«ΕΥΑΓΓΕΛΙΖΟΥ ΓΗ ΧΑΡΑ ΜΕΓΑΛΗ ΑΙΝΕΙΤΕ ΟΥΡΑΝΟΙ ΘΕΟΥ ΤΗΝ ΔΟΞΑΝ»
†ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
Με το γνωστό, διπλό χαρακτήρα της, ανέτειλε η μεγάλη εορτή και επέτειος του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της εθνικής μας παλιγγενεσίας. Θρησκευτικός και εθνικός ο χαρακτήρας της σημερινής ημέρας. Έτσι γνωρίζουμε από την γέννησή μας οι πανέλληνες. Η Ορθόδοξη Ελλάδα εορτάζει την θρησκευτική και την εθνική πανήγυρή Της. Η εορτή του Ευαγγελισμού, εορτή της άνοιξης όχι μόνο της φύσεως αλλά κυρίως του ανθρώπου, εορτή που απεργάζεται τη λύτρωση και σωτηρία ανθρώπου, εορτή και της φύσεως, γιατί και η φύση γιορτάζει την δική της ελευθέρωση από τους στεναγμούς του αποστάτη από τον Θεό άνθρωπο. Πριν από αιώνες στη μακρινή Ναζαρέτ, έσμιξαν το «Χαΐρε» του ουρανού με το «γένοιτό μοι» του ανθρώπου και μια στιγμή μοναδική γεννήθηκε μέσα στην αιωνιότητα, που το μυστήριο και το μεγαλείο αυτής της μοναδικής στιγμής μονάχα απόλυτη σιωπή μπορεί να το μελουργήσει. Από την χειμωνιάτικη συννεφιά ξεπροβάλλει το εκατοντάφυλλο ρόδο, η Παναγία η γεννήσασα το «Ρόδον το αμάραντο» και από την ευλογημένη εκείνη ώρα η πανάσπιλη μορφή Της ρίχνει άπλετο φως αισιοδοξίας και χαράς στις καρδιές των ανθρώπων.
«Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον» με τον Ευαγγελισμό μπαίνει το θεμέλιο της σωτηρίας μας. Τι σημαίνει όμως σωτηρία; Η λέξη προέρχεται από την λέξη σώος, που σημαίνει ακέραιος, ολόκληρος. Ας φαντασθούμε ένα κρυστάλλινο καλλιτέχνημα, που πέφτει και γίνεται θρύψαλα. Αυτό ήταν ο άνθρωπος, καλλιτέχνημα του Δημιουργού. Όμως η αμαρτία το θρυμμάτισε. Ο Χριστός, ο Σωτήρας, μάζεψε αυτά τα συντρίμμια και αποκατέστησε τον άνθρωπο σώο και ολόκληρο, στο «αρχαίον κάλλος» το προ της πτώσεως. Αυτής, λοιπόν, της σωτηρίας το προανάκρουσμα εορτάζουμε σήμερα αφού ο Υιός του Θεού Υιός της Παρθένου γίνεται. Πραγματοποιείται το παράδοξο, το «μόνον καινόν υπό τον ήλιον». Ο Υιός του Θεού και Θεός, το Β’ πρόσωπο της Αγ. Τριάδος, ενώνεται με την ανθρώπινη φύση στην γαστέρα της Παναγίας και η φθαρμένη ανθρώπινη φύση ανακαινίζεται. Όπως ένα σκουριασμένο σίδερο, όταν πέσει στην φωτιά καθαρίζει πυρακτώνεται και ακτινοβολεί, αυτό πραγματοποιήθηκε και στην φθαρμένη ανθρώπινη φύση, όταν ενώθηκε με την θεία φύση στο πρόσωπο του Χριστού. «Και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται». Αυτό το χαρμόσυνο μήνυμα φέρνει ο Άγγελος στην Παναγία και Εκείνη ξαφνιάζεται, ρωτά: «Πώς μπορεί να γίνει αυτό;» Και ο Άγγελος απαντά: «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι». Η απάντηση αυτή δεν εξηγεί τίποτα λογικά. Η Παρθένος την δέχεται και ταπεινά προσφέρεται να υπηρετήσει «την φανέρωση του απ’ αιώνος μυστηρίου». Γίνεται η συνεργός της σωτηρίας μας με την αποδοχή της κλήσεως του Θεού, παράδειγμα για όλους και εμάς μας απευθύνει ο Θεός μια κλήση.
