«Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΩΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΓΙΑΣ»
ΕΙΣΗΓΗΣΗ +ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡ. ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ ΣΤΗ ΣΥΝΑΞΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ ΕΝΟΡΙΑΣ
ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
Η ημέρα Κυριακή είναι η ημέρα ευχαριστίας προς τον Θεό. Ευχαριστία που αναπέμπεται σε κάθε τόπο, για όλα όσα μας χάρισε, δηλαδή για τα πάντα. Αυτή την ευχαριστία αντι-προσφέρουμε στον Θεό μόνο με την τέλεση και την ενεργή συμμετοχή μας στη Θ. Λειτουργία και δια αυτού του Ευχαριστιακού Εκκλησιαστικού τρόπου Τον ευχαριστούμε «κατά πάντα» και «δια πάντα».
Στους αρχαίους, η κατάπαυση από την εργασία χάριν ανάπαυσης, γενικά, ήταν άγνωστη. Στους Βαβυλωνίους αναφέρονται κάποιες αργίες, όμως, όχι τακτικές.
Ο Μωσαϊκός Νόμος καθορίζει, με την 4η εντολή, την αργία του Σαββάτου ως ημέρα ευγνωμοσύνης προς το Θεό που ελευθέρωσε τον Ισραήλ από την δουλεία της Αιγύπτου («έξι ημέρες θα εργάζεσαι και θα πραγματοποιείς τα έργα σου, την εβδόμη ημέρα όμως, του Σαββάτου, θα την αφιερώνεις στον Κύριο και Θεό σου»). Άλλες ιουδαϊκές εορταστικές αργίες, κινητές μέσα στο χρόνο, αποβλέπουν κυρίως στη σύσφιγξη κοινωνικών δεσμών και στην ανάπτυξη εθνικής συνειδήσεως.
Στους Ρωμαίους υπήρχαν ημέρες αργίας και σχετικοί νόμοι, αυτοί όριζαν ποιες εργασίες επιτρέπονταν και ποιες όχι στις γιορτές. Στην ουσία γιορτές θρησκευτικού περιεχομένου δεν υπήρχαν. Ήταν γιορτές ποτού, φαγητού και οργίων. Στους Έλληνες γιορτές τύπου ιουδαϊκού Σαββάτου ή όποιου άλλου, δεν συναντάμε πουθενά. Ο Αριστοτέλης εξάλλου θεωρούσε την εργασία ασυμβίβαστη με την αρετή. Η εργασία ήταν χαρακτηριστικό του δούλου ενώ η αρετή του ελευθέρου ανθρώπου. Πίστευε ότι η αρετή δεν ευδοκιμεί όπου ευδοκιμεί η βάναυση εργασία (Πολιτικά Γ’ 5, 1278 α 20-21). Ο Απ. Παύλος θεωρεί την εργασία μεγάλο και ισχυρό παράγοντα για την καλλιέργεια των αρετών, παράλληλα όμως, οι Χριστιανοί ενθυμούμενοι ότι ο Χριστός αναστήθηκε τη «μία των Σαββάτων» δηλ. την επομένη ημέρα, και θέλοντας να την τιμήσουν, δεν την ονόμασαν ημέρα αργίας αλλά ημέρα αγιασμού, κατά την οποία συγκεντρωνόμαστε για να τελέσουμε το ένα και μοναδικό Ι. Μυστήριο της Εκκλησίας την Θεία Ευχαριστία. Ο Μέγας-Ισαπόστολος Κωνσταντίνος πρώτος με το Αυτοκρατορικό του Διάταγμα της 3ης Μαρτίου 321 προς τη Ρώμη, επιβάλλει την πρώτη ημέρα της εβδομάδος ως ημέρα αργίας. Το Διάταγμα εντέλλεται όπως «όλοι οι δικασταί, ο λαός τής πόλεως καί αί λοιπαί εργασίαι οφείλουν να καταπαύουν κατά τήν άξιοσέβαστον ήμέραν τού Ήλίου» (C 111,12 2, in Corpus Juris Civilis τ. II, Codex Justinianus, Berlin 1927). Οι ειδωλολάτρες ονομάζουν την ημέρα «Sunday» (Sun = ήλιος) και οι Χριστιανοί «Κυριακή» επειδή ο Κύριος είναι ο ήλιος της Δικαιοσύνης. Στη συνέχεια, σειρά από «Νεαρές» και Διατάξεις των Αυτοκρατόρων Θεοδοσίου Α’, Θεοδοσίου Β’, Ιουστινιανού και Λέοντος Γ’, όρισαν όπως: «Δικασταί μεν καί Δήμοι τών πόλεων καί οι εκ τεχνών βιοΰντες άργείτωσαν εν Κυριακή, μόνοι δε γεωργοί εργαζέσθωσαν καί ή αιτία τής λύσεως τής τιμής τής ήμέρας άλογος. Δοκεΐ γάρ σωτηρίας των καρπών, εστι δε αληθώς ούδέν. Ού γάρ τό σπουδαΐον τής γεωργίας, άλλά του καρποδότου ο έλεος τήν εύθυνίαν παρέχεται τών καρπών» (ΝΕ’ΙΙCOLL.NOV.LV).
