ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ ΚΑΤΑ ΤΟ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ
«ΟΜΒΡΟΥΣ ΕΙΡΗΝΙΚΟΥΣ ΠΡΟΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑΝ ΤΗ ΓΗ ΔΩΡΗΣΑΙ. ΤΟΥΣ ΑΕΡΑΣ
ΥΓΙΕΙΝΟΥΣ … ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΟΝ ΚΑΙ.. ΔΟΣ ΗΜΙΝ ΕΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΟΜΟΝΟΙΑ … ΔΙΕΛΘΕΙΝ».
† ΑΡΧΙΜ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ ΚΑΤΡΑΜΑΔΟΥ
Πατέρες και Αδελφοί μου Χρόνια Πολλά και Καλά, Ευλογημένος ο Νέος Ενιαυτός 2025.
Στην αρχή ενός νέου έτους ευρισκόμεθα για ακόμη μία φορά. Ενός νέου έτους το οποίο μας χαρίζει η αγάπη και η μακροθυμία του Θεού, που παρατείνει το έλεός του για χάρη μας και για το συμφέρον των ψυχών μας.
Τον ευχαριστούμε και Τον ευγνωμονούμε για τη μεγάλη Του δωρεά, γιατί δωρεά του Θεού είναι η ζωή μας. Δωρεά του Θεού είναι και η συμμετοχή μας στην πρώτη αυτή Θ. Λειτουργία με την οποία αγιάζουμε την είσοδό μας στο νέο έτος. Δωρεά του Θεού είναι και το γεγονός ότι ο Θεός όχι μόνο μας χαρίζει αυτή τη νέα χρονιά, αλλά δέχεται και τα αιτήματά μας γι αυτήν, και μπορεί η αγάπη του Θεού να γνωρίζει τι έχουμε ανάγκη και να μας το προσφέρει, αλλά και εμείς έχουμε χρέος να Του ζητούμε και να Τον παρακαλούμε για ότι έχουμε ανάγκη, αναγνωρίζοντας έτσι ότι από Εκείνον προέρχεται «πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον». Άλλωστε ο Θεός δεν μας χαρίζει μόνο τη ζωή, μας χαρίζει το περιβάλλον και τη γη που ζούμε, τα οποία έχουμε χρέος, και έναντι του Θεού που μας τα εμπιστεύθηκε, αλλά και έναντι των παιδιών μας και όλων των ανθρώπων, να τα διαχειριζόμαστε με χρηστό τρόπο, να τα χρησιμοποιούμε με συναίσθηση της ευθύνης μας, αλλά και με την αγάπη που απαιτείται, καθώς όλα αυτά είναι δημιουργήματα της αγάπης του Θεού, όπως και εμείς και από αυτά εξαρτάται και η δική μας ζωή και ευτυχία και μας βοηθούν στην πνευματική μας τελείωση.
Η Εκκλησία ευχόταν και εύχεται πάντοτε για το περιβάλλον και την κτίση και προσπαθεί να διδάξει και εμάς τη σημασία που έχει να ζητούμε από τον Θεό, ο οποίος είναι ο Δημιουργός της κτίσεως, να μας χαρίζει «όμβρους ειρηνικούς» και «αέρας υγιεινούς», να μας προστατεύει από ακραία και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα που διαταράσσουν τη ζωή μας, ώστε να μπορούμε να ζούμε ειρηνικά και με ομόνοια τη ζωή μας.
Ο Μ. Βασίλειος που σήμερα τιμάται από την Εκκλησία μας έζησε τον 4ο αιώνα μ. Χ. και μεταξύ των άλλων σπουδαίων θεοφώτιστων σκέψεων του μας παρουσίασε στα συγγράμματά του με τον διεισδυτικότερο τρόπο και τη σχέση χρόνου και ζωής. Η διδασκαλία του αυτή και οι σκέψεις του επηρέασαν βαθύτατα όλη τη μεταγενέστερη θεολογία και την εκκλησιαστική διανόηση και η σοφία του παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη μέχρι σήμερα. Βέβαια ο Μεγάλος αυτός Ιεράρχης εκ της Καππαδοκίας, ερμηνεύοντας την Αγ. Γραφή και ιδιαίτερα την «Εξαήμερο» εκ της Π. Διαθήκης, αλλά και αποκρούοντας την αίρεση του Ευνομίου σχετικά με το πρόσωπο του Χριστού, αναφέρθηκε πολλές φορές στον χρόνο και τα σχετικά με αυτο θέματα.
Συνήθως διακρίνουμε τον χρόνο σε τρία μέρη: στο παρελθόν, το παρόν και μέλλον. Η τριμερής αυτή διάκριση δεν φαίνεται να έχει κάποια αντικειμενική υπόσταση. Πράγματι, αν θελήσουμε να προσδιορίσουμε αντικειμενικώς το παρόν, θα διαπιστώσουμε ότι δεν αποτελεί τίποτε περισσότερο από μια διαχωριστική τομή ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. Έτσι η τριμερής διάκριση του χρόνου γίνεται αυτομάτως διμερής. Γι ’ αυτό και ο Αριστοτέλης μιλάει για δύο μόνο διαστάσεις του χρόνου, το παρελθόν και το μέλλον: «Του χρόνου», λέει, «τα μεν γέγονε, τα δε μέλλει… το δε νυν ου μέρος· μετρεί τε γαρ το μέρος, και συγκείσθαι δει το όλον εκ των μερών· ο δε χρόνος ου δοκεί συγκείσθαι εκ των νυν». Βέβαια η θέση αυτή είναι θεωρητική, γιατί δεν είναι δυνατό να υπάρξει πραγματικός χρόνος χωρίς το παρόν και όμως το παρόν δεν μπορεί να εκληφθεί ως χρονική διάρκεια, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει αναπόφευκτα να έχει και παρελθόν και μέλλον.
