ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓ. ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ 2024
+ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
«Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ ὀγδόῃ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, τὴν ἁγίαν Πεντηκοστὴν ἑορτάζομεν.
- Πνοῇ βιαίᾳ γλωσσοπυρσεύτως νέμει,
- Χριστὸς τὸ θεῖον Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις.
- Ἐκκέχυται μεγάλῳ ἑνὶ ἤματι Πνεῦμ’ ἁλιεῦσι.
- Ταῖς τῶν ἁγίων Ἀποστόλων πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν».
Αδελφοί μου, Η Μεγάλη Δεσποτική Εορτή της Πεντηκοστής είναι η Εορτή της Αγίας Τριάδος. Με την κάθοδο του Αγ. Πνεύματος μαθαίνουμε από την Εκκλησία μας ότι ο Θεός μας είναι Τριαδικός. Η κάθοδος του Αγ. Πνεύματος έγινε ημέρα της Κυριακής. Γιατί, όμως, εμείς σήμερα Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος την γιορτάζουμε ξεχωριστά και μάλιστα όλη η εβδομάδα που θα διανύσουμε θα τιμούμε ξεχωριστά τον Παράκλητο; Το Πνεύμα της Αληθείας; Το Γ΄ Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος; Ο Υμνογράφος της Εκκλησίας αποκαλεί την Εορτή της Πεντηκοστής ως την τελευταία εορτή από πλευράς αναπλάσεως και ανακαινίσεως του ανθρώπου: «Την μεθέορτον πιστοί και τελευταίαν εορτήν εορτάσωμεν φαιδρώς, αύτη εστί Πεντηκοστή, επαγγελίας συμπλήρωσις και προθεσμία».
Χθες λοιπόν, Κυριακή της Πεντηκοστής εορτάσαμε και με τον Εσπερινό της Γονυκλισίας το γεγονός της επιφοιτήσεως του Αγ. Πνεύματος, δηλαδή, την ημέρα που ήλθε, με την μορφή πύρινων γλωσσών το Άγ. Πνεύμα επί τας κεφαλάς των Μαθητών του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και επί όλων όσων ήταν μαζί τους στο υπερώο. Γνωρίζουμε και πιστεύουμε ότι κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού και ποτέ δεν μπορεί να χωρισθεί ή να απομονωθεί ο Πατέρας από τον Υιό και ο Υιός και Πατέρας από τον Παράκλητο. Δεν μπορεί ποτέ να χωριστεί το ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγ. Τριάδος.
Οι Πνευματοφόροι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας έβαλαν σε άριστη σειρά και τάξη όλα τα θέματα της πίστεως μας, και με την σημερινή σύναξή μας θέλουν με τον τρόπο αυτό να δώσουμε τιμή στο Άγιο Πνεύμα στο μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος και για το λόγο αυτό όρισαν να το εορτάζουμε και κατά την Πεντηκοστή, αλλά και ξεχωριστά την Δευτέρα που την ονόμασαν Δευτέρα του Αγ. Πνεύματος. Ξεκάθαρο το μήνυμα από το υπόμνημα του Συναξαρίου:
«Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Δευτέρᾳ τῆς Πεντηκοστῆς, αὐτὸ τὸ πανάγιον, καὶ ζωοποιόν, καὶ παντοδύναμον ἑορτάζομεν Πνεῦμα, τὸν ἕνα τῆς Τριάδος Θεόν, τὸ ὁμότιμον, καὶ ὁμοούσιον, καὶ ὁμόδοξον τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ».
Στίχοι Πᾶσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου, Δι’ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση. Τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πρεσβείαις τῶν Ἀποστόλων σου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Ο λόγος λοιπόν της Εκκλησίας για το Πανάγιο Πνεύμα, το τρίτο πρόσωπο της Αγ. Τριάδος, τον Παράκλητο, Αυτόν για τον Οποίο είχε υποσχεθεί ο Χριστός πως θα αποστείλει στους μαθητές Του μετά την Ανάληψή Του και χωρίς αυτό δεν υπάρχει, ούτε μπορεί να σταθεί η Εκκλησία καθώς όλα τα Μυστήρια τελούνται με την επενέργεια του Αγίου Πνεύματος. «Ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας». Χωρίς το Άγ. Πνεύμα δεν υπάρχει Εκκλησία για αυτό κι όποιος δεν δέχεται την επέλευση του Αγ. Πνεύματος και την απορρίπτει δεν πιστεύει στα μυστήρια της Εκκλησίας και δεν αποδέχεται ότι η Πεντηκοστή είναι η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας μας, της Μάνας μας στην Οποία ανήκουμε.
