ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
†Αρχιμ. Σπυρίδωνος Κατραμάδου
Φθάσαμε στο κατώφλι της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος αφού διαπλεύσαμε το πέλαγος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Από απόψε θα δούμε τον Χριστό, τον Νυμφίο της Εκκλησίας, ημίγυμνο, με ακάνθινο στεφάνι στο κεφάλι και καλάμι περιπαιχτικό στα χέρια. Θα κατανοήσουμε με πόση ταπείνωση μας πλησιάζει ο Θεός, όχι «μετά δυνάμεως και δόξης πολλής». Θα Τον παρακαλέσουμε και θα ευχηθούμε να μας βρει σε εγρήγορση. Απομένει να βιώσουμε τα Σεπτά Πάθη Του τις επόμενες ημέρες, ώστε να αξιωθούμε την ζήσουμε και την Ανάστασή Του, την ερχομένη Κυριακή του Πάσχα.
Όλα αυτά τα γεγονότα, η Αγία μας Εκκλησία δεν τα γιορτάζει συναισθηματικά-επιδερμικά και εξωτερικά. Δεν είναι αρκετά τα δάκρυα για να αισθανθούμε την αγάπη του Θεού μας που σταυρώθηκε με την αγκαλιά ανοιχτή, προκειμένου να ευρίσκει πάντοτε μέσα σ’ αυτήν, απάνεμο λιμάνι ο ταραγμένος βίος μας. Η Εκκλησία μας προσκαλεί και να ζήσουμε πνευματικά τα φριχτά γεγονότα των ημερών που ακολουθούν. Εξ άλλου η κατά Χριστόν ζωή δεν είναι ένας δρόμος ανθοστόλιστος και ευρύχωρος. Ναι, ο δρόμος του Χριστού είναι ανάντης-ανηφορικός, δύσκολος και τραχύς, οδηγεί όμως τελικά σε τόπους αναψυχής και σε πνευματικές ομορφιές, αφού πρώτα περάσουμε από τα μονοπάτια τα δύσκολα, με συνθήκες αντίξοες, με βάσανα και θυσίες. Έτσι ο άνθρωπος της Πίστεως καταξιώνεται ως αθλητής, έτσι ο αγωνιζόμενος χριστιανός καθίσταται άξιος του στεφάνου της νίκης που δέχεται στο τέλος. Και οι μέρες της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας που ακολουθούν δεν είναι εύκολες. Χρειάζεται να κουραστούμε για να μας αποκαλύψουν το νόημα και την σημασία τους. Να ρίξουμε τον εγωισμό μας και να τοποθετήσουμε την ύπαρξή μας στα όριά της. Όποιος έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, να ξέρει ότι αυτή είναι η μόνη ιδέα που υπάρχει στο μυαλό του και με την μεγάλη ιδέα για το εαυτό μας δεν μπορούμε να συνοδοιπορήσουμε μαζί Του. Τις ημέρες αυτές να παραδεχτούμε τα λάθη μας και να διορθώσουμε όσα γίνεται να διορθωθούν. Να πάψουμε να ρίχνουμε τις ευθύνες μας πάντοτε σε κάποιους άλλους. Να συμφιλιωθούμε με όσους στενοχωρηθήκαμε, να ζητήσουμε συγνώμη από όλους όσους βλάψαμε. Να απομακρύνουμε έτσι όπως η Εκκλησία μας διδάσκει ότι νιώθουμε ότι βαραίνουν την ψυχή μας ενώπιον του Θεού. Να συνεχίσουμε την νηστεία των τροφών και όσων πραγμάτων αγαπάμε Να περιορίσουμε τα θεάματα και τα κινητά. Σκοπός μας, να μην αφήσουμε καμιά άλλη αγάπη να υποκαταστήσει μέσα μας την αγάπη που οφείλουμε στο Θεό.
Το σημερινό Αποστολικό Ανάγνωσμα τοποθετημένο όχι τυχαία μία τετοια μεγλαή ημέρα της Εκκλησίας μας από τον Πρωτοκορυφαίο Απ. Παύλο, προς τους Χριστιανούς της Εκκλησίας των Φιλίππων, μας καλεί να προσέξουμε» Ἅ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε».
Μα συστήνει ως πρότυπο ζωής και πορείας τη δική του, του Απ. Παύλου ζωή και πορεία και αυτό ο Απόστολος δεν το κάνει από εγωισμό ή υπεροψία, το κάνει για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε μέσα από το παράδειγμα της δικής του ζωής, μίας ζωής ταυτισμένης με τη ζωή και το Ευαγγέλιο του Χριστού, πώς μπορούμε και πώς οφείλουμε και εμείς να ζήσουμε όσα μας διδάσκει η Εκκλησία μας, πώς μπορούμε να κάνουμε πράξη στη ζωή μας το κήρυγμά της Εκκλησίας. Γνωρίζει ο Απ. Παύλος ότι το Ευαγγέλιο που διδάσκει δεν είναι θεωρία αλλά ζωή, και γι᾽ αυτό θέλει να δείξει με τη ζωή και τα έργα του αυτό που μας διδάσκει
Ο ίδιος, άλλωστε, λέει ότι για τον Χριστό «ἔπαθε ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμόν, ἵνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῥ». Ο Χριστός, έπαθε, αφήνοντάς μας παράδειγμα για να ακολουθήσουμε τα ίχνη Του. Αυτό το παράδειγμα της ζωής Του που μας άφησε ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός το βλέπουμε να συνοψίζεται στην Μ. Εβδομάδα, που αρχίζει όπως είπαμε από απόψε και θα καταλήξει στη Λαμπροφόρο Ανάστασή του.
