ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΕΙΣΟΔΙΩΝ 21 ΝΟΕ 24
† ΠΡΩΤ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΠΑΝΟΥ
Πατέρες και Αδελφοί μου,
Με την χάρη του Θεού αξιωνόμαστε και φέτος να εισέλθουμε στην περίοδο προετοιμασίας μας για την Μεγάλη Δεσποτική εορτή των Χριστουγέννων. Είναι πραγματικά μεγάλη ευλογία το γεγονός ότι η είσοδός σε μια από τις σπουδαιότερες περιόδους της Εκκλησίας, συνοδεύεται από μια Εορτή Θεομητορική, τα Εισόδια της Θεοτόκου.
Η εορτή αυτή της Εκκλησίας αναφέρεται στο εξής γεγονός: Οι γονείς της Παναγίας, Ιωακείμ και Άννα για πολλά χρόνια δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν. Προσευχόντουσαν λοιπόν θερμά στον Θεό να τους αξιώσει να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί, με την υπόσχεση ότι θα αφιέρωναν το τέκνο τους σε Αυτόν. Πράγματι, ο Θεός όχι μόνο τους χάρισε ένα παιδί, αλλά τους αξίωσε να φέρουν στον κόσμο τη γυναίκα που θα γεννούσε το Μεσσία, τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν η Παναγία έγινε τριών χρόνων, ο Ιωακείμ και η Άννα τήρησαν την υπόσχεσή τους, την οδήγησαν στο Ναό και την παρέδωσαν στον αρχιερέα Ζαχαρία. Αυτός την ευλόγησε και είπε «Εμεγάλυνε ο Κύριος το όνομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώσει τους υιούς του Ισραήλ». Ο Ζαχαρίας οδήγησε τη Μαρία στον ιερότερο χώρο του Ναού, στα Άγια των Αγίων, όπου δεν έμπαινε κανείς εκτός από τον ίδιο, μία φορά τον χρόνο, επειδή γνώριζε έπειτα από αποκάλυψη του Θεού το μελλοντικό ρόλο της Αγίας κόρης στην ενανθρώπιση του Κυρίου και στα ενδότερα του Ναού η Παρθένος Μαρία έμεινε 12 χρόνια. Όλο αυτό το διάστημα ο αρχάγγελος Γαβριήλ προμήθευε την Παναγία με τροφή ουράνια. Εξήλθε από τα Άγια των Αγίων, όταν έφθασε η ώρα του Ευαγγελισμού Της. Η εορτή των Εισοδίων καθιερώθηκε τον 6ο αιώνα στην Ιερουσαλήμ με βάση την αρχαία παράδοση της Εκκλησίας και αναφέρεται και στα κείμενα του Αγ. Σωφρονίου Ιεροσολύμων (634-638). Είναι παράλληλα και το προανάκρουσμα της «μητρόπολις των εορτών», δηλαδή των Χριστουγέννων. Και αυτό γιατί σήμερα το πρωί στη ακολουθία του Όρθρου ψάλλονται οι καταβασίες των Χριστουγέννων. Πανηγυρικά ακούσαμε τους ψάλτες, να λένε το «Χριστός γεννάτε δοξάσατε». Ακούσαμε τον ιερό υμνωδό να μας προσκαλεί «Χριστός εξ’ ουρανού απαντήσατε». Χαρμόσυνο και ελπιδοφόρο μήνυμα σε μια εποχή αστάθειας και πολλών προβλημάτων. Ένα μήνυμα που γλυκαίνει και γεμίζει ελπίδα τις καρδιές των Χριστιανών. Γιατί όμως στην εορτή των Εισοδίων, σε μια Θεομητορική εορτή να ακούμε για πρώτη φορά ύμνους και λόγια που αφορούν την Γέννηση του Κυρίου; Γιατί όπως η Παναγία, ετοιμάστηκε μυστικά μέσα στα Άγια των Αγίων για να γίνει ο Νέος Παράδεισος, για τον Νέο Αδάμ τον Χριστό μας, έτσι και εμείς αυτή την περίοδο, πρέπει πλέον να ετοιμαστούμε να υποδεχθούμε τον Γεννηθέντα Κύριο, όχι βέβαια στις βιτρίνες των καταστημάτων και κάτω μόνο από χριστουγεννιάτικα δένδρα που και αυτά χρειάζονται και συντελούν μαζί με τα στολίδια και τα φώτα του στην λαμπρότητα της Χριστιανικής Εορτής , αλλά μέσα στις καρδιές μας, στην ψυχή μας, γιατί τότε και μόνο τότε, αν υποδεχτούμε κατάλληλα διά της συμμετοχής μας στη Θ. Κοινωνία, τον Χριστό εντός μας, θα μπορέσουμε να γευτούμε την χαρά και την πληρότητα που φέρνει η παρουσία Του στην ζωή μας.