Η ΣΤ’ Οικουμενική Σύνοδος στην Ανατολή και ο Καρλομάγνος στη Δύση καθιέρωσαν τελικώς ως πλήρη αργία την Κυριακή με σκοπό την συμμετοχή των πιστών Χριστιανών στις Λατρεύτηκες Συνάξεις στους Ναούς και την οικογενειακή ανάπαυση και γαλήνη.
Η Γαλλική Επανάσταση θέλοντας να εξαλείψει κάθε χριστιανική επιρροή στην Ευρώπη, όρισε ως ημέρα αναπαύσεως κάθε 10 ημέρα και η Ρωσική Επανάσταση κάθε 6η μέρα με εναλλαγές. Όμως, τελικά δεν τα κατάφεραν. Σήμερα ακόμα και μουσουλμανικές χώρες, περιόρισαν την αργία της Παρασκευής στο απόγευμα της ίδιας ημέρας, με την προσέλευση στα τζαμιά και αργούν επισήμως τις Κυριακές. Στις 20 Ιουνίου 2011 εκπρόσωποι 65 πανευρωπαϊκών οργανώσεων πολιτών, συνδικάτων, της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των άλλων Χριστιανικών Ομολογιών, που όλοι μαζί αποτελούν την «Ευρωπαϊκή Συμμαχία για την αργία της Κυριακής» συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής. Στο τέλος της συναντήσεως υπέγραψαν ανακοίνωση, με την οποία δεσμεύτηκαν να αγωνιστούν για την διατήρηση ως υποχρεωτικής της αργίας της Κυριακής και για ένα ανθρώπινο ωράριο εργασίας. Τα μέλη της Συμμαχίας στην ίδια ανακοίνωση ζητούν, η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, όπως επίσης και αυτές των κρατών μελών, να σέβονται τους εργαζόμενους πολίτες και την ιδιωτική τους ζωή, που περιλαμβάνει και τον ελεύθερο χρόνο που πρέπει να έχουν και να μοιράζονται με τα άλλα μέλη της οικογένειάς τους. Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει μια τέτοια συμμαχία Εκκλησίας και συνδικάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Κατά τη συνάντηση, επιστήμονες ομιλητές τόνισαν ότι η Ευρώπη έχει ανάγκη από ένα κοινωνικό μοντέλο που να μη στηρίζεται μόνο στην παραγωγή και στην κατανάλωση, αλλά επίσης στον ελεύθερο χρόνο για τις προσωπικές επιλογές του κάθε πολίτη-εργαζομένου. Μεταξύ των ομιλητών ήταν και ο κοινωνικός ερευνητής δρ. Ζιλ Έμπρεϊ, παρουσίασε το αποτέλεσμα επιστημονικής έρευνας, που έδειξε ότι τα άτομα που εργάζονται την Κυριακή, επηρεάζονται αρνητικά τόσο στον τομέα της υγείας τους, όσο και σ’ αυτόν της ασφάλειας στην εργασία τους και παρουσίασε έρευνες που δείχνουν ότι το οικονομικό αποτέλεσμα από την κυριακάτικη εργασία, είναι πενιχρό έως αρνητικό, εκτός από τις αλυσίδες πολυκαταστημάτων, που απευθύνονται κυρίως στους τουρίστες. Αυτός είναι και ο λόγος που, παρά το νόμο στη Γαλλία και τα κίνητρα στην Αγγλία και στις ΗΠΑ, λίγα είναι τα καταστήματα που εργάζονται τις Κυριακές.
Την ημέρα της Κυριακής οι Χριστιανοί ευχαριστούμε τον Θεό, αλλά και ξεκουραζόμαστε από τον κόπο και μόχθο, από την πίεση και το άγχος της όλης εβδομάδος. Όσοι, βέβαια, δεν έχουν ανυπέρβλητες υποχρεώσεις σε απαραίτητες εργασίες δημοσίου χαρακτήρα.Ο Άγιος Τριαδικός μας Θεός, όπως είναι ευνόητο, δεν έχει ανάγκη από ευχαριστίες. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από την ευγνωμοσύνη και τον ευχαριστιακό τρόπο ζωής, γιατί η ευγνωμοσύνη και η ευχαριστία αποδέχονται την αλήθεια, ενώ η αγνωμοσύνη και η αυτονομία αγνοούν την αλήθεια και οδηγούν στην αρχικά πνευματική αδιαφορία και στη συνέχεια στο πνευματικό θάνατο. Επίσης, ο άνθρωπος έχει ανάγκη από την ανάπαυση και την προσευχητική αναφορά.