Η Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου, η Μεγάλη Εβδομάδα, αρχίζει με τη σημερινή, θριαμβευτική υποδοχή Του στα Ιεροσόλυμα, με τα «ὡσαννά» του πλήθους και τις επευφημίες, συνεχίζεται στις ώρες της αγωνίας και της προσευχής στον κήπο της Γεθσημανής, με την προδοσία και την αχαριστία του μαθητού, του Ιούδα, με το πάθος, την οδύνη του Σταυρού και τον θάνατο, και ολοκληρώνεται με την Ζωηφόρο Ανάστασή Του.
Μέσα σε μία εβδομάδα ο Χριστός μας δείχνει τον θείο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει όλα τα γεγονότα της ζωής, όλα όσα μπορούν να συμβούν στη διάρκεια μιας ανθρώπινης ζωής, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να βαδίζουμε και εμείς στη ζωή και να αντιμετωπίζουμε όσα επιτρέπει ο Θεός να ζήσουμε.
Η ανθρώπινη ζωή του καθενός μας, είναι ένα σύνολο από τιμές και θριάμβους, αλλά και ένα σύνολο από αγωνίες και πόνους, και ακόμη ένα σύνολο από δοκιμασίες και πειρασμούς, από προδοσία και αγνωμοσύνη, από οδύνη και θλίψη, όπως ακριβώς η εβδομάδα των Παθών του Κυρίου. Και μέσα σε αυτή συγκεφαλαιώνει ο Χριστός για χάρη μας όλη Του τη διδασκαλία.
Μέσα στην Εβδομάδα αυτή μας υπενθυμίζει την ταπείνωση και την απλότητα με την οποία πρέπει να αντιμετωπίζουμε την τιμή και τη δόξα των ανθρώπων, που είναι πρόσκαιρη και εφήμερη και «ὡς ἂνθος μαραίνεται», εισερχόμενος σήμερα στα Ιεροσόλυμα «ἐπί πῶλον ὄνου», και χωρίς να δείχνει να επηρεάζεται από τους αλαλαγμούς και τις επευφημίες του πλήθους των Ιουδαίων.
Μέσα στην Εβδομάδα αυτή μας δείχνει τον τρόπο της προσευχής, στην οποία πρέπει να καταφεύγουμε τις ώρες της θλίψεως και της αγωνίας, αλλά και της εγρηγόρσεως που θα πρέπει να μας χαρακτηρίζει, για να μην πέσουμε στις παγίδες του πειρασμού, όπως έκανε και ο Ίδιος και σύστηνε και στους μαθητές Του στον κήπο της Γεθσημανή.
Μέσα στην Εβδομάδα αυτή μας δείχνει την πραότητα, την υπομονή και την εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού, όταν δοκιμάζουμε την αγνωμοσύνη και την αχαριστία των ανθρώπων, όταν τους βλέπουμε να μας εγκαταλείπουν σε δύσκολες στιγμές της ζωής μας, σύμφωνα με το δικό Του παράδειγμα έναντι της προδοσίας του μαθητού Του.
Μέσα στην Εβδομάδα αυτή μας διδάσκει τη θυσιαστική αγάπη, τη συγχωρητικότητα και την υπομονή, τις οποίες θα πρέπει να δείχνουμε προς τους αδελφούς μας, με την αγάπη και την καρτερία, με την οποία ο Ίδιος θυσιάσθηκε επί του Σταυρού για τις αμαρτίες μας και συγχώρησε ακόμη και τους σταυρωτές Του.
Και όλα αυτά δεν τα υποδεικνύει απλώς ο Χριστός με τη ζωή Του ως ένα τρόπο ζωής που πρέπει να ακολουθήσουμε, τα υποδεικνύει προσφέροντάς μας την προοπτική της αναστάσεως γιατί η Μ. Εβδομάδα συγκεφαλαιώνει τη ζωή του Χριστού και ολοκληρώνεται με τη δική Του ανάσταση. Και ο Χριστός αναστήθηκε όχι για τον εαυτό Του, αλλά για να χαρίσει σε μας την Ανάσταση, την οποία μας καλεί να ζήσουμε ακολουθώντας τα ίχνη Του, «συσταυρούμενοι» και «συνανιστάμενοι» μαζί Του. Για το λόγο αυτό, ας μην μείνουμε στη σημερινή ημέρα, ας μην περιορισθούμε στα «ὡσαννά» προς τον Χριστό που εισέρχεται επί πώλον όνου και επευφημείται ως κοσμικός βασιλεύς του Ισραήλ. Ας Τον ακολουθήσουμε όπως Εκείνος επιθυμεί, βαδίζοντας τον δικό Του δρόμο όχι μόνο την Μεγάλη Εβδομάδα αλλά σε όλη τη ζωή μας, μήπως τελικά μπορέσουμε να Τον συναντήσουμε Αναστημένο την ημέρα της δικής μας αναστάσεως.
