ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΟΙΣ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΛΕΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Τιμιώτατοι εν Χριστώ αδελφοί Ιεράρχαι και πεφιλημένα τέκνα,
Άνωθεν ευδοκία εορτάζουμε και φέτος εν ψαλμοίς και ύμνοις και ωδαίς πνευματικές την κατά σάρκα Γέννηση του προαιώνιου Υιού και Λόγου του Θεού, την φανέρωση δηλαδή του Μυστηρίου του Θεού και του ανθρώπου.
Κατά τον Άγ. Νικόλαο Καβάσιλα, τα τελούμενα στη Θ. Λειτουργία είναι «της ενανθρωπήσεως του Κυρίου μυσταγωγία», το δε εν τοις προοιμίοις αυτής δοξολογικό «Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» μαρτυρεί «ότι δια της ενανθρωπήσεως του Κυρίου πρώτα μαθαίνουν οι άνθρωποι ότι τρία πρόσωπα είναι ο Θεός» . Ο Ιερός Πατήρ διακηρύττει ότι ο Κύριος και Σωτήρας ημών Ιησούς Χριστός «τον αληθινό άνθρωπο και τέλειο και τρόπων και ζωής και των άλλων ένεκα πάντων πρώτος και μόνος έδειξε».
Η πρόσληψη της ανθρώπινης φύσεως στο Πρόσωπο του Υιού και Λόγου του Θεού και η διάνοιξη της οδού της κατά χάριν θειώσεως στον άνθρωπο προσδίδουν σε αυτόν ανυπέρβλητη αξία. Η λήθη αυτής της αληθείας οδηγεί στη μείωση του σεβασμού προς το ανθρώπινο πρόσωπο. Η άρνηση του υψηλού προορισμού του ανθρώπου όχι μόνον δεν τον απελευθερώνει, αλλά οδηγεί σε ποικίλες συρρικνώσεις και διχασμούς. Άνευ συνειδήσεως της θείας προελεύσεώς μας και της ελπίδος της αιωνιότητας, ο άνθρωπος δυσκολεύεται να παραμείνει ανθρώπινος, αδυνατεί να διαχειριστεί τις αντιφάσεις της «ανθρώπινης καταστάσεως».
Η χριστιανική κατανόηση της ανθρώπινης υπάρξεως προσφέρει λύση των προβλημάτων, τα οποία δημιουργούν η βία, ο πόλεμος και η αδικία στο κόσμο μας. Ο σεβασμός του ανθρωπίνου προσώπου, η ειρήνη και η δικαιοσύνη είναι δώρο Θεού, η εγκαθίδρυση όμως της κομισθείσης υπό του Χριστού ειρήνης απαιτεί συμμετοχή και συνέργεια όλων των ανθρώπων. Η χριστιανική τοποθέτηση στο θέμα του αγώνος για την ειρήνη συγκροτείται δια των λόγων του Σωτήρος Χριστού, ο οποίος ευαγγελίζεται την ειρήνη, μας χαιρετά και ευλογεί με το «Ειρήνη υμίν» και παροτρύνει τους ανθρώπους να αγαπούν τους εχθρούς των.
Η εν Χριστώ αποκάλυψη χαρακτηρίζεται ως «ευαγγέλιο της ειρήνης». Αυτό σημαίνει ότι για όλους εμάς τους πιστούς Χριστιανούς, η οδός προς την ειρήνη είναι η ειρήνη, ότι η μη βία, ο διάλογος, η αγάπη, η συγχώρηση και η καταλλαγή έχουν προτεραιότητα απέναντι σε άλλες μορφές επιλύσεως διαφορών. Με σαφήνεια περιγράφεται η θεολογία της ειρήνης στο κείμενο του Οικουμενικού Πατριαρχείου «”Υπέρ της του κόσμου ζωής»–Το κοινωνικό ήθος της Ορθοδόξου Εκκλησίας» (2020): «….Τίποτε δεν αντιτίθεται περισσότερο στο θέλημα του Θεού για τα πλάσματά Του που έχουν δημιουργηθεί κατ εἰκόνα και καθ᾽ομοίωσή Του, από τη βία που ασκείται εναντίον του πλησίον… Μπορούμε ορθά να ισχυριστούμε ότι η βία αποτελεί την κατεξοχήν αμαρτία. Πρόκειται για την τέλεια αντίθεση μεταξύ της κτιστής μας φύσης και της υπερφυσικής μας κλήσης προς αναζήτηση της αγαπητικής ένωσης μας με τον Θεό και τον πλησίον μας… Η ειρήνη αποτελεί μία πραγματική αποκάλυψη της βαθύτερης πραγματικότητας της δημιουργίας σύμφωνα προς το θέλημα του Θεού, και της μορφής όπως την σχεδίασε Εκείνος κατά τις αιώνιες βουλές Του»