Λένε κάποιοι και στις μέρες μας εγώ πιστεύω στο Θεό αλλά το λένε αόριστα, δεν έρχονται στην Εκκλησία στην οποία διά της βαπτίσεώς μας ενταχθήκαμε, δεν εξομολογούνται, δεν κοινωνούν και συνεπώς δεν λαμβάνουν το Πανάγιο Πνεύμα. Στην Εκκλησία υπάρχει και κατευθύνει το Πανάγιο Πνεύμα και όποιος δεν το δέχεται δεν σώζεται για αυτό και στην πίστη μας είναι δόγμα ότι όλα τα αμαρτήματα που μπορεί να διαπράξει στη ζωή του ένας άνθρωπος συγχωρούνται, ένα ποτέ και αυτό είναι η βλασφημία κατά του Αγ. Πνεύματος. Αυτός ο οποίος βλασφημεί το Άγ Πνεύμα αρνείται δηλαδή την συμμετοχή και την σωτηρία του διά της Μάνας μας, της Αγίας Εκκλησίας δεν δέχεται τίποτα από Αυτήν, την απορρίπτει με όλα τα Ι. Μυστήρια της σωτηρίας μας και δεν δέχεται την Χάρη του Θεού. Ως εκ τούτου χωρίς το Άγιο Πνεύμα η Εκκλησία θα ήταν ένα ίδρυμα κάποιων ανθρώπων, που απλά θα αποτελούσε ιστορική ανάμνηση του επίγειου έργου του Ιησού Χριστού.
Το Άγ. Πνεύμα αναπαύεται σε καθαρές και αγνές καρδιές και μυαλά, σε ανθρώπους που αποδέχονται και σέβονται τον Θεό, σε πιστούς όχι αναμάρτητους, κανείς δεν είναι αναμάρτητος αλλά ανθρώπους που μέσα από την συνειδητή παρουσία και συμμετοχή στη μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας διά της Θ. Λειτουργίας και της συμμετοχής στη Θ. Κοινωνία, πορεύονται προς την όντως ζωή, προς την αιώνιο ζωή. Το Άγ. Πνεύμα δεν αναπαύεται σε ψυχές παγωμένες, αδιάφορες πνευματικά, σε ψυχές όσων δεν αγαπούν τον εαυτό τους, τον Θεό και τον συνάνθρωπο και έχουν αντικαταστήσει όλα αυτά με ψευτοθεούς του κόσμου αυτού μέσα τους. Το Άγ. Πνεύμα δεν αναπαύεται σε καρδιές ανθρώπων που δεν πιστεύουν σωστά, αλλά επιλεκτικά και όπως τους συμφέρει τον Τριαδικό Θεό και δεν εφαρμόζουν τις εντολές Του, αλλά προτάσσουν το δικό τους θέλημα το οποίο τις περισσότερες φορές είναι διαφορετικό από το θέλημα του Θεού.
Το Άγ. Πνεύμα δεν αναπαύεται στην αμαρτία η οποία είναι η αποτυχία να φτάσουμε στον συγκεκριμένο στόχο και σκοπό της υπάρξεώς μας, που είναι η αγιότητα, ο φωτισμός και η Χάρη και Χαρά του Παρακλήτου. Ως αληθινοί πιστοί μέσα στην Εκκλησία, τον φυσικό χώρο της παρουσίας του Αγ. Πνεύματος οφείλουμε να ζούμε συνεχώς με την ελπίδα της αποκτήσεως στη ζωή μας Αυτού του Άγ. Πνεύματος. Όπως το σώμα όταν βγει η ψυχή είναι νεκρό, άψυχο και δυσώδες έτσι και η ψυχή όταν δεν είναι χαριτωμένη και φωτισμένη από τον Παράκλητο το Άγιο Πνεύμα είναι νεκρή και βρωμερή. Βέβαια η ψυχή του καθενός μας όπως και αν είναι δεν χάνεται αλλά βιώνει έναν φριχτό θάνατο, χειρότερο από οτιδήποτε άλλο μπορεί να φανταστεί ο άνθρωπος, που είναι ο αιώνιος σκοτεινός και χωρίς την παρουσία του Θεού χώρος και κατάσταση. Και γνωρίζουμε ότι όπου υπάρχει απουσία του Θεού εκεί μόνιμος πόνος, θλίψη στεναχώρια απελπισία, κ.λ.π. Γι΄ αυτό προκειμένου να βιώνουμε συνεχώς και αδιαλείπτως την παρουσία του Φωτός του Θεού δηλαδή μέσα μας, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε και να ζούμε βαθειά τη ζωή του Αγίου Πνεύματος, πρέπει να ζούμε αδιάκοπα μέσα στην Εκκλησία με την μυστηριακή ζωή Της, και να έχουμε την αγάπη μας και τον νου μας εστραμμένα προς το Θεό, να πιστεύουμε σωστά και να ποιούμε το Άγιο Θέλημα Του μήπως με το έλεός Του καταφέρουμε να γίνουμε ο καθένας μας κατοικητήριο και χώρος της παρουσίας του Παρακλήτου .
