ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ 01-02-2024
+ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
Η μεγάλη θεομητορική και συνάμα δεσποτική εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου είναι ένας ακόμη σημαντικός εορτολογικός σταθμός του ενιαυτού στην Εκκλησία μας. Κατ’ αυτήν εορτάζεται 1)το γεγονός της εισόδου του Χριστού στον ιουδαϊκό Ναό της Ιερουσαλήμ και 2) της ευλογίας Του από τον Συμεών και την γερόντισσα προφήτιδα Άννα. Αυτή η τυπική νομική επίσκεψη του Κυρίου στο Ναό του Θεού ενέχει πολύ μεγάλη σημασία για την Εκκλησία, διότι εδώ σήμερα αναγγέλλεται για πρώτη φορά δημόσια η πολυπόθητη για το ανθρώπινο γένος έλευση του Λυτρωτή και εδώ σαν σήμερα ειπώθηκαν από τους Συμεών και Άννα, ύψιστης αξίας προφητικά λόγια, τα οποία φανερώνουν την θεία καταγωγή και τη σωτήρια αποστολή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στον κόσμο. Γι’ αυτό οι Ορθόδοξοι πιστοί πανηγυρίζουμε λαμπρά από απόψε αυτή την ιερή ημέρα. Η εορτή της Υπαπαντής είναι παλιά και ανάγεται στους χρόνους του 5ου αιώνα. Καθιερώθηκε στη Δύση για να αντικαταστήσει την παγανιστική εορτή του τραγόμορφου θεού των δασών Silvanus, αντίστοιχου του Πάνα της αρχαιοελληνικής θρησκείας, προκειμένου να σταματήσουν τα όργια των λατρευτών του ψευτοθεού. Σύμφωνα με τη μωσαϊκή θρησκεία όφειλαν οι γονείς να οδηγήσουν στο Ναό και να αφιερώσουν στο Θεό κάθε νεογέννητο παιδί την τεσσαρακοστή ημέρα από τη γέννησή του (Εξοδ.13,1). Για τους Ιουδαίους η γέννηση παιδιών θεωρούνταν θείο δώρο και γι’ αυτό φρόντιζαν να ευχαριστήσουν το Θεό, μετά τον καθαρισμό της λεχώνας μητέρας, μετά από 40 μέρες, «όταν αναπληρωθώσιν αι ημέραι καθάρσεως αυτής εφ’ υιώ ή επί θυγατρί, προσοίσει αμνόν άμωμον, εις ολοκαύτωμα, και νεοσσόν περιστεράς ή τρυγόνα περί αμαρτίας επί την θύραν της σκηνής του μαρτυρίου» (Λευιτ.12.6). Το ίδιο έκαναν και οι γονείς του Κυρίου. Ευσεβείς τηρητές της ιουδαϊκής θρησκείας τηρούσαν επακριβώς τις νομικές διατάξεις. Ο Απ. Παύλος μας βεβαιώνει πως «εξαπέστειλεν ο Θεός τον υιόν αυτού γενόμενον υπό γυναικός, γενόμενον υπό νόμον, ίνα τους υπό νόμον εξαγοράση» (Γαλ.4,4), διότι «ώφειλε κατά πάντα τοις αδελφοίς ομοιωθήναι» (Εβρ.2,17). Κάθε λεπτομέρεια της ζωής του Κυρίου έχει μεγάλη σωτηριολογική σημασία,, διότι αποδεικνύει την πραγματική ενανθρώπησή Του και κατά συνέπεια την σωτηρία μας! Ο Ευαγγελιστής Λουκάς διέσωσε στο Ευαγγέλιό του το γεγονός της εισόδου του νηπίου Ιησού στο Ναό της Ιερουσαλήμ. «Και ότε επλήσθησαν αι ημέραι του καθαρισμού αυτών κατά τον νόμον Μωϋσέως, ανήγαγον αυτόν εις Ιεροσόλυμα παραστήσαι τω Κυρίω… Και ιδού ην ανθρωπος εν Ιερουσολύμοις ω όνομα Συμεών, και ο άνθρωπος ούτος ην δίκαιος και ευλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν του Ισραήλ, και Πνεύμα ην Άγιον επ’ αυτόν’ και ην αυτώ κεχρισμένον υπό του Πνεύματος του Αγίου μη ιδείν θάνατον πριν ίδη τον Χριστόν Κυρίου. Και ήλθεν εν τω Πνεύματι εις το ιερόν και εν τω εισαγαγείν τους γονείς το παιδίον Ιησούν του ποιήσαι αυτούς κατά το ειθισμένον του νόμου περί αυτού, και αυτός εδέξατο αυτόν εις τας αγκάλας αυτού και ευλόγησε τον Θεόν και είπε: νυν απολύεις τον δούλον σου, δέσποτα, κατά το ρήμα σου εν ειρήνη, ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου, ο ητοίμασας κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών και δόξαν λαού σας Ισραήλ. Και ην Ιωσήφ και η μήτηρ αυτού θαυμάζοντες επί λαλουμένοις περί αυτού. Και ευλόγησεν αυτούς Συμεών και είπε προς Μαριάμ την μητέρα αυτού ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον. Και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία, όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί» (Λουκ.2,22-35).
Ο Ναός της Ιερουσαλήμ ήταν για τους Ιουδαίους τόπος ιερός και άγιος. Πίστευαν πως εκεί κατοικούσε ο Ύψιστος Θεός. Η προσέγγισή τους εκεί γέμιζε την ψυχή τους με βαθιά ευλάβεια. Μόλις περνούσαν τις μεγαλόπρεπες πύλες του εντοιχισμένου περιβόλου, τους καταλάμβανε δέος και τρόμος. Πατούσαν στον τόπο της παρουσίας του απρόσιτου Θεού! Ο Ναός ήταν ταυτόσημος με την ιουδαϊκή θρησκεία, σημείο αναφοράς κάθε Ιουδαίου. Χωρίς αυτόν δε μπορούσε να λειτουργήσει η ιουδαϊκή θρησκεία και γι’ αυτό όταν καταστράφηκε το 70 μ.Χ. από τα ρωμαϊκά στρατεύματα κατοχής, τέθηκε το ερώτημα αν μπορούσε να υπάρξει η θρησκεία χωρίς αυτόν, τόσο μεγάλη σημασία είχε για τους Ιουδαίους .Ο Ναός ήταν τόπος ηρεμίας και παρηγοριάς των ευσεβών Ιουδαίων, οι οποίοι απυβδισμένοι από την αφάνταστη ασέβεια και ηθική κατάπτωση της εποχής των, περίμεναν την από Θεού λύτρωση. Ανέβαιναν στο λόφο Σιών, που ήταν κτισμένος ο Ναός και προσευχόταν με κατάνυξη και συντριβή για την αποστασία του λαού και παρακαλούσαν, με δάκρυα, την συντόμευση του χρόνου της ελεύσεως του Μεσσία.
Ορισμένοι μάλιστα είχαν εγκατασταθεί μό>νιμα στα πολυάριθμα παρακείμενα κτίσματα και ζούσαν με προσευχή και νηστεία, την αναμονή του Σωτήρα. Δύο από αυτούς ήταν ο γέροντας Συμεών και η γερόντισσα Άννα. Ο Συμεών απευθύνει την γνωστή ωδή του «ΝΥΝ ΑΠΟΛΥΕΙΣ…» στη συνάντησή του με τον Χριστό και μεταξύ των άλλων Τον αποκαλεί «σωτήριον, ετοιμασμένον κατά πρόσωπον πάντων των λαών, φως εις αποκάλυψιν εθνών» (Λουκ.2,32). Ο Δίκαιος γέροντας υπό θεία έμπνευση υπερέβη τις μικροεθνικιστικές ιουδαϊκές αντιλήψεις και κατανόησε την καθολική σωτηρία όλου του ανθρωπίνου γένους. Ο Ενανθρωπήσας Θεός Λόγος ήρθε στον κόσμο να σώσει ολόκληρη την ανθρωπότητα και όχι να ιδρύσει εγκόσμια ιουδαϊκή βασιλεία. Ο Συμεών, όταν τελείωσε την ευχαριστήρια ωδή του, ευλόγησε την Οικογένεια και είπε στη Θεοτόκο: «ιδού ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον, και σου δε αυτής την ψυχήν διελεύσεται ρομφαία’ όπως αν αποκαλυφθώσιν εκ πολλών καρδιών διαλογισμοί» (Λουκ.2,34), προφητεύοντας την αιώνια διαμάχη για το θείο πρόσωπο του Χριστού και βέβαια την μητρική πίκρα της Παναγίας μας εξαιτίας του Θείου Πάθους του Υιού Της. Το ίδιο και η προφήτιδα Άννα. Μόλις είδε το Θείο Βρέφος στις αγκάλες του Συμεών, «επιστάσα ανθωμολογείτο τω Κυρίω και ελάλει περί αυτού πάσι τοις προσδεχομένοις λύτρωσιν εν Ιερουσαλήμ». (Λουκ.2,38). Αυτή η ομολογία έχει μεγάλη σημασία. Η γυναίκα στον αρχαίο προχριστιανικό κόσμο ήταν ολότελα απαξιωμένη. Εδώ στο πρόσωπο της γηραιάς προφήτιδας, καταξιώνεται η παραγκωνισμένη προσωπικότητα της γυναίκας. Η αγία Άννα στέκεται επάξια δίπλα στο Συμεών και καταδεικνύει προφητικά τη χαραυγή της λυτρώσεως του κόσμου, δια του Χριστού.
Η μεγάλη Εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου είναι μια καλή ευκαιρία για όλους μας να δοξάσουμε για μια ακόμα φορά τον Ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού, ο Οποίος χάρις στην άμετρη φιλανθρωπία Του, άφησε τα δυσθεώρητα ύψη του ουράνιου θρόνου Του και έγινε άνθρωπος, για να σώσει το ανθρώπινο γένος από τα φοβερά δεσμά της αμαρτίας και τον πικρό θάνατο. Χάρις στη σωτηρία μας, Αυτός που «τα σύμπαντα εν τη δρακί περιέχων», καταδέχθηκε να αναπαυθεί στις γεροντικές αγκάλες του δικαίου Συμεών και να λάβει ευλογία από αυτόν Εκείνος που ευλογεί, συντηρεί και δίνει ζωή σε ολάκερη τη δημιουργία. Τόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της θείας φιλανθρωπίας. Αυτό θα πρέπει να μας δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μην αναζητούμε άλλους ψεύτικους και αναποτελεσματικούς σωτήρες, μόνος Αυτός ο Χριστός, ετοιμάσθηκε από τη θεία βουλή, λυτρωτής «πάντων των λαών» και «φως εις αποκάλυψιν εθνών» (Λουκ.2,31-32).
Αυτόν τον Λυτρωτή της ανθρώπινης φύσεως συναντά και θα συναντά πάντα ο άνθρωπος κάθε εποχής μέχρι της συντελείας των αιώνων στο Άγιο Σώμα Του την Εκκλησία μας και διά των σωστικών μέσων- μυστηρίων της Εκκλησίας θα επικοινωνεί και κοινωνεί μαζί Του για την πορεία της συμμετοχής στη Βασιλεία του Θεού που μας χαρίστηκε με την Ενανθρώπιση του Κυρίου μας.
Ο Χριστός είναι φως· είναι το μοναδικό φως «ο φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον»· είναι, όπως ο ίδιος διακηρύττει, «το φως του κόσμου», φως, το οποίο δεν το άναψε κανένας άνθρωπος, γιατί ο Χριστός είναι «φως εκ φωτός, Θεός αληθινός, εκ Θεού αληθινού γεννηθείς προ πάντων των αιώνων»· είναι φως, το οποίο δεν σβήνει ποτέ γιατί η ύπαρξη και η βασιλεία του δεν έχει τέλος, είναι αιώνια, φως, το οποίο δεν συσκοτίζεται ούτε από τους ανθρώπους ούτε από τα έργα του σκότους, γιατί «το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν», όπως μας διαβεβαιώνει ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Όμως, δεν είναι μόνο ο πρεσβύτης Συμεών που έλαβε τότε στα χέρια του τον Χριστό και ευχαρίστησε τον Θεό, γιατί είδαν τα μάτια του τον αίτιο της σωτηρίας του κόσμου και το φως που θα αποκάλυπτε στους ανθρώπους την αλήθεια του Θεού. Είμαστε και όλοι εμείς, οι πιστοί, που έχουμε τη δυνατότητα να εναγκαλιζόμαστε νοερά και πνευματικά τον Χριστό. Έχουμε τη δυνατότητα να τον λαμβάνουμε μέσα στη καρδιά μας μέσα από την ένωσή μας μαζί Του με την συνειδητή συμμετοχή στη Θ. Κοινωνία που καλούμαστε να λάβουμε από το Μυστήριο της Θ. Λειτουργίας
Το ερώτημα που τίθεται είναι: «εάν όλοι οι βαπτισμένοι στο όνομά Του, χριστιανοί τον αναγνωρίζουμε, όπως ο Συμεών, ή αν Τον προσπερνούμε αδιάφορα-τυπικά επιδερμικά -επιπόλαια. Αν αναγνωρίζουμε ότι ο Χριστός είναι ο Σωτήρας. Αυτός ο Οποίος μπορεί πραγματικά να μας χαρίσει άφεση αμαρτιών και σωτηρία της ψυχής μας. Αν αναγνωρίζουμε ότι είναι το φως το οποίο μπορεί να φωτίσει και να ανακαινίσει τη ζωή, την ψυχή, τη σκέψη , τις ενέργειέςμας.Τίθεται και ένα επιπλέον ερώτημα.: Είμαστε ευγνώμονες και εμείς προς τον Θεό, όπως ο πρεσβύτης Συμεών, γιατί μας αξιώνει να βλέπουμε και να ακούμε τον Υιό του, γιατί μας αξιώνει να τον υποδεχόμαστε στην ψυχή και στο σώμα μας;
Στις απαντήσεις αυτές είναι ανάγκη Πατέρες και αδελφοί μου, να συνειδητοποιήσουμε την τιμή που μας κάνει ο Θεός και να προσπαθήσουμε να ανταποκριθούμε σ αυτήν εναρμονίζοντας τη ζωή μας με τη διδασκαλία Του τις Εντολές και το Θέλημα Του, ούτως ώστε να αξιωθούμε να οικειοποιηθούμε και τη σωτηρία που μας χάρισε, να αξιωθούμε να επαναλάβουμε και εμείς τα λόγια του πρεσβύτου Συμεών «ότι είδον οι οφθαλμοί μου το σωτήριόν σου … φως εις αποκάλυψιν εθνών».
Αμήν.