα». Όμως, να σας πω κάτι και για την κόλαση, Ξέρετε τι είναι κόλαση; Κόλαση είναι η έλλειψη κοινωνίας με το Χριστό.
Ή «κατά Χριστόν» ζωή, όπως σας την περιέγραψα, χωρίς Θεία Κοινωνία δεν ευδοκιμεί. Όσα σας είπα, είναι τα δικά μας βήματα προς τον Χριστό. Ή θεία Κοινωνία είναι ο ίδιος ο Χριστός που έρχεται σαν φως για να φωτίσει το βαθύ και σκοτεινό χάος μέσα μας. Ζωή «κατά Χριστόν» είναι το μπόλιασμα της ζωής μας στην ζωή του. Χωρίς αυτό το μπόλιασμα μένουμε αγριόδενδρα, χωρίς καρπούς, Χωρίς θεία Κοινωνία ή σχέση μας μαζί Του είναι σχέση φιλοσοφική, θεωρητική… και η αγάπη μας προς Εκείνον είναι αγάπη …πλατωνική, ενώ με την θεία Κοινωνία… γίνεται ερωτική, πραγματική, ζωντανή, ζεστή.
Εδώ έρχεται τρομαγμένος, πανικόβλητος ο πονηρός, να μας ψιθυρίσει το έσχατο ψέμμα του: Mα! είσαι άξιος για να κοινωνήσεις; Θα πας τώρα με αυτή την κατάσταση του κορονοϊού να κοινωνήσεις και αν κολλήσεις; Μακριά-μακριά φυλλάξου μακριά.
Ψέμματα σατανικά, «παγίδες λιμοκτόνες»! Ταπείνωση μας χρειάζεται και λογική συναίσθηση! Γιατί, ποιός είναι άξιος; Μήπως εμείς που τελούμε την αναίμακτη Θυσία την Θ. Λειτουργία και σας κοινωνάμε είμαστε περισσότερο άξιοι από εσάς , Ταπείνωση μας χρειάζεται και λογική συναίσθηση και συνείδηση να διακρίνουμε τι είναι αυτό που κοινωνώ και τι σχέση μπορεί να έχει με τα μικροβίων και τον θάνατο η πηγή της ζωής αυτός ο Χριστός εντός του Αγ. Ποτηριού και της Αγ. Λαβίδος.
Αγαπητοί μου, Πατέρες, αδελφοί και αδελφές μου.
Ο Θεός μάς έπλασε, όμως δεν του έχουμε καμμιά υποχρέωση γι’ αυτό. Ό Χριστός σταυρώθηκε για μας, όμως ποτέ δεν μας ζήτησε ευθύνες γι’ αυτό. Μετά στην Ανάστασή Του επέμενε συνεχώς «χαίρετε… πάλι θα σας το πω, να χαίρεσθε». Καταλαβαίνετε, αδελφοί; Νηστεύουμε, έγκρατευόμαστε, καλλιεργούμε τον εαυτό μας, διορθώνουμε τον χαρακτήρα μας κ.ά. όχι επειδή αυτιά είναι αναγκαίες υποχρεώσεις μας και απαραίτητα καθήκοντα απέναντι στο Θεό. Οι κρίνουμε, όσα στερούμαστε, όσα προσφέρουμε στο Θεό, είναι ευκαιρίες που ωφελούν το δικό μας συμφέρον. Δεν μας έπλασε από κάποια ανάγκη του, ο Θεός. Δεν ωφελήθηκε ο Χριστός με την σταύρωσή Του. Από αγάπη για μας, έγιναν όλα.
Η Μεγ. Τεσσαρακοστή μας υποδεικνύει το όφελός μας.
Βήμα-βήμα μας οδηγεί στον Αναστημένο Κύριο, που μας πήρε στην πλάτη Του καί μάς κουβαλάει για να μάς ξεκουράσει «ελάτε σε μένα οι κουρασμένοι και οι βαρυφορτωμένοι κι εγώ θα σας ξεκουράσω», μας είπε. Η ζωή δεν είναι κούραση, η αμαρτία είναι. Τα προβλήματα και οι στενοχώριες δεν είναι ανυπέρβλητα, η απελπισία μας είναι. Η Μεγ. Τεσσαρακοστή μας φέρνει νίκες, μας προτείνει λύσεις, μάς ελευθερώνει από σκλαβιές, μάς διώχνει τις ψευδαισθήσεις, μάς φέρνει στα συγκαλά μας, μας φέρνει χαρά.
Και η μεγαλύτερη χαρά, είναι η διαρκής παρουσία του Χριστού στην ζωή μας. Στην ζωή μας, που δυστυχώς κάποτε την συνηθίζουμε μίζερη, τραγική και απέλπιδα, επειδή, ούτε το χωράει ο νους μας, ότι ο Χριστός, ακόμα και σ’ εκείνη την κατάντια μας, δεν μας εγκαταλείπει.
Τότε, μά! ακριβώς τότε, αν ακούσει από το στόμα μας έστω κι έναν ψίθυρο μετανοίας, αν αφουγκραστεί στην καρδιά μας έστω κι ένα θρόισμα ελπίδας, αν δει στο πρόσωπό μας έστω κι ένα δάκρυ εμπιστοσύνης, σ’ Εκείνον λοιπόν, τότε, από το ύψος του ουρανού Του ο Χριστός, εξακοντίζεται σαν αστραπή, εκτινάσσεται σάν βολίδα, σχίζει το σύμπαν κι έρχεται να μας βρεί. Σ’ όποιο βούρκο κι αν καθόμαστε, σ’ όποια σκοτάδια κι αν περπατάμε, έρχεται δίπλα μας, χωρίς θόρυβο, σιωπηλός χωρίς κουβέντες, κάθεται κοντά μας να μας συντροφεύσει, να μας κάνει παρέα, να μας πει «εδώ είμαι, μη φοβάσαι».
Περιμένει, περιμένει ο μεγάλος Ζητιάνος της ευχής μας αποφασίσουμε εμείς. Να αποφασίσουμε, πότε θα του πούμε «πάμε Κύριε». Και τότε, όταν πούμε «πάμε Κύριε», μας αρπάζει στην αγκαλιά του και σαν σφεντόνα μας επιστρέφει στη Βασιλεία Του. Ξέρετε γιατί; Για να μας την χαρίσει επειδή κάποτε μας ονόμασε κληρονόμους Του.
Μπροστά σ’ αυτήν την Μεγ. Τεσσαρακοστή, που ανοίγεται με τον απόψιν Κατανυκτικό εσπερινό μπροστά μας, συγχωρέστε με σας παρακαλώ, Ιερείς τον αδελφό σας, αδελφοί και αδελφές τον Πνευματικό σας, ας άνθρωπο και συνάνθρωπό σας και εύχομαι, ευλογώ και σας συγχωρώ όλους σας- ανεξαιρέτως.
Ας συγχωρεθούμε μεταξύ μας για να μας συγχωρέσει όλους, ο καλός Θεός
Αμήν.