Το Αγ. Πνεύμα ως Θεός, το τρίτο πρόσωπο της Αγ Τριάδος, παντοδύναμος όπως ο Πατέρας και ο Υιός ζωογονεί, εμψυχώνει και ενδυναμώνει τα πλάσματα. Δίνει στα ζώα τη ζωή, στους ανθρώπους το νου και στους πιστούς την ανώτερη ζωή, την πνευματική. Φωτίζει τον άνθρωπο μας βοηθάει στη πορεία μας να μπούμε στη βασιλεία των Ουρανών. Το Άγ. Πνεύμα δίνεται στον καθένα μας όχι σύμφωνα με την αξία των καλών έργων μας, αλλά δωρεάν, σύμφωνα με το έλεος του Θεού, για τη σωτηρία μας . ΟΤΑΝ ΚΑΤΟΙΚΗΣΕΙ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΔΙΝΕΙ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΦΩΤΙΣΜΟ. Χωρίς Αυτό, κανείς δεν μπορεί να έχει αληθινή και ζωντανή πίστη. Χωρίς το φωτισμό Του, και ο πιο σοφός και μορφωμένος άνθρωπος είναι ολότελα τυφλός ως προς τα έργα του Θεού και την κτίση Του.
Απεναντίας, το Άγ. Πνεύμα φωτίζει εσωτερικά και τον πιο αμόρφωτο και απλοϊκό άνθρωπο, να του αποκαλύψει άμεσα τα έργα του Θεού και να του προσφέρει τη γλυκιά γεύση της βασιλείας Του. Ο άνθρωπος που έχει μέσα του το Άγ. Πνεύμα, αισθάνεται στην ψυχή του ένα ασυνήθιστο φως, που του ήταν ολότελα άγνωστο μέχρι τότε. Το Άγ. Πνεύμα γεννάει στην καρδιά του ανθρώπου την αληθινή αγάπη, αγάπη σαν μία καθαρή φωτιά, μία πηγή θερμότητας, που ζεσταίνει την καρδιά. Μία ρίζα, που βλαστάνει μέσα στην καρδιά όλα τα καλά έργα. Για τον άνθρωπο που έχει ζωογονηθεί από την αληθινή αγάπη, τίποτα δεν είναι δύσκολο, φοβερό η αδύνατο. Γι’ αυτόν κανένας νόμος δεν είναι βαρύς, καμιά εντολή δεν είναι ανεφάρμοστη. Όλα του είναι εύκολα. Η πίστη και η αγάπη, που χαρίζει στον άνθρωπο το Άγ Πνεύμα, είναι τόσο μεγάλα και δυνατά όπλα στα χέρια μας, που, αν τα έχουμε, μπορούμε άνετα, με χαρά και γαλήνη να βαδίσει το δρόμο που βάδισε ο Χριστός.
Μας δίνει την δύναμη να αντιστεκόμαστε στους πειρασμούς του κόσμου. Ο καθένας μας χρησιμοποιεί τα επίγεια αγαθά, αλλά σαν περαστικός ταξιδιώτης, χωρίς να κολλάει σ’ αυτά την καρδιά του. Αντίθετα, ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του Αγ. Πνεύμα, όσο μορφωμένος και έξυπνος κι αν είναι, μένει πάντα δούλος και αιχμάλωτος του κόσμου.
Μας δίνει σοφία και αυτό το βλέπουμε κατεξοχήν στους Αποστόλους, που πριν λάβουν το Άγ. Πνεύμα, ήταν αγράμματοι και απλοϊκοί, ύστερα όμως κανείς δεν μπορούσε ν’ αντισταθεί στη σοφία και τη δύναμη του λόγου τους. Χαρίζει σοφία όχι στα λόγια του ανθρώπου, αλλά στις πράξεις του. Εκείνος που έχει μέσα του το Αγ. Πνεύμα, πάντα θα βρει χρόνο και τρόπο να φροντίσει για τη σωτηρία του, ακόμα και μέσα στο θόρυβο του κόσμου.