Πατέρες και Αδελφοί μου,
Αξιωνόμαστε από σήμερα, Κυριακή των Βαΐων 2022 να ζούμε τις πρώτες στιγμές της φετινής Μεγάλης Εβδομάδος. Ολόκληρος ο Ορθόδοξος Χριστιανικός κόσμος πληγωμένος με τα όσα τραγικά με τον πόλεμο του αδελφού προς αδελφό συμβαίνουν γύρω μας, θα συμμετάσχει μέσα από τραγικές συνθήκες στο γεγονός και θα κληθεί να βιώσει και πάλι το θαύμα της θυσίας και της Αναστάσεως του Κυρίου μας.
Στο γεγονός μετέχουμε όλοι, είτε το θέλουμε είτε όχι, όμως, όσοι θέλουμε να ζήσουμε το θαύμα, η Εκκλησία μας καλεί να το ζήσουμε μόνο μέσω των Ι. Μυστηρίων και των Ι. Ακολουθιών της Εκκλησίας μας.
Πιο συγκεκριμένα, η Εκκλησία μας καλεί να ζήσουμε την Ανάσταση του Χριστού μέσω του ενός και Θεοΐδρυτου Ι. Μυστηρίου της Θ. Λειτουργίας και της συνειδητής συμμετοχής στη Θ. Κοινωνία, είναι αυτό που μπορεί να μας κάνει να συζήσουμε με τον Χριστό, να πεθάνουμε μαζί Του για να αναστηθούμε μαζί Του.
Διαφορετικά και το φετινό Πάσχα θα παραμείνει, σε επίπεδα συναισθηματικά -εξωτερικά- επιδερμικά σε λίγη συγκίνηση, στη βιαστική και απρόσεκτη Θ. Κοινωνία, « άντε να τελειώνουμε και με αυτή την υποχρέωση!!!!» στα κόκκινα αυγά, στα πασχαλινά δώρα, στα ψησίματα και στην τσίκνα, που όλα αυτά έχουν την αξία τους, μόνο αν ιεραρχηθούν σωστά και δεν θα ανακαινίσει από τώρα την ύπαρξή μας, με τη «γεύση του Χριστού» και με την χαρά της παρουσίας Του, αλλά και με την βεβαιότητα της κοινής Αναστάσεως των σωμάτων μας, όταν θα ξαναρθεί «μετά δόξης, κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς» κατά το Σύμβολο της Πίστεώς μας.
Αδελφοί μου αγαπημένοι,
Ετοιμαστείτε όσο καλύτερα μπορείτε, όσο περισσότερο αντέχετε γι’ αυτή την Μεγάλη Εβδομάδα και για το φετινό Πάσχα που αξιωνόμαστε να είμαστε μέσα στην Εκκλησία μας, ας θυμηθούμε την περσινή και προπέρσινη οδυνηρή εμπειρία λόγο της πανδημίας με τους κλειστούς Ναούς.
Μην αφήσετε την φετινή Μ. Εβδομάδα να φύγει χωρίς να αξιοποιήσετε τις δωρεές που Αυτή πλούσια πνευματικά μας προσφέρει.
Σας προτρέπω και σας παρακαλώ, Μη λείψετε από τις ανεπανάληπτες Ι. Ακολουθίες της Μ. Εβδομάδας. Αν δεν μπορείτε να είστε κοντά μας το πρωί, τουλάχιστον κάθε βράδυ. Βυθιστείτε, ζήστε και ξεκουραστείτε συμψάλοντας με το Ι. Αναλόγιο μέσα στα Τροπάρια και τους Ύμνους της Μ. Εβδομάδας.
Ζήστε το τελετουργικό των ημερών αυτών. Ανακαλύψτε την χαρά του πόνου του Χριστού, την αναγκαιότητα του θανάτου και την βεβαιότητα της Αναστάσεώς μας.
Και επιτρέψτε μου, μέσα από τα μύχια της πατρικής μου καρδιάς, να σας ευχηθώ και εσείς να ευχηθείτε σε μένα και στους συν-κηρυναίους συνεργάτες μου, κάθε πνευματική κόπωση αυτές τις ημέρες που θα κάνουμε, κάθε λεπτό που θα αφιερώσουμε και δώσουμε στον Χριστό, να μας φέρει την ανάλογη αναστάσιμη ελπίδα, την μόνιμη και αληθινή χαρά και την ομορφιά του Αναστημένου Κυρίου μας κατά το φετινό Πάσχα.
Να μας ευλογεί όλους ο Θεός, εσάς και τις οικογένειές σας.
Καλή και Αγία Μ. Εβδομάδα και καλή Ανάσταση. Αμήν
†Π. Σπυρ. Κατραμάδος