Θα ήθελα εξ αφορμής της Μεγάλης αυτής Θεομητωρικής Εορτής να σταθώ σε τρία μηνύματα που μπορούμε να πάρουμε και να αντλήσουμε.
Α΄ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Μέσα από την εορτή των Εισοδίων θυμόμαστε κάτι πολύ σημαντικό, την σχέση του προσώπου της Παναγίας με την Εκκλησία. Δεν είναι η Παναγία μία απλή γυναίκα, ούτε όμως και μία θεότητα. Είναι μία ξεχωριστή ύπαρξη την οποία διάλεξε ο Θεός να γίνει μητέρα Του και κατ’ επέκταση, μητέρα της οικουμένης. Στην περίοδο των Χριστουγέννων ο θεολογικός λόγος στρέφεται δικαίως γύρω από το Πρόσωπο του Θεανθρώπου Χριστού. Όμως μια ημέρα μετά από τα Χριστούγεννα εορτάζουμε την Σύναξη της Θεοτόκου, εορτάζουμε το πρόσωπο εκείνο που μας «έφερε» τον Χριστό, δηλαδή την Παναγία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας την χαρακτηρίζουν «Δεύτερη Εύα» ή «Νέα Εύα», αφού το «γένοιτο» που είπε στον Ευαγγελισμό, εξαφάνισε την «πρώτη κατάρα» και άνοιξε τον δρόμο της Θεοκοινωνίας και πάλι με τον «νέο Αδάμ». Όμως και κάτι άλλο γίνεται με την εκούσια υπακοή της Παναγίας. Η ταύτισή της με την Εκκλησία. Εκκλησία και Θεοτόκος παραλληλίζονται και ταυτίζονται γύρω από το κοινό Μυστήριο της Σαρκώσεως. Πρόκειται για ένα μυστήριο μητρότητας και υιοθεσίας συνάμα, στην οποία ενεργεί το Άγ. Πνεύμα (Μτ. 1,20. Λκ. 1,35). Η σχέση Παναγίας και Εκκλησίας είναι άρρηκτη, αφού μέσω της Θεοτόκου έγινε ο Θεός «υιός ανθρώπου» και έτσι κατέστη αδελφός και φίλος όλων των ανθρώπων. Ο Ίδιος είναι η κεφαλή της Εκκλησίας στην οποία όλοι εμείς είμαστε μέλη. Η Εκκλησία είναι το σώμα Του και ο Ίδιος η κεφαλή της (Κολ.1,18). Γι’ αυτό το μεγάλο θαύμα ευγνωμονούμε και τιμούμε την Παναγία, για το μεγάλο γεγονός, να μας υιοθετήσει ο Χριστός. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν λείπει η Θεοτόκος από την Εκκλησία, από την Θ. Λατρεία, από το Άγ. Δισκάριο σε κάθε Θ. Λειτουργία, από την Υμνολογία, από την Αγιογραφία, από την καθημερινή μας προσευχητική κοινωνία μαζί της. Μητέρα Εκκλησία και Μητέρα Παναγία παραλληλίζονται και σε κάποιο μέτρο ταυτίζονται, αφού ο Χριστός είναι η ουσία και το κέντρο και των δύο. Μέσα στην κοιλία της Θεοτόκου βρίσκεται ο Χριστός, αλλά και μέσα στην Εκκλησία, που μοιάζει με κοιλιά, βρίσκουμε τον Χριστό και οι δύο ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΠΑΝΑΓΙΑ μας δίνουν τον ΧΡΙΣΤΟ ΣΕΣΑΡΚΩΜΕΝΟ, ΤΕΛΕΙΟ ΘΕΟ ΚΑΙ ΤΕΛΕΙΟ ΑΝΘΡΩΠΟ.Η Εκκλησία είναι η Νύμφη του Χριστού ( Εφ. 5,32), μια νύμφη που είναι παρθένος και που «χτίστηκε» επάνω στην Παρθένο Μαρία. Νύμφη Χριστού έτσι καλείται να γίνει και κάθε πιστός που θέλει να ενωθεί με τον Χριστό. Ο Απ. των Εθνών Παύλος το σημειώνει αυτό απευθυνόμενος προς τους Θεσσαλονικείς λέγοντας : «ζηλώ γαρ ύμάς Θεού ζήλω· ήρμοσάμην γαρ ύμάς ένι άνδρί, παρθένον αγνήν παραστήσαι τώ Χριστώ·» δηλαδή, «σας ζηλεύω με θεϊκή ζήλια, γιατί σας αρραβώνιασα μ’ έναν άνδρα, τον Χριστό, για να σας παρουσιάσω σ’ αυτόν σαν αγνή παρθένο» (ΒΚορ. 11,2
Β΄ ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΟΔΟΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ.