Μας χαρίζει αληθινή χαρά, καρδιακή ευτυχία και ασάλευτη ειρήνη. Ο άνθρωπος που δεν έχει μέσα του το Άγ Πνεύμα, ποτέ δεν μπορεί να χαρεί αληθινά, να ευχαριστηθεί καθαρά, να νιώσει την ειρήνη που γλυκαίνει την ψυχή. Κάπου κάπου χαίρεται μα αυτή η χαρά είναι στιγμιαία Κάπου-κάπου διασκεδάζει μα οι διασκεδάσεις είναι κενές, ανούσιες μετά απ’ αυτές τον κυριεύει μία ακόμα μεγαλύτερη στενοχώρια. Κάπου-κάπου είναι ήρεμος, μα η ηρεμία του δεν είναι η πνευματική ειρήνη, είναι νάρκη της ψυχής. Και αλίμονο σ’ εκείνον που δεν προσπαθεί και δεν θέλει να ξυπνήσει απ’ αυτή τη νάρκη!
Μας δίνει αληθινή ταπείνωση. Ο άνθρωπος, ακόμα και ο πιο γνωστικός, δεν μπορεί να γνωρίσει τον εαυτό του όσο πρέπει, αν δεν έχει μέσα του το Άγ. Πνεύμα. Χωρίς Θ. Βοήθεια, δεν μπορεί κανείς μας να δει την πραγματική κατάσταση της ψυχής του. Αν είναι τίμιος και κάνει κανένα καλό στους συνανθρώπους του, νομίζει πως είναι δίκαιος ή και σε σύγκριση με τους άλλους, τέλειος και πως δεν του χρειάζεται τίποτα άλλο.
Το Άγ. Πνεύμα, όταν κατοικήσει μέσα μας, μας αποκαλύπτει όλη την εσωτερική μας φτώχεια και αδυναμία. Ανάμεσα στις αρετές μας, προβάλλει τις αμαρτίες, την αμέλεια, την αδιαφορία για τη σωτηρία μας και την σωτηρία των άλλων, την ιδιοτέλειά ακόμα και εκεί που φαινόμαστε μεγαλόψυχοι, την παχυλή φιλαυτία μας ακόμα και εκεί που ποτέ δεν την υποπτευόμασταν. Το Άγ. Πνεύμα μας τα δείχνει όλα, όπως πραγματικά είναι και τότε αρχίζουμε να αποκτάμε την αληθινή ταπείνωση, τότε αρχίζουμε να χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στις δικές μας δυνάμεις και τις υποτιθέμενες αρετές μας και τότε αρχίζουμε να θεωρούμε τον εαυτό μας τον χειρότερο από τους άλλους και ταπεινωμένοι, αρχίζουμε να αλλάζουμε ειλικρινά.
Μας Διδάσκει, τέλος, την αληθινή προσευχή και πως γίνεται. Κανένας δεν μπορεί να κάνει προσευχή πραγματικά ευάρεστη στο Θεό, πριν λάβει το Άγ. Πνεύμα. Αν αρχίσει να προσεύχεται, χωρίς να έχει μέσα του κάποιος Άγ. Πνεύμα, θα δει το νου του να μην μπορεί να συγκεντρωθεί. Όποιος έχει μέσα του τον Παράκλητο γνωρίζει τον Θεό, βλέπει ότι Αυτός είναι ο Πατέρας του και ξέρει πως να Τον πλησιάσει, πως να Τον παρακαλέσει και τι τελικά να Του ζητήσει Γνωρίζει ότι δεν μπορεί να έχει ανταπόκριση η προσευχή του αν δεν συμμετέχει στην κοινή προσευχή της Εκκλησίας. Οι σκέψεις του στην προσευχή πλέον γίνονται εύτακτες, καθαρές, προσηλωμένες μόνο στον Κύριο, Ευχαριστιακές. Ένας τέτοιος χαριτωμένος και πνευματοφόρος άνθρωπος μπορεί με την προσευχή του να πετύχει τα πάντα, ακόμα και βουνά να μετακινήσει.
Να, λοιπόν, τι γιορτάζουμε ενωμένοι τελούντες την Θ. Λειτουργία να τι χαρίζει ο Παράκλητος. Χωρίς τη βοήθεια και τη συνέργειά Του είναι αδύνατο όχι μόνο να μπούμε στην Ουράνια βασιλεία, αλλά ένα βήμα να κάνουμε στο δρόμο που οδηγεί εκεί. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να ποθούμε και να ζητάμε την απόκτηση του Άγ Πνεύματος, να Το έχουμε πάντα μέσα μας, όπως οι Απόστολοι, η Κυρία Θεοτόκος και οι Άγιοι μας. Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον, εὕρομεν Πίστιν ἀληθῆ, ἀδιαίρετον Τριάδα προσκυνοῦντες· αὕτη γὰρ ἡμᾶς ἔσωσε. ΑΜΗΝ