Αν την δεχθούμε θα μας επισκιάσει και εμάς «η δύναμις του Υψίστου» και «ει ο Θεός μεθ’ ημών, ουδείς καθ’ ημών» δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα και κανένα όχι μόνο ως άτομα, αλλά και ως Εκκλησία. Ακούγοντας τα λόγια της σωτηρίας διά του στόματος του Αρχαγγέλου Γαβριήλ και την απάντηση της Θεοτόκου, ακούμε διαχρονικά την φωνή του Χριστού. Σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις και αλλαγές, το μήνυμα του Αρχαγγέλου απεκάλυψε το σχέδιο του Θεού τόσο για τη δική μας σωτηρία όσο και τη σωτηρία της κτίσεώς Του. Διά του γεγονότος του Ευαγγελισμού και διά της φωνής Εκείνου ο Οποίος μας δίδει ζωή, ελπίδα και χάρη, κατανοούμε τον τρόπο διά του οποίου είμαστε σε θέση να διαδώσουμε τη φωνή του Χριστού στον κόσμο μας. Σήμερα βέβαια υπάρχει μια προϊούσα εκκοσμίκευση. Πολλοί άνθρωποι είναι αδιάφοροι προς την Εκκλησία, άλλοι, πολύ χειρότερα, την πολεμούν ή θέλουν να την θέσουν στο περιθώριο, όμως στην υπέρ δισχιλιετή ιστορία της η Εκκλησία του Χριστού δέχθηκε πολλές επιθέσεις και οι διώκτες παραδόθηκαν στην λήθη γιατί η Εκκλησία λάμπει «υπέρ τον ήλιον» (Ι. Χρυσόστομος). Οι άνθρωποι έρχονται και παρέρχονται. Τα καθεστώτα μεσουρανούν και βυθίζονται. Κυβερνήσεις ανεβαίνουν και κατεβαίνουν. Η «δύναμις του Υψίστου» που κατήλθε σαν σήμερα την ημέρα του Ευαγγελισμού στην Παναγία, κατασκηνώνει στην Εκκλησία και την καθιστά αήττητη και δυνατή, αρκεί εμείς όλοι τα συνειδητά μέλη Της, να συνειδητοποιούμε και να αποδεχόμαστε αυτή την ευθύνη μας προς τους νεοτέρους και να αξιοποιούμε την δύναμη του Υψίστου μέσα μας και γύρω μας ακτινοβολώντας αενάως και συνεχώς ως φωτόμορφα τέκνα της Εκκλησίας το φως και την αγάπη του Χριστού. Η δύναμη της Χάριτος του Θεού συνδέεται και με τον εορτασμό της Ανεξαρτησίας και Ελευθερίας της Πατρίδας μας. Εμψυχωμένοι από την πίστη στον Θεό, εμπνευσμένοι από την ελπίδα για ελευθερία, οι πρόγονοί μας και προς τιμήν των πολλών οι οποίοι υπέφεραν σε καθεστώς καταπιέσεως επί αιώνες, αναζήτησαν χάρη και δύναμη για να διεκδικήσουν την ελευθερία, ξεκινώντας τον αγώνα για ανεξαρτησία την Ημέρα του Ευαγγελισμού το 1821. Αυτοί οι θαρραλέοι πρόγονοί μας λαχταρούσαν να έλθει η ημέρα θα μπορούν να ζουν ελεύθεροι, να λατρεύουν τον Θεό ανοικτά και να αυτοδιαχειρίζονται τις κοινότητές τους.
Τιμούμε τη μνήμη των προγόνων μας, των πατέρων και μητέρων μας και ευχαριστούμε τον Θεό για την εγκαρτέρηση, την πίστη και τις θυσία των. Η 25η Μαρτίου ήδη μνημονεύεται από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, τον Αρχηγό της Φιλικής Εταιρείας, ως ημέρα έναρξης του Αγώνα ενάντια στον Οθωμανικό ζυγό «ως ευαγγελιζομένη την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους«. Από τις πρώτες μέρες της Επανάστασης ήταν εμφανής η θρησκευτική διάσταση της ακόμα και σε μη ορθόδοξους παρατηρητές. Χαρακτηριστικά τόνιζε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, το ελληνικό έθνος «εις την ιεράν του θρησκείαν οφείλει τας σημερινάς αριστείας του, την ανεξαρτησίαν και πολιτικήν του ύπαρξιν, διότι μέγας ο Θεός των Χριστιανών όστις υπερασπίζεται τα δίκαια του…» Το 1834 προτάθηκε η καθιέρωση επίσημης αργίας της 25ης Μαρτίου, από τον Παναγιώτη Σούτσο και τον Υπουργό Εσωτερικών Ιωάννη Κωλέττη προς τον Βασιλιά Όθωνα. Η εισήγηση που συντάχθηκε στη γαλλική γλώσσα, αναφέρει ότι ο εβίβύτβ (ίβπηιιηο* κήρυξε την επανάσταση την ημέρα του Ευαγγελισμού. Ο πρώτος εορτασμός στην Αθήνα το 1838, πανηγυρικότατος, συμμετείχαν ο Όθωνας και η Αμαλία, πολιτικές και στρατιωτικές αρχές και πλήθος λαού. Λίγο αργότερα ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών, κέντρο όλης της απελεύθερης Ελλάδας θα θεμελιωθεί και θα αφιερωθεί στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου για να τιμηθεί η 25 Μαρτίου 1821.Το υπ’ αριθμόν 980 Βασιλικό Διάταγμα, αναφέρει: «… θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25ης Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα, διά την εν αυτή τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος, διά την κατ’ αυτήν έναρξιν του υπέρ ανεξαρτησίας αγώνος του Ελληνικού Έθνους, καθιερούμεν την ημέραν ταύτην εις το διηνεκές ως ημέραν Εθνικής Εορτής .». Είναι εντυπωσιακό πως στις μεγάλες εορτές της Παναγίας γιορτάζουμε ταυτόχρονα και ημέρες της πολεμικής αρετής των Ελλήνων. Στα Εισόδια, εορτάζεται η ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων. Στον Ευαγγελισμό, η επανάσταση του 1821 και στην Κοίμησή της, το 15αύγουστο, τα γεγονότα του Ελληνο-Ιταλικού πολέμου με την επίθεση στο αντιτορπιλικό πλοίο «Έλλη». Η ελληνική ψυχή πάνω από την πολεμική της αρετή θέτει την προστασία της Θεοτόκου, που συνδέθηκε με τη ζωή του Γένους μας. Αυτό φαίνεται από τη χιλιόχρονη ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Όταν το κράτος κινδυνεύει της αφιερώνει τον Ακάθιστο Ύμνο Της. Όμως την εποχή του 1821 έχουμε τη Χρυσή Εποχή της Πίστης στον Αληθινό Θεό. Οι αγωνιστές ομολογούν ότι όχι με τα όπλα, όχι με τη δύναμη και τα τεχνάσματά τους θα καταφέρουν να νικήσουν, αλλά επειδή είναι θέλημα Θεού: «Ήταν μια εκκλησία στο δρόμο, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι», λέει ο Κολοκοτρώνης, «και έκλαιγα την Ελλάς… Σίμωσα, έδεσα το άλογό σ’ ένα δένδρο, μπήκα μέσα, γονάτισα. Παναγία μου είπα από τα βάθη της καρδιάς μου και τα μάτια μου δάκρυσαν. Βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της. και έφυγα. Σε λίγο μπροστά μου ξεπετάγονταν 8 αρματωμένοι: όλοι είναι φευγάτοι μου λένε. -Ας μη είναι κανείς αποκρίθηκα Ο τόπος σε λίγο θα γιομίση παλικάρια. Ο Θεός υπέγραψε την λευτεριά της Ελλάδος και δεν θα πάρει πίσω την υπογραφή του» και μέχρι σήμερα η Θεοτόκος δε μας έχει εγκαταλείψει. Όμως έχουμε ιστορικό προηγούμενο ότι μπορεί να σιγήσει, όταν οι πράξεις μας γίνουν παντελώς αναπολόγητες ενώπιον του Θεού! Σήμερα λοιπόν γιορτάζουμε την προσήλωση στην Αληθινή Πίστη όλων εκείνων που υπήρξαν οι αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης. Άνθρωποι με εμπάθειες. άνθρωποι που δεν είχαν πάντα ορθοπραξία… Είχαν όμως πάντα Ορθοδοξία. Σήμερα γιορτάζουμε τον Νικηταρά που έκανε εδαφιαίες μετάνοιες για να συγχωρεθούν οι ψυχές των εχθρών που σκότωσε. Σήμερα γιορτάζουμε την Ορθοδοξία του Μακρυγιάννη που με παρρησία γράφει στα Απομνημονεύματά του : «Όταν μου πειράξουν την Πατρίδα και τη θρησκεία, θα μιλήσω, θα ενεργήσω κι’ ό,τι θέλουν ας μου κάνουν.Πονώντας από τις πληγές, όπου έλαβα εις τον αγώνα…«Αδελφοί… Ελλάδα δεν πουλάω». Έφυγαν αυτοί. Κι’ έκατσα σε μίαν πέτρα μόνος και έκλαιγα. Και βγήκαν τώρα κάτι δικοί μας κυβερνήτες, Έλληνες, σπορά της εβραιουργιάς, που είπαν να μας σβήσουν την Αγία Πίστη, την Ορθοδοξία, διότι η Φραγκιά δεν μας θέλει με το ντύμα το Ορθόδοξο. Κάθισα και έκλαιγα για τα νέα παθήματα. Και πήγα πάλιν στους φίλους τους Αγίους. Άναψα τα καντήλια και λιβάνισα λιβάνι καλό αγιορείτικο και σκουπίζοντας τα δάκρυά μου τους είπα: «Δεν βλέπετε που θέλουν να κάνουν την Ελλάδα παλιόψαθα; Βοηθείστε, διότι μας παίρνουν, αυτοί οι μισοέλληνες, άθρησκοι, ό,τι πολυτίμητο τζιβαϊρικό έχουμε. Μην αφήσετε, Άγιοί. να μασκαρέψουν και να αφανίσουν τους Έλληνες, κάνοντας περισσότερα κακά από αυτά που καταδέχθηκεν ο Τούρκος ως τίμιος εχθρός μας.Ένας αγωνιστής μου διάβασε ένα παλαιό χαρτί, που έγραψε ο Άγ. παπάς, ο Κοσμάς ο Αιτωλός. Τον κρέμασαν σε ένα δέντρο Τούρκοι και Εβραίοι, διότι έτρεχε ο ευλογημένος παντού και δίδασκε Ελλάδα, Ορθοδοξία και Γράμματα. Έγραφε ο μακάριος εκείνος: «Ένας άνθρωπος να με βρίσει, να φονεύσει τον πατέρα, την μητέρα, τον αδελφό μου και ύστερα το μάτι να μου βγάλει, έχω χρέος σαν χριστιανός να τον συγχωρήσω. Το να βρίσει τον Χριστό και την Παναγία μου, δεν θέλω ούτε να τον βλέπω». Το χαρτί του πατρό Κοσμά το έβαλα και μου το καθαρόγραψαν. Το κράτησα ως Φυλαχτό, που λέει αλήθεια. Θα πω να μου το γράψουν καλλιγραφικά και τον άλλο αθάνατο λόγο του Και είπαν οι άθρησκοι που βάλαμε στον σβέρκο μας να μη μαθαίνουν τα παιδιά για Χριστό και Παναγία, διότι θα μας παρεξηγήσουν οι ισχυροί, και βγήκαν ακόμη να υποτάξουν την Εκκλησία, διότι έχει πολλή δύναμη και την φοβούνται, και είπαν λόγια άπρεπα για τους Παπάδες. Εμείς, με σκιά μας τον Σταυρό, πολεμήσαμε ολούθε, σε κάστρα και σε ταμπούργια και αυτός ο Σταυρός μας έσωσε, μας έδωσε την νίκη και οδήγησε σε ήττα τον Τούρκο, και βρίζουν οι πουλημένοι.τους Παπάδες. Εμείς βρέ τους Παπάδες μας τους είχαμε μαζί μας σε κάθε μετερίζι, σε κάθε πόνο, σε κάθε δυστυχία. Όχι μόνο για να βλογάνε όπλα, αλλά και αυτοί με ντουφέκι και γιαταγάνι, πολεμώντας σαν λιοντάρια. Έλληνες-νέο έλληνες θα πρόσθετα εγώ, ντροπή!» Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους. Αρχικά το παράδειγμα της Παναγίας και των Αγίων της Εκκλησίας και στη συνέχεια το πνεύμα, το βίωμα, τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων μας του 1821, γιατί αυτό είναι η μόνη τιμή της Μεγάλης Δεσποτικής και Θεομητορικής Εορτής και σήμερα και πάντοτε αλλά αυτό είναι και η τιμή και η αποδοχή του έργου και των αγώνων των μεγάλων Ηρώων του Γένους μας του 1821, ώστε να τιμούμε και να ζούμε την πίστη μας στη ζωή της Εκκλησίας αλλά και τη αγάπη και την θυσία μέχρι θανάτου μας για της Πατρίδος μας την ελευθερία. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.