Καθώς εορτάζουμε τα Εισόδια της Θεοτόκου, είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε και τη δική μας είσοδο στο Σώμα του Χριστού, στην Εκκλησία, μέσα από τα Ιερά Μυστήρια του Βαπτίσματος και του Χρίσματος.
Όταν λέμε να θυμηθούμε αυτό το γεγονός, δεν εννοούμε να το φέρουμε στη μνήμη μας σαν μια ωραία ανάμνηση. Άλλωστε αυτό είναι αδύνατο, αφού όταν βαπτιστήκαμε ήμασταν νήπια. Αλλά, είναι ευκαιρία κατ’ αρχήν να δοξάσουμε τον Θεό, να Του εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, που μας αξίωσε να είμαστε μέλη του Σώματός Του και αυτή η ευγνωμοσύνη μας δεν είναι κάτι που εκφράζεται μόνο με λόγια, αλλά με την ίδια τη ζωή μας. Ας θυμηθούμε τον λεπρό Σαμαρείτη: Μόλις θεραπεύθηκε, σε αντίθεση με τους άλλους 9 λεπρούς, γύρισε αμέσως πίσω στον Χριστό, Τον προσκύνησε και έπεσε στα πόδια Του, ευχαριστώντας Τον. Εκδήλωσε μια έντονη, ολοκάρδια ψυχοσωματική ευχαριστία στον ευεργέτη Του. Έτσι κι εμείς να συμμετέχουμε ψυχή τε και σώματι στην ζωή της Εκκλησίας, τόσο στη Λατρευτική, στο Ναό, όσο και στην κατά μόνας πνευματική ζωή με προσευχή, νηστεία τροφής και παθών, μελέτη του λόγου του Θεού κλπ.
Η Εορτή των Εισοδίων μας καλεί να επαναπροσδιορίσουμε τους στόχους μας, να εκτιμήσουμε τις δωρεές του Θεού. Να κατανοήσουμε ότι δεν είμαστε απλά για να ζούμε, ικανοποιώντας μόνο τις βιολογικές ανάγκες μας, αλλά ότι μπολιαστήκαμε στην Εκκλησία με μια αιώνια προοπτική, τη Βασιλεία των Ουρανών. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να έχουμε τη νοοτροπία «φάγωμεν, πίωμεν, αύριο γαρ αποθνήσκωμεν», αλλά η καρδιά μας θα πρέπει συνεχώς να δονείται και να σκιρτά από τον λόγο του Κυρίου «η Βασιλεία των Ουρανών, εντός ημών εστί». Όπως λοιπόν η Παναγία με την Είσοδό της και παραμονής της στα Άγια των Αγίων καθαρίστηκε από το προπατορικό αμάρτημα, έτσι κι εμείς αρχικά καθαριζόμαστε με το Άγιο Βάπτισμα και μπολιαζόμαστε στο Δένδρο της Εκκλησίας του Χριστού, εν συνεχεία ακολουθεί ένας δια βίου αγώνας να διατηρήσουμε αυτήν την καθαρότητα και τα Χαρίσματα της Σφραγίδας του Αγ. Πνεύματος που λάβαμε διά του Χρίσματος και τέλος όπως η Παναγία κατά την παραμονή της στα Άγια των Αγίων προετοιμάστηκε για την αποστολή της να γίνει η Μητέρα του Θεού, έτσι κι εμείς μέσα στη ζωή της Εκκλησίας ετοιμαζόμαστε να γίνουμε κατά χάριν θεοί, πολίτες της Βασιλείας των Ουρανών.Γ
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΙ Η Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Ένα τελευταίο τρίτο μήνυμα που μας δίνει η σημερινή εορτή είναι η σχέση της Παναγίας με το Μυστήριο των Μυστηρίων, την Θ. Λειτουργία. Όπως δεν μπορεί να εννοηθεί Εκκλησία, χωρίς την Παναγία, ομοίως και δεν μπορεί να εννοηθεί Θ. Λειτουργία χωρίς Αυτήν. Ουσιαστικά η Παναγία αποτελεί για εμάς πρότυπο ζωής, ειδικότερα δε, πρότυπο συμμετοχής μας στη Θ. Λειτουργία. Μας διδάσκει η Παναγία τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να βιώνουμε την Θ. Λειτουργία, αν θέλουμε πραγματικά να γίνουμε κατοικητήριο του Αγ Πνεύματος και τελικώς να επιστρέψουμε στη χαμένη πατρίδα μας, την Βασιλεία των Ουρανών! Προηγουμένως αναφέραμε