Η ειρήνη δεν είναι δεδομένη και αυτονόητη, αλλά είναι χρέος, κατόρθωμα, διαρκής μέριμνα και αδιάκοπος αγών για την διατήρησή της. Δεν υπάρχουν αυτοματισμοί και μόνιμες συνταγές. Απέναντι στις εκάστοτε απειλές της ειρήνης απαιτείται εγρήγορση βούληση για λύση των προβλημάτων μέσου του διαλόγου. Οι μεγάλοι ήρωες της πολιτικής είναι οι αγωνιστές της ειρήνης. Εμείς συνεχίζουμε να τονίζουμε τον ειρηνοποιητικό ρόλο των θρησκειών, σε μία εποχή κατά την οποίαν ασκείται κριτική στις θρησκείες, επειδή, αντί να αναδεικνύονται δυνάμεις ειρήνης, αλληλεγγύης και καταλλαγής, τροφοδοτούν τον φανατισμό και την βία «εν ονόματι, δυστυχώς, του Θεού: Πρόκειται περί αλλοτριώσεως της θρησκευτικής πίστεως και όχι περί συμφυούς με αυτή φαινόμενου. Η γνησία πίστη στο Θεό είναι ο αυστηρότερος κριτής του θρησκευτικού φανατισμού. Οι θρησκείες είναι οι φυσικοί σύμμαχοι όλων των ανθρώπων, οι οποίοι αγωνίζονται για την ειρήνη, την δικαιοσύνη και την προστασία της κτίσεως από την ανθρωπογενή καταστροφή.
Η ανθρωπότητα τιμά φέτος την 75ην επέτειο της Οικουμενικής Διακηρύξεως των Δικαιωμάτων του ανθρώπου (10 Δεκεμβρίου 1948), η οποία αποτελεί σύνοψη των θεμελιωδών ανθρωπιστικών ιδεωδών και αξιών, «το κοινό ιδανικό, στο οποίο πρέπει να κατατείνουν όλοι οι λαοί και όλα τα έθνη». Τα δικαιώματα του ανθρώπου, κεντρικό σημείο αναφοράς των οποίων είναι η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρεπείας και των ατομικών, κοινωνικών, πολιτισμικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών όρων της, κατανοούνται στην αρχική δυναμική των, εάν αναγνωρισθούν ως θεμέλιο και κριτήριο της παγκοσμίου ειρήνης, την οποίαν συνδέουν με την ελευθερία και την δικαιοσύνη. Με την έννοια αυτή, το μέλλον των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της ειρήνης συνδέεται και με την συμβολή των θρησκειών στην υπόθεση του σεβασμού και της πραγματώσεώς των.
Με αυτές τις σκέψεις και τα εόρτια αισθήματα μας, με πλήρη βεβαιότητα ότι η ζωή της Εκκλησίας καθ’ ἑαυτήν αποτελεί αντίσταση στον απανθρωπισμόν, από όπου και αν αυτός προέρχεται, καλούνται άπαντες στον καλό αγώνα οικοδομής ενός πολιτισμού ειρήνης και καταλλαγής, στον οποίον ο άνθρωπος θα βλέπει στο πρόσωπο του συνανθρώπου του τον αδελφό και φίλο και όχι τον επίβουλο και εχθρό, και υπενθυμίζουμε σε όλους σας αδελφοί μας και τέκνα εν Κυρίω , ότι τα Χριστούγεννα είναι καιρός αυτογνωσίας και ευχαριστίας, αποκαλύψεως της διαφοράς μεταξύ Θεανθρώπου και «ανθρωποθεού», συνειδητοποιήσεως του «μεγάλου θαύματος» της εν Χριστώ ελευθερίας και της ιάσεως του «μεγάλου τραύματος» της αλλοτριώσεως από τον Θεόν, κλίνουμε ευλαβικά τα γόνατα ενώπιον της κρατούσης εν ταις αγκάλαις Αυτής τον Σαρκωθέντα Λόγο Θεομήτορα Μαριάμ, μεταφέροντες δε προς όλους την ευλογία της Μητρός Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας και ευχόμαστε να είναι αίσιος , υγιηρός, εύκαρπος , ειρηνικός και ευφρόσυνος ο επερχόμενος νέος ενιαυτός της Χρηστότητος του Κυρίου
Χριστούγεννα ‚βκγ’
† Ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος,
διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών