ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ 2024
†AΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
«Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το άγιον· βρύει προφητείας, ιερέας τελειοί, αγραμμάτους σοφίαν εδίδαξε, αλιείς θεολόγους ανέδειξεν», ψάλλει από χθες και σήμερα η Εκκλησία προς τιμήν του Γ΄ Προσώπου της Αγ Τριάδος, του Αγ. Πνεύματος, και συγχρόνως μας παρουσιάζει το έργο το οποίο επιτελεί το Πανάγιο Πνεύμα, το οποίο κατήλθε σαν σήμερα κατά την υπόσχεση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού προς τους μαθητές του. Ο Κύριος είχε μιλήσει στους μαθητές του για τον Παράκλητο, το Πνεύμα το Άγιο, που θα ερχόταν στον κόσμο μετά τη δική του ανάληψη για να τους ενδύσει με δύναμη. Τους είχε πει ότι Αυτό το Άγ. Πνεύμα θα έρθει και θα τους διδάξει και θα τους οδηγήσει «εις πάσαν την αλήθειαν». Θα τους εξηγήσει όσα μέχρι τότε δεν είχαν καταλάβει μαζί Του και θα παραμείνει στην Εκκλησία μέχρι της συντελείας των αιώνων, για να βοηθά όλους τους πιστούς όλων των εποχών στο να επιτελέσουν τον επί γης προορισμό μας, δίδοντάς μας ο,τι χρειάζεται αφού τα «πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον».
Α΄ ΜΗΝΥΜΑ Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑ ΜΑΣ
Οι άνθρωποι, βέβαια προσπαθούμε να αποκτήσουμε στη ζωή μας υλικά αγαθά, χρήματα, τιμές, δόξα, φήμη και γνώσεις. Τις περισσότερες όμως φορές, όταν τα αποκτήσουμε, δεν αισθανόμαστε ικανοποιημένοι και ευτυχείς. Όσα κοσμικά αποκτούμε ικανοποιούν τη φιλοδοξία, τον εγωισμό, την πλεονεξία, αλλά δεν ικανοποιούν τελικά την ψυχή μας και αν η ψυχή δεν είναι ικανοποιημένη και αναπαυμένη, δεν μπορεί να είναι ευτυχισμένος ο άνθρωπος και δεν μπορεί να αισθάνεται πλήρης. Αντίθετα, υπάρχουν άνθρωποι που είναι χαρούμενοι, παρότι δεν έχουν αυτά για τα οποία αγωνίζονται και αγωνιούν οι περισσότεροι συνάνθρωποί τους. Υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους ισχύει ο λόγος του Απ. Παύλου, «ως μηδέν έχοντες και τα πάντα κατέχοντες». Είναι αυτοί που εφαρμόζουν τον λόγο του Χριστού «ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν». Αυτοί έχουν τα πάντα, όσα τους χρειάζονται, έχουν όσα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιο και αυτά είναι τα πνευματικά αγαθά. Είναι αυτά που, όταν έχει ο άνθρωπος, έχει και τη δύναμη και την αντοχή για να αγωνίζεται και για τα υλικά, τα οποία έχουμε και αυτά ανάγκη, χωρίς όμως να αγωνιούμε. Έχουμε εμπιστοσύνη στην αγάπη και την Πρόνοια του Θεού γιατί «Πάντα χορηγεί το Πνεύμα το Άγιον». Όλα όσα χρειαζόμαστε για να σωθούμε μας χαρίζει ο Παράκλητος, Το Άγ. Πνεύμα, χωρίς καμία εξαίρεση μας χαρίζει «κατά το μέτρον της δωρεάς» τα εγκόσμια και υπέρ κόσμια αγαθά, ανάλογα με τη διάθεση και τη δεκτικότητα του καθενός μας που τα λαμβάνει και μας χαρίζει τα δώρα Του ανάλογα με το πόσο χρήσιμα είναι αυτά και για τους άλλους, ώστε να συντελείται το έργο και να οικοδομείται το σώμα της Εκκλησίας και ο κόσμος.Τι θα συνέβαινε στον κόσμο, εάν όλοι οι άνθρωποι είχαν τα ίδια χαρίσματα, αν όλοι οι άνθρωποι είχαν τις ίδιες ικανότητες. Τότε δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ο κόσμος, και τα χαρίσματα θα ήταν περιττά και άχρηστα, γιατί κανείς δεν θα μπορούσε να ωφεληθεί από το χάρισμα και τις ικανότητες του διπλανού του και δεν θα αισθανόταν την ανάγκη να ζήσει μαζί του, να αποτελέσει μία κοινωνία, ένα σύνολο, ένα σώμα.
Γι᾽ αυτό να παραμερίζουμε την ανθρώπινη λογική που πολλές φορές μας κάνει να νομίζουμε ότι θα θέλαμε άλλα χαρίσματα, ότι η διαίρεση των χαρισμάτων δεν είναι δίκαιη και ικανοποιητική και ας ανοίξουμε την ψυχή μας για να δεχθούμε τα Χαρίσματα και τη Χάρη που μας προσφέρει το Πανάγιο Πνεύμα και ας κάνουμε την ψυχή μας δεκτική των δωρεών Του, ας εκφράζουμε πάντοτε την ευχαριστία και την ευγνωμοσύνη μας για τις δωρεές Του και ας Το παρακαλούμε να ενοικεί αδιαλείπτως στις ψυχές μας, αρκεί εμείς να φροντίζουμε να τις έχουμε καθαρές από τους ρύπους και από αμαρτίες, ώστε να μπορεί να μένει μέσα σ᾽ αυτές και όταν έχουμε μέσα στην ψυχή μας το Άγ. Πνεύμα, όταν έχουμε τη χάρη Του, τότε έχουμε και ό,τι χρειάζεται για την πνευματική μας ωφέλεια· τότε αισθανόμαστε τη Χαρά και την πληρότητα που χαρίζει η παρουσία Του. Γι᾽ αυτό δεν θα παραλείπουμε ποτέ ενωμένοι μαζί Του και μεταξύ μας να παρακαλούμε το Πανάγιο Πνεύμα «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος και σώσον, Αγαθέ, τας ψυχάς ημών».
Β΄ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟ ΑΓ. ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Όλο το έργο του Χριστού, η έλευση, η διδασκαλία, το πάθος, η Ανάσταση, η Ανάληψη απέβλεπαν όλα αυτά στην έλευση του Αγ. Πνεύματος στον κόσμο και στη νέα αναδημιουργία. Ο Λαός του Θεού, η Εκκλησία εορτάζει την σημερινή ημέρα της Πεντηκοστής την γέννηση της. Την γενέθλια ημέρα Της, το μυστήριο της ιδίας της ζωής Της. Γιατί η Εκκλησία δεν έζησε την Πεντηκοστή μόνο σε μία στιγμή του χρόνου εκείνη την ιστορική ημέρα, που «επλήσθησαν» οι μαθηταί «Πνεύματος αγίου», Η Εκκλησία ζει καθημερινώς, διαρκώς και σε κάθε στιγμή του χρόνου, από την ημέρα εκείνη την γενέθλιά της μέχρι και της συντελείας του αιώνος. Το Άγ. Πνεύμα ήλθε τότε και έκτοτε μένει και θα παραμένει στους αιώνες μέσα στον κόσμο δια της Εκκλησίας γιατί συγκροτεί την Εκκλησία. Άγ. Πνεύμα και Εκκλησία είναι αδιασπάστως ενωμένα. Το Άγ. Πνεύμα είναι η ψυχή, η ζωή , η ύπαρξη της Εκκλησίας. Στο Άγ. Πνεύμα οφείλεται η ενότητα, η αγιότητα και η καθολικότητα της Εκκλησίας. Από τον Παράκλητο πηγάζουν τα χαρίσματα, οι θεσμοί, η πίστη και η θεολογία της Εκκλησίας. Τη βιαία Του ζωογόνο πνοη και την πυρίμορφο δρόσο Του αισθάνεται σε κάθε βήμα, σε κάθε εκδήλωση, σε κάθε κίνησή της η Εκκλησία. Από τον Παράκλητο πηγάζουν οι υπερφυσικές ενέργειες των Ι. Μυστηρίων των μέσων που μας ζωογονούν, μας τροφοδοτούν και μας αγιάζουν ως σώμα της Εκκλησίας.
Ζώντας λοιπόν την ανάμνηση της ιστορικής ημέρας της Πεντηκοστής, αλλά το μήνυμα στη διαρκή Πεντηκοστή, στην οποία ζει και κινείται η Εκκλησία, θα μας καλέσει να κλίνουμε τα γόνατα μας και να προσκυνήσουμε την δύναμη του Αγ. Πνεύματος, να δοξολογήσουμε την Αγ. Τριάδα, που φωτίζει και αγιάζει τις ψυχές μας και με τη στάση αυτή της ταπεινώσεως, της κλίσεως των γονάτων και του αυχένος μας, να υποδεχθούμε την Χάρη του Παρακλήτου, να ανανεώσουμε τη φλόγα του Αγ. Πνεύματος μέσα μας, να συνειδητοποιήσουμε τη θέση μας ως μελών της Εκκλησίας, ως ναών του Αγ. Πνεύματος, ως σκευών καθαρών, ως δοχείων του Παρακλήτου, των οποίων κάθε σκέψη και κάθε κίνησή μας θα υπαγορεύεται από το Πνεύμα της σοφίας, κάθε ενέργεια μας από το Πνεύμα της συνέσεως, το αγαθόν, το ευθές, το νοερόν, το ηγεμονεύον, το καθαίρον τα πταίσματα. Το Πνεύμα το άγιον, το Κυριον και ζωοποιόν, το θείον θεοποιεί τους πιστούς και δια της χάριτός Του μας μεταβάλλει σε «Θεούς κατά μέθεξιν».
Γ΄ ΜΗΝΥΜΑ ΤΟ ΑΓ. ΠΝΕΥΜΑ ΚΑΙ Η Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Σε κάθε Θ. Λειτουργία στην Εκκλησία έχουμε Πεντηκοστή. Πως ο άρτος και ο οίνος γίνονται Σώμα και Αίμα Χριστού; Με την κάθοδο του Αγ. Πνεύματος; Να η Πεντηκοστή! Κάθε Αγ. Τράπεζα της Ορθοδόξου Εκκλησίας είναι το υπερώον της Πεντηκοστής. Κάθε Βάπτισμα Πεντηκοστή. Με την Χάρη του Αγ. Πνεύματος ο άνθρωπος γίνεται χριστιανός και ενσωματώνεται στο Σώμα του Χριστού. Κάθε χειροτονία Διακόνου, Ιερέως και Αρχιερέως είναι μία Πεντηκοστή. Το Άγ. Πνεύμα κατεβαίνει και κάνει ένα άνθρωπο λειτουργό του Θεού. Κάθε εξομολόγηση ενός χριστιανού είναι Πεντηκοστή. Την ώρα που ο χριστιανός γονατίζει στον Πνευματικό του με ταπείνωση και λέει τις αμαρτίες του με μετάνοια και ο Πνευματικός του διαβάζει την συγχωρητική ευχή, συγχωρείται δια της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Κάθε σύναξη και κάθε μυστήριο της Εκκλησίας είναι συνέχεια της Πεντηκοστής, διότι τελούνται με την παρουσία του Αγ. Πνεύματος. Γι΄ αυτό όλες οι πράξεις, οι προσευχές, τα μυστήρια της Εκκλησίας αρχίζουν με την προσευχή: «Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της αληθείας… ελθέ και σκήνωσον εν ημίν…». Ζητούμε να έλθει ο Παράκλητος, το Άγ. Πνεύμα. Και έρχεται όπου συνάγεται η Εκκλησία, του Χριστού και εκεί επιφοιτά η Χάρις του Αγίου Πνεύματος.
Κάθε Άγιος της Εκκλησίας είναι ένας άνθρωπος πνευματεμφόρος, γεμάτος από τα Χαρίσματα του Αγ. Πνεύματος, άνθρωπος της Πεντηκοστής. Το αίτημα της Κυριακής προσευχής: «ελθέτω η Βασιλεία σου» σημαίνει: « να έλθει η Χάρις του Αγ. Πνεύματος». Η Βασιλεία του Θεού είναι η Χάρη του Αγ. Πνεύματος. Άρα με το «Πάτερ ημών» ζητούμε το Άγ. Πνεύμα. Και η προσευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλόν» γίνεται με την χάρη του Αγ. Πνεύματος γιατί λέει ο Απ. Παύλος, «ουδείς δύναται ειπείν Κύριον Ιησούν, ει μη εν Πνεύματι Αγίω» (Α΄ Κορ. ιβ´ 3). Κανείς δεν μπορεί να πει τον Ιησού Κύριο, παρά μόνον με την χάρη του Αγ. Πνεύματος. Να λοιπόν, ότι η Εκκλησία ζει διαρκώς Πεντηκοστή. Έχουμε την ευλογία μέσα στην Εκκλησία να έχουμε την Χάρη του Θεού να ενωθούμε διά της Θ. Λειτουργίας και της Θ. Κοινωνίας μας με τον Θεό.
Η Εκκλησία είναι ο δοκιμασμένος και ασφαλής δρόμος της σωτηρίας, είναι η Εκκλησία των Προφητών, των Αποστόλων, των Πατέρων, των Μαρτύρων, των Αγίων, Αυτή που κρατά την διδασκαλία του Ευαγγελίου ανόθευτη αν και φοβεροί αιρετικοί την πολέμησαν και την πολεμούν κρυφά και φανερά. Πόσοι αιρετικοί πολέμησαν την Εκκλησία δια μέσου των αιώνων και όχι εχθροί, σαν τους σημερινούς Χιλιαστές και Πεντηκοστιανούς, αλλά Αυτοκράτορες με στρατιές, με κοσμικές δυνάμεις και δεν μπόρεσαν να γκρεμίσουν την Εκκλησία. Αυτή ως χώρος και τόπος του Αγ Πνεύματος ουδέποτε νικήθηκε, έστω και αν φαίνεται ότι καταβάλλεται και μάλιστα όσο πολεμείται, τόσο δυναμώνει και λαμπρύνεται.
Μέσα στην Εκκλησία υπάρχει η Χάρης του Αγ. Πνεύματος, υπάρχουν οι Άγιοι. Πολλών Αγίων τα σώματα διατηρούνται άθικτα, μυροβλύζουν, ευωδιάζουν, θαυματουργούν. Που αλλού γίνεται αυτό; Σε ποιά αίρεση και σε ποιά «εκκλησία» βγάζουν τους άλλους από τον τάφο και ευωδιάζουν; Τα οστεοφυλάκια στο Άγ. Όρoς ευωδιάζουν, διότι μεταξύ των οστών των πατέρων υπάρχουν οστά αγίων μοναχών. Αυτά συμβαίνουν λόγω της παρουσίας του Αγ. Πνεύματος.
Αυτή είναι η πίστη μας, η αληθινή και ορθόδοξος και αν για τους άλλους λαούς υπάρχει κάποιο ελαφρυντικό να ακολουθούν τις αιρέσεις, για μας τους Ορθοδόξους Έλληνες, που έχουμε τέτοια Παράδοση, τόσους Αγίους, τόσα μοναστήρια, τόσα ι. Λείψανα, τόσες θαυματουργές εικόνες, τόσους αγίους Μάρτυρας και Πατέρας, υπάρχει ελαφρυντικό και δικαιολογία; Η αποχώρηση και η αδιαφορία μας από την Εκκλησία και την Ορθοδοξία είναι φοβερή και ασυγχώρητη αποστασία από τον Θεό των Πατέρων μας. Ο διάβολος προσπαθεί να συντρίψει την Εκκλησία και τελικά αυτό αποβαίνει εις βάρος του. Νομίζει ότι θα κάνει κακό στον Χριστό, στην Εκκλησία, στους χριστιανούς, όταν μας πολεμά, αλλά στο τέλος συντρίβεται. Ο Θεός, από τον πόλεμο που κάνει ο διάβολος κατά της Εκκλησίας, βγάζει καλό και οι πιστοί στερεωνόμαστε στην πίστη, και αναδεικνυόμαστε νέοι μάρτυρες και ομολογητές μεγάλοι θεολόγοι και υπερασπιστές της ορθοδόξου πίστεως. Μακάρι λοιπόν κανείς να μη γίνεται προδότης, αποστάτης της Εκκλησίας και της πίστεως μας.
Μπορεί να είμαστε και είμαστε αμαρτωλοί όλοι, αλλά όταν είμαστε μέσα στην Αγία μας Εκκλησία, έχουμε ελπίδα σωτηρίας, ενώ αντιθέτως, και «δίκαιοι» να νομίζουμε ότι είμαστε, εκτός Εκκλησίας δεν έχουμε ελπίδα σωτηρίας. Μέσα στην Εκκλησία όταν όλοι μαζί ενωμένοι ζούμε, θα μετανοήσουμε, θα εξομολογηθούμε, θα συγχωρεθούμε και ο Θεός θα μας ελεήσει ενώ εκτός Εκκλησίας ποιος θα μας σώσει; Ποιο Άγ. Πνεύμα θα συγχωρήσει τις αμαρτίες μας και ποια Εκκλησία θα πρεσβεύει μετά τον θάνατό μας για τις ψυχές μας; Εντός Εκκλησίας ξέρουμε ότι έχουμε ελπίδα σωτηρίας. Ενώ όποιος βγει από την Εκκλησία, έστω και αν νομίζει ότι έχει καλά έργα, δεν έχει ελπίδα σωτηρίας. Γι’ αυτό ας προσέξουμε όσα σήμερα με την Χάρη του Παρακλήτου τονίσαμε από του ιερού τούτου βήματος και ας μένουμε στέρεοι και αμετακίνητοι στην Εκκλησία πιστοί και αμετακίνητοι με ένα άγιο πείσμα μέχρι τέλους για να έχουμε όλοι εμείς, με την Χάρη του Θεού και την ευλογία της Παναγίας μας την ελπίδα της σωτηρίας. Και μετέχοντας στη ζωή της Εκκλησίας να καταξιωνόμαστε με το να ισχύει προσωπικά και γενικά σε όλους μας το : «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον, εὕρομεν Πίστιν ἀληθῆ, ἀδιαίρετον Τριάδα προσκυνοῦντες· αὕτη γὰρ ἡμᾶς ἔσωσε.
Μὴ ἀπορρίψῃς με ἀπὸ τοῦ προσώπου σου, καὶ τὸ Πνεῦμά σου τὸ ἅγιον μὴ ἀντανέλῃς ἀπ‘ ἐμοῦ.
Κύριε, ὁ τὸ Πανάγιόν σου Πνεῦμα ἐν τῇ Γ’ ὥρᾳ τοῖς Ἀποστόλοις σου καταπέμψας, τοῦτο, Ἀγαθέ, μὴ ἀντανέλῃς ἀφ‘ ἡμῶν, ἀλλ‘ ἐγκαίνισον ἡμῖν τοῖς δεομένοις σου. Αμήν.