+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ
ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *
Τιμιώτατοι αδελφοί Αρχιερείς, Προσφιλέστατα τέκνα εν Κυρίω,
Εορτάζει σήμερα η Αγ. Εκκλησία την κατά σάρκα Γέννηση του προαιωνίου Υιού και Λόγου του Θεού, το «ξένον και παράδοξον» μυστήριο, το «αποκεκρυμμένον από των αιώνων και των γενεών» (Κολ. α’, 26). Εν Χριστώ αποκαλύπτεται οριστικά η αλήθεια περί Θεού και περί ανθρώπου, όπως θεολογικώτατα εξηγεί ο Αγ. Κύριλλος Αλεξανδρείας: «Άνθρωποι μεν κατά φύσιν ημείς, Αυτός δε εις το παρά φύσιν δια φιλανθρωπίαν καταδραμών, γέγονεν άνθρωπος. Δούλοι Θεού κατά φύσιν ημείς ως ποιήματα, δούλος εχρημάτισε και Αυτός εις το παρά φύσιν ενεχθείς, ότε γέγονεν άνθρωπος. Αλλά και το εναντίον, Θεός κατ ουσίαν αυτός, θεοί και ημείς εις το παρά φύσιν αναβαίνοντες δια την χάριν. Άνθρωποι γαρ· Υιός κατά φύσιν αυτός, υιοί και ημείς κατά θέσιν, ως εις αδελφότητα την προς αυτόν κεκλημένοι»[1]. «Γνώσεσθε την αλήθειαν, και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς» (Ιωάν. η’, 32).
Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι «η οδός και η αλήθεια και η ξωή» (Ιωάν ιδ’ 6), είναι ο ελευθερωτής του ανθρώπου «εκ της δουλείας του αλλοτρίου». Δεν υπάρχει ζωή και ελευθερία χωρίς την Αλήθεια η εκτός της Αληθείας. Το να δίδουμε στη ζωή μας ο,τι νόημα επιθυμούμε δεν είναι ελευθερία, αλλά η σύγχρονος εκδοχή του προπατορικού αμαρτήματος, ο αυτοεγκλεισμός του ανθρώπου σε μία αυτάρκη και αυτάρεσκη αυτονομία, χωρίς αισθητήριο για την αλήθεια ως σχέση με τον Θεό και με τον συνάνθρωπο.
Τα Χριστούγεννα είναι καιρός αυτογνωσίας, κατανοήσεως της διαφοράς μεταξύ «Θεανθρώπου» και «ανθρωποθεού», συνειδητοποιήσεως της σωτηριώδους χριστιανικής διδασκαλίας: «Ουκ άνθρωπον αποθεωθέντα λέγομεν, αλλά Θεόν ενανθρωπήσαντα»[2].
Το Ευαγγελικό Μήνυμα των Χριστουγέννων συνηχεί φέτος με τα τύμπανα του πολέμου και την κλαγγή των όπλων στην Ουκρανία, η οποία υφίσταται τις δεινές συνέπειες μιας ιταμής και αδίκου εισβολής. Όλοι οι πόλεμοι είναι για μας τους Χριστιανούς αδελφοκτόνοι και εμφύλιοι, είναι, όπως διακήρυξε η Αγ. Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, 1
«απόρροια του εν τω κόσμω κακού και της αμαρτίας»[3]. Στην περίπτωση της Ουκρανίας ισχύουν τα λόγια του Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά περί των συγχρόνων του αιματηρών συγκρούσεων στην Θεσσαλονίκη μεταξύ Ορθοδόξων, «κοινήν πλουτούντων μητέρα την Ιεράν Εκκλησίαν και την ευσέβειαν, ης αρχηγός και τελειωτής Χριστός ο του Θεού γνήσιος Υιός, ος ημών ου Θεός μόνον, αλλά και αδελφός ευδόκησεν είναι, και Πατήρ»[4].
Στο πρόσωπο του Χριστού τελέσθηκε η «ανακεφαλαίωσις» των πάντων, η ανάδειξη της ενότητας του γένους των ανθρώπων και της ιερότητας του ανθρωπίνου προσώπου, η διάνοιξη της οδού προς το «καθ ομοίωσιν», και αποκαλύφθηκε η ειρήνη «η υπερέχουσα πάντα νουν» (Φιλ. δ’, 7). Ο Χριστός είναι «η ειρήνη ημών» (Εφεσ. β’, 14), και σε Αυτόν είναι αφιερωμένος ο ιστορικός και εμβληματικός Ι. Ναός της «Αγίας Ειρήνης» στην Πόλη του Μεγ. Κωνσταντίνου.