Η ημέρα της Κυριακής έχει πολλαπλή αξία για τους Χριστιανούς: Είναι ημέρα αναφοράς στον Θεό με ευγνωμοσύνη· ημέρα συνάντησης με τους αδελφούς· ημέρα ανάπαυσης από την εβδομαδιαία εργασία· ημέρα εξασφάλισης χρόνου για προσευχή· ημέρα για τις οικογενειακές και συγγενικές και φιλικές μας συναντήσεις κλπ. Ήδη υπάρχουν πολλές σύγχρονες αναφορές σε επιστημονικό επίπεδο που συνδέουν την συνέλευση της Κυριακής με την ψυχική υγεία. Αναφορές αναμενόμενες για όσους έχουν ιδία γνώση και πείρα της ευλογίας της Κυριακής. Ανάμεσα στα αμέτρητα σύγχρονα παραδείγματα που αναδεικνύουν την αξία της αργίας της Κυριακής, θα αναφέρουμε ένα από την ζωή του Οσίου Παϊσίου και ένα από την ζωή ενός σύγχρονου επιχειρηματία.Όπως διαβάζουμε στον βίο του Αγίου, ήταν ο καιρός του θερισμού και ο ιδιοκτήτης της θεριζοαλωνιστικής μηχανής, που ερχόταν από τα Ιωάννινα προς την Κόνιτσα, τους ειδοποίησε ότι θα περνούσε από τα δικά τους χωράφια ημέρα Κυριακή. Ο νεαρός τότε Αρσένιος αντέδρασε λέγοντας στον πατέρα του να μη έρθει Κυριακή ημέρα η μηχανή. Ο πατέρας του τον παρεκάλεσε να υποχωρήσει, γιατί αν αρνούνταν, θα έχαναν την σειρά τους και θα έχαναν και την σοδειά τους. Ο νεαρός Αρσένιος όμως δεν πείσθηκε. Όταν ήρθε η Κυριακή, αυτός ο εργατικότατος και φιλότιμος νέος πήγε στην Εκκλησία, αρνούμενος εκείνη την ημέρα να πάει για δουλειά. Τα γεγονότα που ακολούθησαν δικαίωσαν στην στάση του νεαρού Αρσενίου. Η μηχανή χάλασε, ο χειριστής αναγκάσθηκε να γυρίσει στα Γιάννενα για να βρει ανταλλακτικό, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει μια ημέρα και να πάει στα χωράφια της οικογένειας του αγίου Παϊσίου την άλλη ημέρα, που ήταν Δευτέρα! Αλλά και σε πολλές άλλες περιστάσεις ο π. Παΐσιος μιλούσε στους συγχρόνους πονεμένους ανθρώπους για την αξία της Κυριακής. Και ένα άλλο σύγχρονο παράδειγμα. Στις ημέρες μας, ο αείμνηστος επιχειρηματίας Κ.Κ. -στο εργοστάσιο του οποίου εργάζονται εκατοντάδες υπάλληλοι και εργάτες, με συνθήκες άριστες και με αποδοχές αμείωτες ακόμη και κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης– είχε ως αρχή να κλείνει τις γραμμές παραγωγής του εργοστασίου κάθε Κυριακή πρωί, ώστε όσοι από τους εργαζόμενους επιθυμούσαν να εκκλησιάζονταν. Ο ίδιος εκκλησιαζόταν και μάλιστα ως ιεροψάλτης σε Ιερό Ναό της περιοχής του. Θεωρούσε, δε, ότι η άνεση που έδινε τους εργαζομένους να ευχαριστήσουν τον Θεό την ημέρα της Κυριακής, περιποιούσε ευλογία στην δική του εργασία. Και αυτή την ευλογία γεύονταν οι εργαζόμενοι της επιχείρησης σε όλα τα επίπεδα, αφού ο σεβασμός των εργατικών τους δικαιωμάτων ήταν πάνω και από τα προβλεπόμενα από τον νόμο.Γενικά, ο ευχαριστιακός τρόπος ζωής είναι δημιουργικός, είναι πηγή υγείας και ζωής, είναι ευεργετικός και ανανεωτικός για τον σύγχρονο άνθρωπο. Κλείνω με την παλαιά ρήση: «Δύο τρόπους ξέρω να γίνει κάποιος στη ζωή του φτωχός και δυστυχισμένος. Ο ένας είναι να κλέβει κι ο άλλος να δουλεύει την Κυριακή». Εύχομαι, ο ευλογημένος ευχαριστιακός τρόπος ζωής να παραμείνει και στις ημέρες μας μέρος της παραδόσεώς μας, και να αναπέμπουμε το αληθινό και ευεργετικό και θεραπευτικό «Ευχαριστώ» προς τον Θεό, ανελλιπώς και αδιαλείπτως στην Θ. Λειτουργία κάθε Κυριακής, «κατά πάντα και δια πάντα».
Πηγή Ενοριακό Φυλλάδιο 01, 08 Οκτ 23