ότι η Παναγία εισήλθε στα Άγια των Αγίων για να ετοιμαστεί για τη μέγιστη αποστολή της, να φέρει στον κόσμο τον Ίδιο τον Θεό. Για εμάς, Άγια των Αγίων είναι η Θ. Λειτουργία! Όπως η ταπεινή Κόρη της Ναζαρέτ μέσα στο Ιερό, μεταμορφώθηκε πνευματικά στη Μητέρα του Θεού, στην Πλατυτέρα των Ουρανών, έτσι κι εμείς, μέσα στο ιερότατο αυτό Μυστήριο της Θ. Ευχαριστίας καθαριζόμαστε, αγιαζόμαστε και ετοιμαζόμαστε να γίνουμε ουρανοπολίτες! Όταν μιλάμε για εμπειρία και βίωμα της Θ. Λειτουργίας, δεν είναι δυνατόν να απουσιάζει από τη ζωή μας η συχνότατη Θ. Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων. Είναι σαφής ο λόγος του Κυρίου: «ό τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα έχει ζωην αιώνιον»! Πολλές φορές προβληματιζόμαστε για την πορεία του κόσμου και της κοινωνίας που ζούμε και δυστυχώς, οι γενικότερες συνθήκες που επικρατούν, με τους πολέμους, τη βία, την εγκληματικότητα κλπ, δεν μας επιτρέπουν να είμαστε αισιόδοξοι. Αν θέλουμε όμως στ’ αλήθεια ν’ αλλάξει η κατάσταση, τότε θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τον εαυτό μας! Θα πρέπει πρώτα ν’ αλλάξουμε εμείς! Να καθαρίσουμε από τον κακό εαυτό μας και αυτό θα γίνει σίγουρα όταν μιμηθούμε την Παναγία, όταν εισέλθουμε στα Άγια των Αγίων της Εκκλησίας, που είναι η δική μας είσοδο και παραμονή στη Θ. Λειτουργία. Και είναι ζωτικής σημασίας για εμάς να εισέλθουμε, όπως συχνά τονίζεται στο Ναό μας από όλους μας, όχι ως θεατές μιας ωραίας θεατρικής παράστασης, αλλά, αφού πρώτα αποθέσουμε «πάσαν βιοτικήν μέριμναν» και αφού συμφιλιωθούμε με όσους πικραθήκαμε, να δοθούμε με όλη μας την ύπαρξη στη λατρεία του Θεού και να ενωθούμε μαζί Του, διά της Θ.Μεταλήψεως.
Η Θ. Λειτουργία είναι το θεμέλιο της εν Χριστώ πνευματικής ζωής. Μέσα σ’ αυτήν θα μάθουμε και να προσευχόμαστε και να νηστευούμε και να εγκρατευόμαστε και να αγαπάμε τον Θεό και τον πλησίον!
Πατέρες και Αδελφοί μας Με την είσοδο της Παναγίας στον Ναό ξεκινά και η ατέρμονη-ασταμάτητη προσευχή Της προς το Θεό. Εισοδεύεται στα Άγια των Αγίων και εκεί κατευθύνει το νου Της και συγκεντρώνει όλη την ύπαρξη Της στην επαφή με το Θεό. Η προσευχή της Παναγίας είναι τελείως ελεύθερη από υλικές ή πνευματικές δεσμεύσεις, γιατί γίνεται τρόπος ζωής, βίωμα προσωπικό της και σχέση διαπροσωπική με το Θεό. Σε μια εποχή που ο άνθρωπος αγνοεί τον σωστό τρόπο επικοινωνίας με τον πλησίον, παρουσιάζεται από την Μητέρα μας Εκκλησία η πνευματική ευκαιρία της Εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου και αυτό ως απάντηση στο σύγχρονο επικοινωνιακό αδιέξοδο, στη σύγχρονη κοινωνία που χαρακτηρίζεται μεταξύ των άλλων και από νοσηρές διαπροσωπικές σχέσεις. Είναι ανάγκη να ανοίξουμε το χώρο της καρδιάς μας και εκεί, στα βαθύτατα «Άγια των Αγίων» της ύπαρξής μας να ακούσουμε τα μηνύματα του Θεού. Στο βάθος της καρδιάς θα αναπτύξουμε την θεανθρώπινη συνεργασία με σκοπό τη συνάντηση του άλλου στο τέλος της πορείας. Μέσα από αυτήν την καρδιακή προσευχή με οδηγό την τριετίζουσα Θεοτόκο, θα μπορέσει ο άνθρωπος να βρει τελικά το νόημα της πραγματικής ζωής που τόσο πολύ του λείπει»
ΑΜΗΝ