Ο Σωτήρ ημών μακαρίζει τους «ειρηνοποιούς», ότι «υιοί Θεού κληθήσονται» (Ματθ. ε’, 9), προβάλλει την ιδέαν της δικαιοσύνης και της αγάπης ακόμη και προς τους εχθρούς. Η Ορθόδοξος Εκκλησία εύχεται στη Θ. Λειτουργία «υπέρ της άνωθεν ειρήνης» και «υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου». «Την σην ειρήνην και την σην αγάπην χάρισαι ημίν, Κύριε ο Θεός ημών· πάντα γαρ απέδωκας ημίν», αιτούμεθα δοξάζοντες τον Δοτήρα παντός αγαθού κατά την Λειτουργία του Μ. Βασιλείου. Εμείς, οι οποίοι παραλάβαμε παρά του Θεού τα πάντα, οφείλουμε, ως εξόχως ευεργετηθέντες, να αγωνιζόμαστε για την ειρήνη περισσότερο από τους λοιπούς ανθρώπους, κατά το Βιβλικό: «Παντί δε ω εδόθη πολύ, πολύ και Ζητηθήσεται παρ αυτού» (Λουκ. ιβ’, 48). Με την έννοια αυτή όσα, αντιθέτως προς την αρχή αυτήν, πράττονται υπό Χριστιανών δεν βαρύνουν τον Χριστιανισμό, αλλά εκείνους οι οποίοι δρουν κατά παράβαση των θείων προσταγμάτων. Ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας, η ειρήνη μεταξύ των λαών δεν υπήρξε αυτονόητος κατάσταση, αλλά ήταν παντού και πάντοτε αποτέλεσμα εμπνευσμένων πρωτοβουλιών, γενναιότητας και αυτοθυσίας, αντιστάσεως στη βία και απορρίψεως του πολέμου ως μέσου λύσεως διαφορών, διαρκής αγώνας για δικαιοσύνη και προστασία της ανθρώπινης αξιοπρεπείας. Η συμβολή στη ειρήνη και την καταλλαγή αποτελεί πρώτιστο κριτήριο της αξιοπιστίας των θρησκειών. Αναμφιβόλως, στις θρησκευτικές παραδόσεις υπάρχουν κίνητρα όχι μόνον για την εσωτερική ειρήνη, αλλά και δια την προαγωγή και την εγκαθίδρυση της ειρήνης της κοινωνίας, για την υπέρβαση της επιθετικότητας στις σχέσεις των ατόμων και των λαών.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό στην εποχή μας, κατά την οποίαν προβάλλεται η άποψη ότι η ειρήνη θα προέλθει ως αποτέλεσμα της οικονομικής αναπτύξεως, της ανόδου του βιοτικού επιπέδου, της προόδου της επιστήμης και της τεχνολογίας, δια μέσου της ψηφιακής επικοινωνίας και του διαδικτύου. Έχουμε την βεβαιότητα, ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ειρήνη των λαών και των πολιτισμών, χωρίς την ειρήνη των θρησκειών, χωρίς τον διάλογο και την συνεργασία όλων. Η πίστη εστο Θεό ενισχύει τον αγώνα για ένα κόσμο ειρήνης και δικαιοσύνης, ακόμη και όταν η προσπάθεια αυτή ευρίσκεται ενώπιον ανυπερβλήτων, κατά άνθρωπο, εμποδίων. Πάντως, είναι άπαράδεκτο, εκπρόσωποι θρησκειών να κηρύσσουν φανατισμό και να αναρριπίζουν την φλόγα του μίσους.
Ιερώτατοι και Θεοφιλέστατοι αδελφοί και αγαπητά τέκνα,
Χριστός γεννάται· δοξάσατε, Χριστός εξ ουρανών· απαντήσατε, Χριστός επί γης· υψώθητε! Στοιχούντες στη προτροπή του Αγ. Προκατόχου της ημών Μετριότητος στο Θρόνο της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας Γρηγορίου του Θεολόγου, ας εορτάσουμε την γενέθλια ημέρα του Σωτήρος του κόσμου εν πνευματική ευφροσύνη, «μη κοσμικώς, αλλ ύπερκοσμίως», φεύγοντες «παν το περιττόν και υπέρ την χρείαν· και ταύτα πεινώντων άλλων και δεομένων, των εκ του αυτού πηλού τε και κράματος»[5].
Ευχόμαστεπρος πάντας, κατανυκτικό και δοξολογικό τό Άγιο Δωδεκαήμερο, το οποίον είναι όντως πλήρωμα χρόνου και ακτίνα φωτός της αιωνιότητας. Είθε το επερχόμενο έτος 2023 να αποδειχθεί ευδοκία και Χάριτι του δι ήμάς τους ανθρώπους και δια την ημετέρα σωτηρία Σαρκωθέντος Θεού Λόγου, περίοδος ειρήνης, αγάπης και αλληλεγγύης, αληθής ενιαυτός της Χρηστότητος του Κυρίου μας.
Έτη πολλά και ευλογημένα! Χριστούγεννα ,βκβ’
+ Ό Κωνσταντινουπόλεως ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ διάπυρος προς Θεόν ευχέτης
πάντων υμών