Γι ’ αυτό μπορούμε να πούμε ότι το παρόν δεν είναι χρόνος, αλλά η απειροστή ή άτμητη εκείνη στιγμή, με την οποία διαχωρίζεται το παρελθόν από το μέλλον και η στιγμή αυτή του παρόντος, ενώ στην πραγματικότητα είναι η μόνη υπαρκτή, γίνεται ασύλληπτη, γιατί αυτόματα υποχωρεί στο παρελθόν. Και ενώ το παρόν αποτελεί μία ασύλληπτη και φευγαλέα στιγμή, ούτε το παρελθόν, ούτε το μέλλον ανήκουν στον άνθρωπο.
Το παρελθόν είναι χαμένο, ενώ το μέλλον δεν βρίσκεται στη διάθεσή μας.
«Η ουχί τοιούτος ο χρόνος», λέει ο Μ. Βασίλειος, «ου το μεν παρελθόν ηφανίσθη, το δε μέλλον ούπω πάρεστι, το δε παρόν πριν ή γνωσθήναι διαδιδράσκει την αίσθησιν». Ο άνθρωπος όμως δεν ζει τον χρόνο ως μεμονωμένες στιγμές, αλλά ως ευρύτερη διάρκεια, που συνιστά το εκάστοτε παρόν του και αγκαλιάζει το παρελθόν και το μέλλον. Με τη μνήμη και την προσδοκία υπερβαίνει την κάθε στιγμή και ζει το παρόν ως σύνθεση και υπέρβαση του παρελθόντος και του μέλλοντος. Έτσι το παρόν της ανθρώπινης ζωής παρουσιάζεται ως υπέρβαση του χρόνου και παραπέμπει στην αιωνιότητα.
Γι ’ αυτό και η Αρχαία Ελληνική μυθολογία προσέδιδε στον χρόνο υπερβατικές διαστάσεις, τον έβλεπε προσωποποιημένο στον Θεό Κρόνο, που εξαφάνιζε, καταβρόχθιζε τα παιδιά του.
Κατά τον Μ. Βασίλειο ο χρόνος είναι το «συμπαρεκτεινόμενον τη συστάσει του κόσμου διάστημα». Το διάστημα είναι χρονική έννοια με ποιοτική και ηθική σημασία. Δηλώνει την περίοδο της παρούσας ζωής σε αντιδιαστολή προς την μέλλουσα, την περίοδο της τρεπτότητας και του κινδύνου σε αντιδιαστολή προς τη σταθερότητα και την ασφάλεια της αιωνιότητας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι η μόνη περίοδος προετοιμασίας του ανθρώπου για την αιώνια μακαριότητα. Έτσι ο χρόνος γίνεται «καιρός», δηλαδή η ευκαιρία για την εξαγορά της αιωνιότητας, ή, όπως γράφει ο Άγιος Γέροντας Σωφρόνιος, ο χρόνος της ζωής μας γίνεται ο «τόπος» συναντήσεως με τον Θεό και την αιωνιότητά του.
Ο χρόνος συνδέεται οργανικά με τον χώρο και δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς αυτόν. Η δημιουργία τους υπήρξε ακαριαία. Τόσο δηλαδή ο χρόνος, όσο και ο χώρος δημιουργήθηκαν άχρονος με τη θέληση του Θεού. Έτσι ερμηνεύει ο Μ. Βασίλειος και το «εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην». Όπως η αρχή του δρόμου, παρατηρεί, δεν είναι ακόμα δρόμος, και η αρχή του σπιτιού δεν είναι σπίτι, έτσι και η αρχή του χρόνου δεν είναι χρόνος ούτε μέρος του χρόνου. Σε περίπτωση που θα υποστηρίξει κάποιος ότι και η αρχή είναι χρόνος, πρέπει να μπορέσει να διαιρέσει και αυτήν σε αρχή, μέσο και τέλος, πράγμα που είναι αδύνατο Στην ευθύγραμμη πορεία του ο χρόνος περιέχει ακατάπαυστους χρονικούς κύκλους, που εξεικονίζουν την αιωνιότητα. Έτσι η ροή του χρόνου προσλαμβάνει σπειροειδή μορφή, που παραπέμπει στην αιωνιότητα. Εξάλλου η πορεία του χρόνου είναι συμφυής με τον κόσμο και με τα πράγματα του κόσμου. Τα συνοδεύει διαρκώς, χωρίς ποτέ να διακόπτεται.
Η Ευχές της Αγίας μας Εκκλησίες προς τον Θεό για όλους μας είναι ο Παντεπότης και Δημιουργός Τριαδικός μας Θεός, με τις πρεσβείες της Κυρίας Θεοτόκου και πάντων των Αγίων να χαρίζει σε όλους μας πλούσιες τις ευλογίες και τις δωρεές Του για τη νέα χρονιά 2025 και στην Πατρίδα μας αλλά και σε όλο τον σκληρά δοκιμαζόμενο αποστάτη του Θεού κόσμο μας. Αμήν.
Πηγή Ενοριακό Φυλλάδιο 1 Ιαν 25